Makina bat kontu


Inurrien masailezurra, azkarrena

Kaliforniako Unibertsitateko eta Illinois Unibertsitateko hainbat ikerlarik, egun ezagutzen den gorputz zati baten higidurarik azkarrena inurri batena dela jakinarazi berri dute. Ezaugarri hori duen inurriak defentsa eta erasorako oso ahalmen interesgarriak ditu.

Azterketa egin ahal izateko abiadura handiko irudiak erabili dituzte eta horien arabera, inurriek masailezurra milisegundo batean ixten dute, hau da, 137 kilometro orduko abiaduran.

Ikerlarien esanetan, masailezurrek, azkarrak izateaz gain, indar handia egiten dute eta hori etsaiak uxatzeko nahiz airean zehar hegan egiteko oso baliagarria zaie.

Munduko errekorra duen inurria Odontomachus bauri izenekoa da eta Erdialdeko Amerikan eta Hegoamerikan bizi da. Bere harrapakinen artean termitak eta beste inurri espezie batzuk daude eta bera harrapatzen dutenak berriz, armiarmak, igelak eta muskerrak dira.

Oso buru gihartsua dute eta masailezurra ixtean sortzen duten potentzia erregulatzeko gai dira. Adibidez, defentsarako askoz ere abiadura handiagoz ixten dituzte masailezurrak erasorako baino eta abiadura handi horren eraginez ahoaren barnean har dezaketen mina saihesteko, motelgailu mekanismo berezia dute.

Mugimendu guzti hauek ongi ulertzea oso garrantzitsua da gerora gizakiak sortzen dituen mekanismoetan aplikatu ahal izateko.


Atmosferako metanoaren aldaketak

Metanoa berotegi efektuan eragina duen gasetako bat da eta garrantzitsua gainera, CO2ak baino hogei aldiz gehiago eragiteko ahalmena baitu. Hainbatek dioenez, 90eko hamarkadatik aurrera metano kopurua ia egonkor mantentzen da atmosferan. Irailaren amaieran Nature aldizkarian Philippe Bousquet eta beste ikerlari batzuek argitara emandako artikuluan, ordea, gaiaren inguruko hainbat xehetasun interesgarri eman dituzte.

Ikerlari horiek 1984 eta 2003 urteen artean mundu osoko 68 estaziotan bildutako datuak aztertu dituzte. Hala, Sobiet Batasuna zena erortzearekin batera metanoaren jaitsiera nabaritu zela ikusi zuten, baina 1999an Txinaren hazkundearekin batera metano mailaren hazkundea izan dela ere nabaritu dute. Gertaera honez gain, munduan zehar lehorteak handiagoak izan direnez, metano gutxiago isuri da atmosferara bide naturaletatik eta horregatik Txinak isuritakoa orekatu egin da.

Hala ere, datozen urteetan Ipar Poloan gertatzen ari den berokuntzarekin itsas padura pila bat agerian gera daitezke eta hauek metano dezente isuri dezakete. Beraz, aipatu ikerlarien arabera, oso kontuz behatu beharko ditugu naturan gertatzen diren aldaketak, datu orokorrek ez baitute gertatzen ari dena islatzen.


Azkenak
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude