Beste behin, hegaztien bizileku eta atseden guneak inbaditzen ibili gara. Honelako ekosistemetan bizitzera moldatuak dauden bizidunek, ezin dute beste inon bizi. Batzuk bertan bizi dira urte osoan. Beste askok berriz, izugarrizko esfortzua egiten dute migrazio garaian eta beharrezko dute elikatu eta deskantsatzeko habitat egokia. Espezie hauen iraupena segurtatzeko derrigorrezkoa da euren habitat diren ingurune hezeak babestea.

Bertara iristeko, Vianatik Logroñora doan N-111 errepidea hartu behar dugu. Viana herritik 2 kilometro ingurura, ezkerrera seinalea ikusiko dugu. Berehala, aparkalekura iritsiko gara. Aparkalekuaren gainaldean dago "El Bordon" behatokia. Urtegiak, 99,6 hektarea ditu. 5-6 metro sakoneko bi arrotan banatzen da. Ur emari handienak, Kodes-eko mendilerrotik eta Ebro ibaiaren ezkerraldetik datozenak dira.


Aintzirak ez itsasora ez ibaietara irteerarik ez duten urez osatutako urmael txikia du jatorri. Inguruko mendikateetatik neguan eroritako euri urak, udako tenperatura altuetan lurruntzen dira. Sedimentuetako gatzak, pixkanaka bertan kontzentratzen doaz. Ur gazikarak dituelako nabarmentzen da Las Cañaseko urtegia.


Urtegia zein hegaztiak ikusiteko, behatokia da lekurik aproposena. Bertan teleskopioak, informazio panelak, gidak, eta nahi adina informazio eskuratu ahal izango dugu. Kanpo aldean, arbel handi bat dago egunean zehar ikusi diren espezieen zerrendarekin. Pitillasen ez bezala, euskarak badu lekurik aintzira honetan. Nahiz informazio panelak eta zenbait material gaztelania hutsean egon, ikus entzuneko emankizuna eta bisita gidatuak euskaraz entzun ditzakegu.

Ibilbidea bakarra da, urtegia inguratzen duena. Laburra eta galbiderik gabekoa da. Behatokitik hasi eta seinalea jarraitzea besterik ez dugu egin behar. Donejakue bidea ere bertatik pasatzen da, beraz ez da harritzekoa erromesen bat edo besterekin gurutzatzea.


Ibilbidearen alde batera, landa lurrak ditugu. Urtegia aspalditik erabiltzen da nekazal lurrak ureztatzeko. Ibilbidearen beste aldera berriz, hezegunearen mugarri, tamarizak ditugu. Uretarantz inguratuta, hurrengo landare zerrenda ihiek osatzen dute. Jarraian, uraren kontra-kontra dagoen urtegiko landare nagusia, lezkadia da. Bertan babestu eta habia egiten dute hainbat eta hainbat hegaztik.


Hasieran ia ezinezkoa da hegaztirik ikustea airean ez bada, baina urtegiaren hego aldera inguratzen garenean, isilik ibiliz gero, erraza da bat edo beste ikustea. Nafarroako amiltxori kolonia nagusi bakarra aintzira honetan dago. Hau izan zen arrazoi nagusietako bat, Ramsar Hezeguneen Zerrendan sartzeko. Baina amiltxoria ez da inguru hauetara hurbiltzen den espezie habiagile bakarra. Lertxun gorria, lertxuntxoa, txori zezen arrunta, uroiloa... Eta urte osoan zehar bertan bizi direnak ere ez dira gutxi: hegaberak, murgilari arrunta, ubarroia, ahate mokozabala, basahatea, lertxun hauskara... hezeguneetara loturiko espezieak dira guztiak. Las Cañaseko urtegia hegazti dibertsitate handiak bereizten du. Udaberrian, Ingurumen saileko biologoek errolda egiten dute habiak kontatuaz.

Halako batean, mahasti eta lezkadietan barrena, arrantza gunera iritsiko gara. Zatitxo horretan arrantza baimendua dago. Ezkerraldera begiratuz gero berriz, Logroñoko industrialdea topatuko dugu parez pare. Badirudi hegaztiak nolabait ohitu direla bertako zarata eta isurketekin bizitzera. Kasu honetan ere hegaztien etsai nagusia gizakia da. Basurdea eta azeriak ere egiten diete kalterik, batez ere habia egiteko leku diren lezkadiak zapaltzen dituztelako. Hala ere, hegaztien populazioak gora egin du azken urteotan. Nahiz hartu diren babes neurriak ez behar adinakoak izan, ahaleginak merezi izan du.

Laster batean, berriz ere aparkalekura iritsiko gara. Ibilbidea labur samarra egin bazaigu, Viana aldera joan gaitezke, bidean Cuevas ermita bisitatuaz.