Amak semeari jarriak

  • I

    Entzun artean danba atean
    eta goizeko zazpiak
    gehiegi ez du babesten justu
    manta beltzaren azpiak.
    Orduan baino ez du hartzen lo
    gau gabeko amestiak,
    baina argiak zulatzen ditu
    etxeko gela guztiak;
    pertsianaren beste aldetik
    sartu nahi du eguzkiak
    zuloetatik barrote gisa
    sartzen baitira izpiak.
Xabier Paya
Xabier Paya bertsolariaIñigo Azkona
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
II

Ene kuttuna, zer moduz zaude?
Etorri altzora, Urko,
amatxok zerbait esan nahi dizu
ez duzuna sinistuko:
gauean alde egingo dugu
denak lokartu orduko
eta ez gara sekula berriz
Algortara bueltatuko...
negarrez hasi arren ideia
ez duzulako gustuko,
erabakia hartuta dago
eta ez dut aldatuko.

III

“Zergatik joan behar dugu ba?”
duda nabari zaizunez
isil-isilik gelditu zara
nirekiko begirunez.
Zure lekua, zure etxea,
leku hau da zure ustez
eta ez duzu ulertzen zertan
egin nahi dudan nik ihes,
baina oraindik umea zara
dena ulertu ezinez:
galdera ez da, “zergatik”, seme,
baizik eta “zergatik ez”.



IV

Ez duzu argi zein asmo dudan
ezta geldituko garen,
baina afari gozo batekin
eman didazu atseden:
azkar amaitu guztia eta
lokartu zaitez lehenbailehen
ea ekaitza iristerako
aterpe onean zauden.
Ni sukaldean eseriko naiz
dena garbitu ondoren,
ea zu berriz esnatzerako
eguzkia irteten den.

V

Mantsotzearen alde ez dauden
erlojuaren orratzak,
beheko krisketa ireki eta
entzuten diren urratsak,
gerrikoaren marka moreen
estalki ez diren galtzak,
manta gainean jarri ezean
markatu zitezkeen hatzak,
arnasa eten nahiko luketen
lepo gaineko behatzak...
ez dakit nola izan ditudan
orain arteko zalantzak.

VI

Piztia lana amaitu eta
sartu da bere zulora,
baina tartean esnatu zaitu,
piztu du negar-bolbora:
Lasaitu, Urko, hementxe nago,
etorri nire altzora,
ustekabean, ordea, ezin
altxatu zaitzaket gora,
minak indarrak ahitzen dizkit
sorbaldatik ukondora
agian orain dauzkadan zauri
beltzengatik izango da.



VII

“Ez dut joan nahi, ez dut joan nahi”
oihu dagizu ozenki
niri, ordea, barruak diost,
“behingoz atea ireki”:
komeni zaigun bidea zein den
hautatzen baldin baneki!
Orain artean amatxok dena
egiten zuen ederki,
baina etxeko erabakiak
neuk hartuagatik beti
inoiz ez nuen zure aitak ni
jipoitzea erabaki.

VIII

Zurrunga hotsa eta bihotza
izuzko takikardian,
karroan sartu eta tapatu,
gertu gaude atarian.
Ez dut begirik bota atzera,
damurik ez aurpegian,
kalera irten eta metrora
bultzatu zaitut abian.
Ez dut ulertzen, ez dakit nola
ihesaren histerian
seguruago sentitzen naizen
etxetik at gauerdian.

IX

Metrora igo eta astiro
loak hartu dizu gaina
ea urruntzen zaigun urrunen
heriotzaren kodaina;
agian ondo ez da irtengo
ihesaren artimaña
baina gaur lasai egin lo, Urko,
hemen duzu bizkartzaina.
Erabakia bion artean
hartzea hobe zen baina
badakit maita zintzakedala
bertan gelditzeko aina.

Doinua: “Arratsaldeon eta musu bat”.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Argiako Bertso jarriak
2023-01-10 | Imanol Lazkano
Bertso berriak, txapelketako finalari jarriak

Abenduaren 18an, Euskal Herriko Bertsolari Txapelketako finaletik bueltan jarritako bertsoak.


2021-07-26 | Xabier Paya
Bertso berriak...Puntukako gida-baimenari jarriak

I

Bi mila eta seigarreneko
zazpigarrenaren bata,
bertsolaritzak errepideetan
esparru berria dauka:
entzun dudanez, bertso-eskoletan
ematen da orain plaka,
DGTaren agente denak
puntuka hasi dira ta.


II

Guzman Tsomantso agentea:

"Autoan ezin izan da inoiz
sakelakoa... [+]
















2021-07-21 |
Bertso berriak... Azalaren mamiari jarriak

Doinua: Anderea gorarik edo Ezkotariarena.


I

Buzo urdinak
klase-arteko langaren
azpian, nola
jauntxoen eskulan garen.
Kate-laneko
lau mila-pasa langaben
begi galdua
izan liteke Landaben.


II

Buzo laranjei
zerutik behera jaramon
begi urdin bik:
"Move fucking... [+]

















2021-07-19 |
Bertso berriak... Abenduari jarriak

I

Ate joka ditugu
Eguberri jaiak
kaleetan argiak
ta opari gaiak
dirua xahutzeko
nolako garaiak
txiki egiten gaitu
gure handi nahiak.


