Literaturaren argitan: Juan Luis Zabala. Agur, Euzkadi. (Susa, 2000)


Jaioko dira


«Ni Lauaxeta naz, andereño, euskal olerkari, kazetari eta gudaria (...)
Nik nahiago zaituztet zuek. Ni zuek nauk, neurri batean behintzat»
.

Eleberri honetan, Estepan Urkiaga Lauaxeta berpiztu zuen Juan Luis Zabalak. 1997ko Euskal Herrira ekarri zuen. Orain arte, Literaturaren argitan izeneko sail honetan, gerra garaian kokaturiko lanak ekarri ditugu, horrexegatik inori arraroa gertatuko zaio mungiarra ekartzea. Gainera, bai Augustin Zubikaraik, bai Eusebio Erkiagak, gerra eszenatoki zuten zenbait lan idatzi zituzten. Are gehiago, Lauaxetak ia ez zuen ezer idatzi Eguna egunkarian, kazetari lan gehienak Euzkadi egunkarian argitara eman baitzituen.

Agur Euzkadi hautatzeko arrazoia, gure iritziz, Juan Luis Zabalak pausatzen duen gaietako bat da: euskal prentsa. Izan ere, euskarazko egunkariaren egitasmoa aspaldikoa zen, eta Lizardirekin batera, Lauaxeta izan zen Errepublika garaian jeltzaleen barnean euskarazko eguneroko baten beharra defendatu zuenetako bat.
Eleberria road movie bat da, pantailarako sortua dirudi. Agur Euzkadi bi garaien arteko zubia da, Eguna itzali eta egunkariak argia ikusiko bazuen, gisa honetako zubi lanak behar ziren, behar genituen, behar ditugu. Haiek gu ziren, gu haiek gara.

Eguna egunkariko kazetari eta kolaboratzaileek lan ugari utzi zituzten, baina gerraren eszenatokia ez zuten sobera baliatu haien lanetan. Eusebio Erkiagarena da Jaioko dira nobela (Labayru, 1984), nazionalak Lekeition sartu zireneko garaian girotua. Maitasun istorio bat da kontakizunaren motorra, bi bandoak elkartu nahi dituen maitasun istorioa. Autobiografia bat utzi zigun Augustin Zubikaraik, Makillen egunak. Guda baten kerizpe eta autsetan (Egilea editore, 1983). Basarriren bertsoak hurrengo batean ekarriko ditugu orriotara.
Egun, bada sua etorkizunean bilatzen duenik, guk argia iraganean bilatu ohi dugu.


Azkenak
Bergarako paper hondakinen plantari Jaurlaritzak emandako ingurumen baimena baliogabetu du EAEko Auzitegi Nagusiak

Jaurlaritzak Valogreene enpresari ingurumen baimena eman izanari helegitea aurkeztu zioten Bergarako Udalak, Ekologistak Martxan taldeak eta Bergarako bi bizilagunek 2022ko apirilean. Udalak azpimarratu du auzitegiak arrazoia eman diola, ebatzi baitu Jaurlaritzak hartu... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Trumpen muga-zerga orokorrak atzera bota ditu AEBetako epaimahai batek

Epaiak dio AEBetako presidentea bere eskumenetik harago joan dela muga-zergak ezartzerakoan, eta hamar eguneko epea ematen dio horiek kentzeko.


2025-05-29 | Gedar
Cintruenigon, besoz beso mobilizatu dira Frente Obrero eta Vox

"Delinkuentziarik gabeko Cintruenigo" aldarrikatu dute, ohi bezala, pertsona migratuak kriminalizatuz.


2025-05-29 | Hala Bedi
Zahartzearen negozioa agerian utzi dute Gasteizen

Zaharren egoitzen negozioa salatzen duten iragarkiak jarri dituzte Gasteizko hainbat markesinatan. Iragarkiok "Gizarte Ondoezerako Foru Erakundea”-ren sinadura daramate.


Fusionatuko diren bi ikastetxeren proiektu berria argitzeko eta adosteko eskatu diote gurasoek Jaurlaritzari

Gasteizko Adurtza eta San Ignacio ikastetxeek fusionatuta hasiko dute datorren ikasturtea, baina eskola berriaren proiektua eta plangintza falta dutela salatu dute gurasoek, beraien ekarpenak noiz eta nola egin jakin nahi dutela. “Parte hartu nahi dugu, guretzat... [+]


Hamasen buruzagia hil du Israelek, Netanyahuk baieztatu duenez

Mohamed Sinwar Gazako Hamaseko burua hilik agertu da, Israelgo armadak Gazan egindako bonbardaketa batean. Hamasek oraindik ez du baieztatu Sinwarren heriotza.


2025-05-28 | Joan Mari Beloki
Istanbul II

Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]


Zazpi migratzaile hil dira eta bi haur larri daude Kanaria Uharteetan beren ontzia hondoratu eta gero

Kanaria Uharteetako El Hierro irlan gertatu da ezbeharra: itsasertzetik bost metrora zeudela eman du buelta ontziak. 160 pertsona inguru zihoazen ontzian.


Arabako Foru Aldundia zentral eolikoak inposatzeko “eskumenak inbaditzen” ari dela salatu du Aiaraldeko Mendiak Bizirikek

Herri plataformak adierazi du 'Mendi' zentral eolikoak Orozkon (Bizkaia) ere lurrak hartzen dituela eta plan bereziko onarpenerako aurretiko izapidea abiatzea agindu duela Arabako Foru Aldundiak.


Hiru palestinar hil ditu Israelek, laguntza humanitarioa banatzen ari zitzaien bitartean

Israelek AEBetako enpresa bati eman dio laguntza humanitarioa banatzeko ardura, eta NBEk salatu du laguntza banaketako irudiak “oso larriak” direla. Israelek defendatu egin du banaketa sistema. Jakinarazi dute asteazkenean ez dutela laguntza humanitariorik... [+]


2025-05-28 | ARGIA
Hiltzeko laguntza jasotzea baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanbleak

Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.


Energia eta telekomunikazio sistema “erresilientea” sortzeko, lankidetza abiatu dute Goienerrek eta Izarkomek

Bi kooperatibek euren arteko elkarlanean "urrats sendoagoak" emango dituztela iragarri dute, energia eta telekomunikazio sistema "erresiliente" bat sortzeko. Deia egin diete herritarrei Itzali sistema, piztu alternatibak manifestuarekin bat egin dezaten.


Eguneraketa berriak daude