"Erabateko normalkuntza lortzea ez da soilik indarkeraiarekin amaitzea"

2021eko uztailaren 19an

Irtenbidea elkarrizketa izan behar duela dio Inaxio Oliverik
"Erabateko normalkuntza lortzea ez da soilik indarkeraiarekin amaitzea"
Inaxio Oliveri, Hezkuntzako sailburu eta EAko idazkari nagusia
Hondarribitarrak denbora luzea darama politikagintzan. Elkarrizketan gai asko ikutu genituen, EA eta EAJ prestatzen ari diren baketze plana tartean. Elkarrizketa egin eta arratsaldean bertan bildu ziren lehenengoz Inaxio Oliveri eta Joseba Egibar.
Berriro ere negoziaketaren kontua guztion ahotan dabil. ETArekin hitz egiten hasi behar baldin bada, noiz eta nola hasi?
Indarkeriak urteak daramatza hemen, ez da irtenbidea ikusten, polizi-bitartekoak soilik erabiliz ez dirudi konponduko denik eta ezin dugu egoera honetan jarraitu. Irtenbidea bilatu behar da, eta poliziala ez bada elkarrizketa bidezkoa beharko du izan. Normalena HBrekin hitz egitea litzateke, HB bailitzateke Ipar Irlandan Sinn Feinen eginkizuna beteko lukeena. ETArekin hitz egitea posible da prozesua zabaltzeko bada, bestela ezer gutxi aurreratuko baitugu.
Beste kontu bat da gidaritza nork eraman beharko lukeen. Ajuria Eneko Mahaiak ezin du eginkizun hori beregain hartu, bertan jarrera politiko ezberdin eta kontrajarriak ageri baitira. Indarkeria-ekintzen kontrako adierazpenetan baino ez gara jartzen ados, baina arazoaren konponketa konponbideak bilatuz etorriko da. Hala, Eusko Jaurlaritzak badu erantzukizuna konpetentziak dituztenak konponbideak bilatzera behartzeko.
Gaur egungo egoera politikoan elkarrizketari ekiteko modu edo aukerarik ikusten al duzu?
Alderdi politikoetan aldaketa izan da, batipat abertzaleotan. Aspalditik gabiltza elkarrizketa-bidean abiatu behar dela esanez. Beste alderdi batzuk geldi daude: PP, PSOE... HB eta ETAk ere mugitu behar dute. ETA eta Estatuko Gobernuaren arteko elkarrizketa lortzeko posiziotik mugitzen ez badira, oso zaila izango da.
Bi gatazka mota ezberdin daude gure irudiko. Euskal Herria eta Estatuaren artekoa bata. Hor badira hainbat eskubide Estatuak aitortu ez dituenak, zehazki autodeterminazio eskubidearena. Bigarrena, euskaldunon artekoa da, batzuek ez baitute onartzen gehiengoak dioena. Gatazka politikoa badago, eta gatazka politikoari buruz alderdiek hitz egin eta konponbideak bilatu behar dituzte. Bidea errazteko ETArekin hitz egin behar bada, hitz egin dezagun.
Zertan dago EA eta EAJren artean prestatzen ari zareten baketze plana?
Egungo egoera eta beste alderdien posizioak ikusita, garrantzitsua litzateke gure eta EAJren artean posizio komuna lortzea. Zergatik bion artean? Abertzale legez errazagoa da jarrera komuna lortzea abertzalea ez den alderdi batekin baino.
Ahalik eta diskrezio handienaz egin behar da. Hemen indarkeriaz publikoki gehiegi hitz egiten da eta gutxiegi behar den lekuetan. Zuhur jokatzea oso garrantzitsua da.
Baketze plan horrek zerikusirik badu Ajuria Eneko Mahaira autodeterminazio eskubidea eramatearekin?
Erabateko normalkuntza lortzea ez da soilik indarkeriarekin amaitzea. Normalkuntza herri batek erabakitzen duena gauzatzea da, eta marko juridikoak eta baldintza politikoek gehiengo horrek dioena babestea. Normalkuntzarako oso tresna garrantzitsua, derrigorrezkoa, izango da autodeterminazio eskubidea.
Baina abertzaleok eta abertzale ez direnek zentzu ezberdinean ikusten dugu gaia. Abertzale batentzat gure herriaren gehiengoak dioena onartu beharko litzateke, baina estatalistarentzat gehiengoa ez da soilik Euskal Herrian ematen dena, Estatuan emango litzatekeena baizik.
EAk eta EAJk mantenduko dituzten bileretan egoteko prest dagoela adierazi du HBk. Izango al luke tokirik HBk bilerotan?
HBren aldetik prest egotea elkarrizketarako positiboa da, horrek konponbidea bilatzeko nahia adierazten baldin badu. Une honetan EAJ eta gu iritsi gara adostasunera. HBren partehartze edo partehartze eza EA eta EAJren artean hartu beharreko erabakia litzateke.
Ramon Jauregik bakerako bide bakarra dagoela esan du, ez bide nazionalista ez sozialistarik. Zer deritzozu?
