Ehun egun bete berri ditu EB-IUk Jaurlaritzan. Zein da egiten hasitakoaren balantzea?

Esperientzia, bai kanpora zein barrura begira, positiboa izaten ari da. Jendea jabetu da ezkerreko politika aplikatzen ari garela eta, orain arte, politika horiek, tamalez, paperetan geratzen zirela inolako isla praktikorik gabe. Argi dago ez dela gauza bera paperean geratzen den teorizazio hutsa egitea, paperak guztia eusten baitu, eta guk proposatzen ditugun politikak praktikan abiarazi ahal izatea. Jaurlaritzan bete ditugun ehun egunotan gure ekarpena egin dugu zenbait gai zehatzetan: inmigrazio zuzendariaren izendapenean, drogen legeztapenaren inguruan zabaldu dugun eztabaidan edo adopzioa ontzat hartuko duen izatezko bikoteen legearen inguruan, besteak beste.

Antolakuntza idazkari gisa pozik nago koalizio barruan guztiek onartu dutelako egin genuen eztabaidaren ondoren hartutako erabakia, eta Jaurlaritzan sartzearen aurka azaldu zirenak ere jabetu direlako hilabete hauetan, ezkerreko politika baten bidez, gauzak aldatzen hasiak garela gobernutik. Hala, Jaurlaritzan sartu ginenetik ez da inolako ahozko kritikarik egin edo dokumentu idatzirik aurkeztu, ez EB-IUko Lehendakaritzan ezta Kontseilu Politikoan ere, hartu genuen erabaki haren inguruan. Hori seinale ona da. Estatu mailan ere, hasierako zenbait jarrera gaindituta, IUko kideek ontzat eman dute gu Jaurlaritzan egotea.

Gutxienez, elkarrizketarako jarrera nabaritu diegu. Hiru alderdiok barneratu egin dugu koalizio batean gaudela eta bakoitzaren programetako zati batzuk bazter utzi beharko ditugula, bakarrik gobernatuko bagenu gure politika orain egin dezakeguna baino askoz haratago joango bailitzateke ikuspegi sozialetik. Bide horretatik, akordioak lortzeko borondatea nagusitu da. Hala, izatezko bikoteen inguruan lortuko dena, adibidez, EB-IUren ekarpen argia da, adopzioa barne hartuko duen legerik ez bailitzateke onartuko gu Jaurlaritzan egon gabe. Nafarroaren ostean EAE izango da honelako legea izango duen bigarren erkidegoa.

Printzipioz, ez du zertan eragin behar. Erakunde ezberdinak dira, eta Jaurlaritza bereiztu egin behar da aldundietatik edo udal erakundeetatik. Azken finean, hor tartean EAJren eta sozialisten estrategia dago. Jeltzaleek PSE-EEren sostengua behar dute Bizkaian eta Gipuzkoan aurrekontuak onartzeko eta sozialistek euren jarrera aldatzen hasi den itxura eman nahi dute aurrera begira. Batzarkide sozialistak ez dira ados egon aurrekontuak onartzeko eman behar izan duten laguntzarekin, baina goitik jaso dute agindua. Akordio horiek lurraldeetako erakundeetara mugatuko dira.

Oraindik ez dago argi nola islatuko den praktikan Legebiltzarrak onartutakoa. Dena den, hiru alderdion artean hitz egin beharko dugu arazo horri irtenbideak bilatzeko. Argi dago aurrekontuekin jazotako bidegabekeria ez dugula atsegin, baina jazotakoak ez du inolako aldaketarik eragingo guk Jaurlaritzan bideratuko dugun ildo politikoan eta gestiozkoan. Legebiltzarrean aurrekontuen inguruan gertatutakoak lotsa ematen dit, ez baita normala oposizioko hiru alderdik Jaurlaritzaren eta Legebiltzarraren jarduera blokatzea, batik bat hain ikuspuntu ezberdinak dituztenean. Ez dute elkarren arteko alternatibarik eskaintzen baina oraindik ez dituzte onartu iragan maiatzaren 13ko hauteskundeetako emaitzak eta ahalik eta eragozpen handienak jartzera mugatzen dira. Gainera, salagarria da erabat PPk eta PSE-EEk Batasunarekin bat egitea. Azken hauek aurrekontuei egindako osoko zuzenketak aztertzeko deitutako bosgarren bilkurara sartu zirenean, PPkoak eta sozialistak atzetik joan zitzaizkien eta irudi hori oso adierazgarria da. Erabakitzeko ahalmena Batasunaren esku uzten ari dira.

Ez. Udalbiltzak kutsu politiko zehatza hartu zuen hasieratik, eta bertan izan diren aldaketek ez gaituzte hurbilduko. Guri ona iruditzen zaigu Euskal Herri osoko hautetsien arteko elkarlana egotea, baina Udalbiltza giro politiko zehatz batean sortu zen, eta helburu batzuekin, eta guk ez dugu bertan parte hartuko.

