Chagall en Rusia. Joann Sfar.
451 argitaletxea (2011).
128 orrialde, koloretan. (Kolorea: Brigitte Findakly)
Joann Sfar Frantziak azken hamarkadetan eman duen komikigilerik garrantzitsuenetakoa da irakurle askorentzat, sortzaile emankor eta iradokitzailea. Gezurrik ez dizuet esango: Chagall en Rusia komikiarekin –Zer arraiogatik deitzen diote liburu honi ere nobela grafikoa?– deskubritu dut nik autore frantziarra.
Marrazkien trazu soil erabat definitu gabeek, Brigitte Findakly-ren kolore biziek eta kaligrafia narras antzekoak eraman ninduten liburutegiko komikien artetik –zorionez geroz eta gehiago aurki daitezke– Joann Sfar-en hau aukeratzera. Lehen begiratuan behintzat bazuen zerbait berezia, azkenaldian irakurriditudanetatik desberdin egiten zuena. Horrek ez zuen ezinbestean esan nahi hobea izango zenik, edo atseginez irakurriko nuenik. Hala gertatu da, ordea. Aurreikuspenak gainditu ditu komikiak, eta artista frantziarraren urratsei zorrotzago heltzeko ataka erakargarrian jarri nau.
1917ko iraultza osteko Errusian kokatua, Marc Chagall pintore judutarraren (Vitebsk, Bielorrusia, 1887-Saint Paul de Vence, Frantzia, 1985) figurari heldu dio Sfar-ek, obra artistikoari baino, haren bizitzari. Pintore surrealista zen Chagall, eta komiki surrealista da esku artean daukaguna. Belaunera arteko sakonera duen errekan oinez ibiltzeko gai den Jesukristo funanbulista, ametsetan bizi den biolin-jole sozialista, zaldiei zintzurrak ebakitzen dizkien harakina, gizonak akabatu eta emakumeak bortxatzen besterik ez dakiten soldadu kosakoak, aingeruz janzten diren emagalduak... Errealitate gordina islatzen du komikiak, baina nolabaiteko alaitasuna dario, musikaltasun bitxi bat, Brigitte Findakly-ren koloreek areagotzen dutena. Zelda edo irudien marko guztiak neurri berekoak dira, igual-igualak denak, baina istorioak hainbeste ezuste gordetzen du, uniformetasun hori hankaz gora erortzen dela ia orri bakoitzen.
Chagall pintoreak eta Sfar komikigileak bat egiten dute liburuan: marrazteko era, koloreen erabilera, ikonografia judutarra... eta, ororen gainetik, bi artistok gidari duten surrealismo ederra.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Gerra hasi baino lehen, Siriak 20 milioi biztanle zituen. Egun, populazioaren erdia baino gehiago desplazatuak dira, Siriako zonalde batetik bestera edo atzerrira ihesean ateratakoak. Nafarroara iritsitako hiru siriarrekin aritu gara, hemen bizi duten errealitatea ezagutzeko batetik, Sirian gertatzen ari denaz hitz egiteko bestetik.
Francoren diktadurarekin amaitzea posible zela erakutsi zuen lehen mugarria izan zen Burgoseko Prozesua. 1970eko gerra kontseilu hartan, epaile izatetik epaitua izatera igaro zen erregimena. Baina hor gertatutakoa ulertzeko, gutxienez urtebete atzera egin beharra dago: 1969ko polizia-sarekada, tortura eta erbesteratze masiboetan baitauka jatorria. Urte beroa bizitu zuten orain 50 urte Euskal Herrian.
1952an Ann Odell neskato ingelesaren eskolan jostailu handiak eramatea debekatu zuten, soilik eskuan sartzen zitzaizkien jostailuak eramateko baimena zuten haurrek. Annen aita, Jack Odell ingeniaria zen (argazkian) eta metalezko kotxe txiki bat egin zion alabari.
Espainiako Errege Etxeak bere webgunean publiko egin berri duenez, Borboi familia horretako kideek ia 680.000 euro poltsikoratu zituzten soldata gisa 2018an.
Munduko gerrak negozio potoloa dira Euskal Herriko ehun bat enpresarentzat. Bilboko portutik Ekialde Hurbilera, ontzi arabiarrak hara eta hona aritzen dira su-armez beteriko kontainerrak eramaten, hilean behineko maiztasunarekin. Handia da karga bakoitzean garraiatutako lehergailu kopurua: 31 tona, Gernika bonbardatzeko erabili zen beste. Geuk sortu, garraiatu eta saldutakoari erabilera guk ematen ez diogun arren, lan sektore honek kezka sortzen du gizartean. Hortik abiatuta egin dute Gerra... [+]