II

Haurrak eskatu edo
norberak eskeini
auzokoak badauka
etxean komeni
«egoa» harrotuaz
ia edozeini.
Hori hainbeste... [+]



















2021-07-19 | Xabier Paya
Bertso berriak... Euskaldunako besaulkiek jarriak

I

- Ai ene aspaldiko
besaulki laguna
berriz ere apaintzen
dugu Euskalduna.
- Igor izango al da
Gure txapelduna?
- Oker zabiltza, Igor
«Retirau» da, jauna...
- Igor, badator baina
ez zuk nahi duzuna.


II

- Atxuriko mutilak,
Ranking arabera,
Kantatuko du... [+]

















2021-07-19 | Imanol Lazkano
Bertso berriak... Gizapiztiari jarriak

I

Aitaren hormonetan
sorturik hazia
amaren sabelera
hurrengo jauzia.
Milaka bizigairen
hil ala bizia
borrokan erabaki
genduen auzia.
Guda amaigabe hau
da handik hasia.


II

Hil edo bizi hori
izan zen orduan
suerte apurren bat
izango genduan.
Irabazle... [+]



















2021-07-19 | Nerea Elustondo
Bertso berriak... Patroi karratuei jarriak

I

Ia guriak egin du,
badegu zeinek agindu;
lurrarekin berdindu
arte beti berdin gu,
inposaturiko patroi
karratu batzuen morroi.


II

Ikasi orduko oinez,
agenda daukagu gainez:
solfeo, dantza, ingles
dibujo, zergatik ez?
lagungarriak biharko...
Curriculumetarako!


[+]


















2021-07-19 | Jexux Mari Irazu
Bertso berriak... Lagun batek jarriak

Doinua: «Lagundurikan danoi II», «Espainian behera» edo «Batetikan korroxka».



I

Askoren adiskide
ez soilik bezero
irrati, telebistan...
prentsan egunero
duela gutxi arte
ia Olentzero
lehen lagun nituenak
orain izu, ero
nerekin a ze amets
gaiztoak... [+]













2021-07-19 |
Bertso berriak... Onddoei jarriak
Doinua: Pasaiako plazatik.

I

Ultzama aldetikan
dator arazoa
jasan ezina nunbait
jende erasoa
neurritikan kanpora
omen da jasoa
naturak emandako
opari gozoa.

II

Bilatuta onddoa
aguro saskira
kilo asko bilduak
gehiagon desira.
Onak dauden artean
hori komeni... [+]


















2021-07-19 |
Bertso berriak... Aiako saltsari jarriak

I

Larunbata zen ilunabarra
irailak hamaseiean
behorrak eta zaldiak proba
jokua zeukaten Aian.
Ikusmin latza sortu zuen hark
Gipuzkoa eta Bizkaian:
milatik gora jende dexente
huraxe ikusi nahian...
Norgehiagoka behar zuena
bukatu zuten ezbaian.


II

Plaza garbitze... [+]















2021-07-19 |
Bertso berriak... Bixitariei jarriak

I

Lehengo ohitura klaseak
nazkatu eta aseak. (bis)
Herritar asko gogaitu gaitu
udazken hontan paseak
usoen ordez paratxutixtak
ekarri ditu haizeak. (bis)


II

Beren «egoa» puztera
lasaitasuna haustera. (bis)
Ezin ausartu prozesuari
bere bidean uztera
pake garaian... [+]














2021-07-19 | Xabier Paya
Bertso berriak... Telebista euskaldunari jarriak

I

Kexa bat ekarri dut
bertso bihurtuta
telebistak aspertu
samar bainauka.
Inori bota gabe
kexa honen kulpa
ea azaltzen dudan
disimulatuta:
Euskaldun arrunta
euskaraz ohituta
(telebistan dauka
sekulako mauka)
kate bakarrak dauka
kateatuta.


II

Etxera heldu... [+]



















2021-07-19 |
Bertso berriak... Hurrengo geltokiari jarriak

I

Europaldean izarra
hari beha herri zaharra...
Orain eskuadra eta kartaboiz
ebakitzen du bizarra.


II

Urrutiko intxaur hotsa
herri gaztaina morkotsa...
Kanpoz moderno-nahiez jantzia
ta bere buruaz lotsa.


III

Muino-ordeken neurria
haizeak malgu gerria...
Mendiei... [+]
















2021-07-19 |
Bertso berriak... Ezbeharrei jarriak

I

Urte osoa pasa
oporrei begira
jaioterritik urrun
antolatu bira.
Baina hainbat ezbehar
gertatzen ari da
itzuli gabe zenbat
itzuliko dira?


II

Bidaian hasieran
hainbat poz ta zori
nabaritzen zaiona
asko ta askori.
Baina poza penaren
zulora erori
betirako... [+]


















2021-07-19 | Xabier Paya
Ikasturte berriari jarriak

I

Ikasturte berria
badator ta zelan!
Aulkiak gertu daude
berriz ikasgelan,
arbela zuritzear,
eskola bete plan.
Arkatz, liburu, goma,
guraize, idazlan...
ahaztu gabe «uda»
sartzea motxilan.


II

Maten hau esango du
lehenengo galderak:
-Madriletik Kubara
doa... [+]

















Eguneraketa berriak daude