«Hemen», Gipuzkoaren ehun urte Kutxaren leihatilatik
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Industrializazioa, errepideen hobekuntza, hazkunde demografikoa, hirien handitzea eta nekazari populazioaren gutxitzea, trena, lehenbiziko baporeak, gerrak, miseria... Horiek eta gehiago ageri zaizkigu «Hemen»en. Kutxaren eskutik eta ikuspegitik eratua eta egina.
HISTORIAN doktorea, Deustuko Unibertsitatean irakaslea (Donostiako EUTGn), duela 42 urte Eibarren jaioa, azken 19 urteotan irakaskuntzan dabilena eta abokatu sobera ezagun batekin ezkondua. Elena Barrena Osorori dagozkio datu biografikook, «Hemen» liburuaren egileari.
Meritu banaketaren segidan argitu digu Elena Barrenak zernolako poz, atsekabe eta buruhausteak eragin dizkion «Hemen» liburua sortzeak.
«Izan ere, egunkaria ziruditen mende hasierako Kutxetako aktek. Idazkariek notario txit leial gisara jasotzen zituzten bileretako xehetasun guztiak, eta horiek irakurtzerakoan kalean aditzen diren elkarrizketak entzuten ari nintzela iruditzen zitzaidan».
Eta ondorengo guztiak. Alegia: 12-14 ordu lan egin beharra egunero fabriketan, gizarte segurantzarik eza, istripurik izan edo gaixo jarriz gero jornalik ez. Gosea eta miseria, beraz, inongo ezbeharrik gertatuz gero. Hamar urteko haurrak lantegietan, analfabetismoa, etxebizitza eskasia, epidemiak. Horri guztiari aurre egitearren sortu ziren Donostiako Aurrezki Kutxa lehenbizi (1879an) eta Gipuzkoakoa segidan (1895ean), «Hemen»ek dioskunez. Eta oraintsu izan da bi kutxek bat egin zuteneko bosgarren urteurrena, liburua kaleratzeko aitzakia edo arrazoia aldi berean.
Elena Barrena gai horietan murgildurik ibili da iazko maiatzetik urri-azarora bitartean. Lotarako astirik gabe apenas, eta oporretarako zer esanik ez. Nekatua eta pozik. Ezinbesteko galdera luzatu diogu, ez al duen Kutxak bere buruaren laudoriotan egin liburua, ez al den ageri erakunde hau gipuzkoarren gaitz guztien konpontzaile gisa.
Karitateaz mintzatu zaigu ondoren, eta gaur egungo zentzu gaitzesgarririk ez zuela gogorarazi digu.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan.[+]
Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]
Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.
Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.
Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]
Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]
Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.
Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]
Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]
Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]
Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.