Ez dute hauteskundeetan jasandako porrota onartu, eta modu etsi-etsian ari direla iruditzen zait. Lehenengo ez ziren Legebiltzarrera joaten, gero bai... Ez da irizpide argirik somatzen euren jokabidean. Maiatzaren 13an Batasunaren alde bozkatu zutenetako askok ez dute ongi ulertuko alderdi horrek PPrekin eta PSE-EErekin egungo Jaurlaritza blokatzen jardutea. Izan ere, jarrera horren erruz ezin izango dira indarrean jarri kutsu sozialeko hainbat neurri, eta ezkerreko alderdi batek horrela jokatzea nekez uler daiteke. Gainera, Aralar ere hor dago eta horrek kezkatu egin beharko lituzke Batasunako kideak.

Nire itxaropena Elkarriren Bake Konferentziarekin lotuta dago. Alderdiok oinarrizko akordio batzuk lortzeko gaitasuna azaldu behar dugu, eta hortik etor daiteke aukera nagusia.

Lan ona egiten ari da eta gutxieneko aukera bat badago. Urratsak egiteko bide onetik goazela iruditzen zait.

Bai, oso garrantzitsua izango da hor gertatzen dena. Argi dago momentu honetan PSE-EE gutxienez bi multzo nagusitan zatituta dagoela eta oso zaila izango dela horiek batu ahal izatea. Herri honen mesederako, oso garrantzitsua da sozialistek orain arteko jokamoldeak aldatzea. Ez dakit Kongresuak hori lortuko duen, krisia amaitzea lortuko ez dutela uste baitut. Rosa Diezek eta Odon Elorzak diotena proiektu berean biltzea oso zaila dela irizten diot eta, beste edozein alderdiren barne egoeraz hitz egiterakoan izan beharreko errespetuarekin, ez dut uste Kongresuan hori lortuko dutenik. Barne gerra gordina dute eta guztientzat erreferente izango den pertsona bat nekez bilatuko dute. Dena den, PSE-EEren norabide aldaketa ona izango litzateke PP isolatuta utziko lukeelako eta elkarrizketaren aldeko gainerako alderdiokin harremanak normaltzea ekarriko lukeelako. Horregatik dago PP hain kezkatuta.

Nicolas Redondoren politika guztiz desegokia izan da. Euskal Herriko egoera jartzen dute jokabide hori azaltzeko aitzakia gisa, eta egoera gogorra den arren, horrek ez du esan nahi PSE-EEk PPren eskutik joan behar duenik, aurreko bozetan jazo zen legez. Tamalez, terrorismoak urte asko daramatza jotzen, baina lehenago ez zen sekula honelako bat egiterik jazo. Beraz, Redondo bera izan da sozialisten jarrera aldarazi duena, eta Mayor Orejak PSE-EE irentsi nahi izan du errespetu falta handia erakutsita.

Helburua ehuneko ehunean lortzea ahalbidetuko duen proiektu osoa beteko den ez dakit, baina urratsak egingo direla ez daukat zalantzarik. Aurrekontuen prozesua amaitu ostean, PPk eta PSE-EEk euren jarrera baretuko dutela espero dut. ETAri dagokionez, zaila da euren jokaera ulertzea eta Bilboko hiriguneko atentatua horren erakusgarri da. Suarekin jokatzen duena erre egiten da azkenean, eta zerbait oso larria gerta liteke egunen batean. Dinamika horrekin zaila da bakerako urratsak egitea.

Ez dago batere argi lau urteotan egingarria izango ote den. Autodeterminazio eskubidearen aldekoak gara, inolako zalantzarik gabe, baina horrelako kontsulta bat egiteko oinarrizko baldintza batzuk eman behar dira eta, gaur egun, ETAren indarkeria gori-gori dagoela, alderdi konkretu batek hori arbuiatzen ez duen artean... zaila izango da. Lehenengo, guztion arteko hurbilketa prozesu bati ekin behar diogu eta giro egokia sortu behar dugu herri kontsulta hori egin ahal izateko. Aurretiazko urrats batzuk egin behar dira xede hori gauzatzeko.

Madrilen jokabidea guztiz zentralista da, eta Espainia "bakar, handi eta librearen" ildotik ari da. EAE bere menpe daukala erakutsi nahi du Aznarrek. Europako Batasunaren aurrean EAEk izan beharreko ordezkaritzaren auzia aitzakia gisa baliatu dute, Eusko Jaurlaritza prest egon delako gai hori oraingoz bazter uzteko. Euren helburua indarra nork duen erakustea baino ez da izan.

-Aznarrek zehaztutakoari jarraitzen dio, besterik gabe. Rabanerak nahastuta zegoela ematen zuen hasiera batean, baina azkenaldian Madrili jarraitu dio itsu-itsu. Dena den, hurrengo foru hauteskundeetan arabarrek jokabide hori ordainaraziko diotela uste dut. Arabari kalte egingo lioke Kontzertu Ekonomiko propioa izateak, besteengadik bereiztutakoa, diru sarrera txikiagoek zerbitzuak gutxitzea dakartelako. Hiritarrek erantzungo diete Rabaneraren asmoei