Gizartearen giza-zabortegiak dira hauek. Baztertuenen hondorategiak. Estatuaren agintekeria bere bisaia gordinenean ageri da hemen. Euskaldunekiko bereziki. Agintekeria hori bereizkeria ere bihurtzen da gurekiko. Bereziki zigortzen gaituzte. Eta, honen aurrean, aipatzeko da euskaldunon arteko elkartasuna, anaitasuna eta adiskidetasuna.

Ikasten, irakurtzen eta kirol pixka bat eginez. Horiez gain, kartzelaren politika zigortzailearen aurreko ekimen, batzar eta gogoetek ere bere denbora ematen dute hemen. Ez dut aspertzeko betarik, nahiz eta kartzelaz aspertuta egon.

Egunkariaren itxiera eta honen bueltako atxiloketa guztiekin gertatutakoa injustizia handia da. Oso poztu nintzen beste guztiak kalean zirela jakindakoan. Alegria eta ni kartzelan mantentzea injustiziari eustea da. Salaketa faltsua da, eta kartzelaldiarekin eutsi nahi diote haren ahultasunari.

Nik uste galdera horri kalean zaudetenok erantzun behar diozuela. Gauza asko daude egiteko, esaterako, euskal herritarren arteko adostasun oinarrizko bat lortzea, Espainiarekin harreman berria zein izango den erabakitzeko. Horren barruan Justizia Sistema Propioa, euskalduna eta beregaina behar dugula iruditzen zait. Hori bideratzeko lana bultza behar litzateke. Ausartago jokatu geurea eraikitzen eta Madrilen inposaketaren aurrean.

Espainiako Justizia sisteman badirela Auzitegi (Audiencia Nacional) eta lege berezi batzuk "terrorismoaren" izenean euskal abertzaletasunaren aurka diseinatutakoak. Auzitegi eta lege berezi hauen bidez injustizia handiak ari dira gertatzen, Egunkariarena kasu, edota tortura bidez autoinkulpatu eta errugabe bi urte kartzelan eman duten lau gazte horiena. Justiziak berdina izan behar du herritarren artean. Espainiako justiziak ordea, nazioartean etsaiaren zuzenbidea deitzen dena aplikatzen du euskaldunontzat. Gu ez gara herritarrak. Gu etsaiak gara. Edo etsai potentzialak. Andaluziako gazte batek eta Durangoko batek ez dute zigor bera izango kutxazain automatiko bat erretzeagatik. Ezagutu dut kartzelan pertsona hiltzeagatik euskal gazte horietakoa baino lehenago libre irtengo den presoa. Eramangaitza egiten zait. Nik ulertzen dut erakunde zenbait Madrilgo aginte ezberdinen esanetara egotea. Estatutu honekin horrela tokatzen da. Kontua da hori gainditu nahi dugun ala ez. Eta nahi izanez gero... ausardia pixka bat eskatuko nieke horren kudeatzaileei. Legalki injustizia praktikatzen denean, Justizia Lege hori aldatuta bakarrik berrezar daiteke. Sistemari konfiantza egitea injustizia egoerari eustea da.

Nire amak nahiago luke oihartzunaren ordez ni kalean izatea! Ama eta senide gehiegi ikusten ditut ordea astero-astero milaka eta milaka kilometro egiten, etengabe manifestazioak eta kontzentrazioak egiten, eta komunikabideen oihartzunik jaso gabe. Ni preso politikoa naiz baina beste zazpiehun daude Espainia eta Frantziako kartzela urrunetan sakabanatuta.

Euskarazko prentsa aurrera ari dela etengabe, eta hain zuzen horregatik itxi zutela Egunkaria, beregain izaten hasia zelako, euskal prentsarentzat merkatua irekitzen ari zelako, bai irakurleen merkatua, bai publizitate merkatua ere. Zabalkundea hedatzeaz gain, bere kalitate eta sinesgarritasunari esker, Egunkariaren eragina gero eta nabarmenagoa zen euskal gizartean. Eta horixe da itxi nahi izan dutena: euskalduna, abertzalea, zabala, baterakoia eta independentea izan nahi zuen, eta lortu zuen egunkaria. Del Olmoren autoek garbi erakusten dute hori. Baina itsasoan alferrik dira langak. Euskarazko prentsak aurrera jarraitzen du duela bi urte baino indar handiagoz. Berriaz gain lau egunkari gehiago daude kalean gaur egun euskaraz eta beste bi ere badatoz. Hitza proiektua Egunkaria eta herri aldizkarien garaia gainditzera dator haien elkarlanaren bidez. Apustu berri honekin biderkatu egingo da euskarak irabaziko duen irakurlegoa. Eta, halaber, biderkatu egingo da euskaldunok irabaziko dugun kalitatea gure prentsa produktuetan.
Asko falta da euskal komunikazio esparrua osatzeko... baina oinarriak ezartzen ari dira.

Eta demostratu da tortura errealitate bat dela Mendebaldeko herri "demokratikoek" erabilia. Eusko Jaurlaritzak onartu du Espainian torturak praktikatzen direla. Espainiako Gobernuak AEBak salatuko ditu Iraken deskubritu denagatik edo Guantanamokoagatik. Norberak berean, aldiz, itsuarena egiten du. Atzo bertan entzun nuen Espainiako Justizia ministro berria, Lopez Aguilar, PSOEkoa eta ustez progresista, eta zioen Espainian Justizia sistemak frogatu duela tortura salaketak faltsuak direla ehuneko ehunean. Horrela, torturaren instituzioa babesten da. Kalabozoetako poliziek ez lukete egingo egiten dutena babes judizial eta politikorik gabe.

Barruan aniztasun handia dago euskal preso politikoen artean. Denetatik ikusten da eta ikuspegiak kalean bezain zabalak dira. Nire iritzian, kanpoan ilusio handiegiak egin ziren Zapateroren garaipenarekin. Ilusio handiegia sozialistengan eta haustura erabatekoa indar abertzaleen artean. PSOEk askatuko balu bezala gure herria! Egia da PPk ezarritako itolarria lasaitu egin dela eta zenbait sektorek arnasa hartu duela. HZ, ordea, legez kanpo utzi dute. Alderdien Legeak zutik dirau eta Itun Antiterrorista indarrean dago. Torturen kasuan eta presondegi politikan garbi ikusten da: lehengo lepotik burua. Sektore independentzia-zaleena lehen beste zigortua dago. Hori bai, une interesgarria bizi dugu. Aldaketa garaia da eta aukerak daude urrats berriak emateko. Ea gai garen batera eta aurrera emateko.