Ez dut uste indarkeriak irtenbide bakarra duenik. Jauregik eta besteek horrelakoak esaten dituztenean, ez dagoela gatazka politikorik esan nahi dute. Gatazka politikoa dagoenez, konponbide politikoaren beharra dago, eta konponbide politiko ezberdinak ikusten ditugu batzuek eta besteek. Hala ere, elkarrizketa horiek ez dute baztertzaileak izan behar. Herri honen osaketa politiko eta soziologikoagatik, guztiekin kontatu beharra dago. Bi alderdi ados jartzen badira, aurrerapuasoa da.
Orain gutxi autokritika gogorra egiten zuen idatzia zabaldu du Ardanzak Ajuria Eneko Mahaian. Zein iritzi duzu idatzi horri buruz?
Ardanzaren iritziarekin bat nator. Aspaldidanik esaten ari ginen gauza bera. Gobernu hitzarmena gauzatu zenean, planteatu genuen Ajuria Eneko Mahia fase berri batean sartzea. Herriak ez du behar bilera bat indarkeriaren aurkako komunikatu bat ateratzeko, konponbideak bilatu ahal izateko baino. Ajuria Eneko Mahaia konponbideak eskaintzeko gai ez bada, beste zerbait pentsatu beharko da. Horregatik planteatu dugu Eusko Jaurlaritza izatea gidari.
Ajuria Eneko Mahaiak hainbeste arazo baditu, zein forotan saiatu behar da irtenbide bila?
Foro aldaketak ez du alderdien jarrera aldatuko. Kontua da bakoitza bere posizioetatik norainoko akordiora hel gaitezkeen. Akordioak izan behar luke gehiengo batek bultzatuko duena, eta horrek eskatzen du Gobernuaren gidaritza.
Irtenbide elkarrizketatu baten aurrean, nola ikusten dituzu Espainiako bi alderdi nagusiak?
Bi horien arteko harreman, jarrera eta adierazpen publikoak datozen hauteskunde orokorren araberakoak dira. Indarkeriarena bezalako gai garrantzitsuan ezin da zentzu elektoralistan erabili.
PSOE une honetan ahul dago, eta Gobernu zentralak ezin du horrelako prozesua martxan jarri. Eta PPk agintera iristen denean zentzu gehiagorekin jokatzea espero dut, ezen Aznarrek aurrekoan esan zuena, «ez dugu negoziatu eta Gobernura iritsita ere ez dugu negoziatuko», ez da borondatezko Gobernu baten jarrera. Hori egingo ez dutela badiote, plantea dezatela zer egingo duten arazoa konpontzeko.
Juan Ramon Gebarak abertzaletasunak lurralde batasunaren obsesioa ahaztu behar duela aipatu du. Amets hutsa bihurtu al da lurralde batasuna?
Gure egoera eta batipat Nafarroan abertzaletasunak zenbaterainoko indarra duen eta gurekiko zenbaterainoko ezberdintasun politikoa duen ikusita, zaila da. Abertzale gisa ezin dugu ahaztu lurralde ezberdinen arteko integrazioa. Garrantzitsua litzateke bi komunitateen arteko harreman politikoak sendotzea, egonkortasuna ematea erlazio horiei eta harreman puntual eta ekonomikoak bultzatzea. Ona litzateke, ez une honetan ezinezkoa den integrazio politikoa planteatzea, baina bai pausoak ematea hurbiltze prozesuan, azken urteetan atzera egin baitugu.
Gasteizko eta Iruñeko gobernuetan zaudete. Elkarlan formularik pentsatu duzue?
Harremanak izango ditugu, eta EAEko Gobernuak ere horrelako zerbait planteatuko du. Ez dakigu ordea Nafarroako Gobernua gai den horrelako zerbait egiteko. EAren sarrera Nafarroako Gobernuan positiboa da, lehenengoz alderdi abertzale batek bertako Gobernuan parte hartzen baitu. Formulak? Formula harremanak izatea da. Badaude interes ekonomiko, kultural, politikoak... Horregatik planteatzen genuen, mahai egonkor bat osatzea. Hori da egun posible den formula bakarra, nafarrek nahi ez badute ezin baititugu derrigorrean integrazio prozesuan sartu.
Eta Iparraldearen kasuan, zer dabil EAren buruan?
Gure estatutuetan Iparraldea ere kontuan hartzen dugu. Arazoa da Iparraldean % 8 baino ez dela abertzaletasunaren espresio politikoa. % 51 izango balitz, bi estatu ezberdinetan gaudela esango genuke. Harremanak mantendu eta sendotu behar dira, zenbait arlotan gauzak elkarrekin egin daitezke, ikastolen arloan, harreman ekonomiko eta industrialean... Hori da bidea.
JAUREGI, Mikel
8-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEA
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
PertsonaiazOLIVERI1
EgileezJAUREGI5Politika

Nazioartea Nazioartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Torturak ama eta alabarengan sorturiko zauria arintzen lagundu du dokumentalak"

Mikel Garcia Idiakez

Moja faxisten istorio harrigarria

Gorka Bereziartua

Netanyahu eta Hamasen buruzagitza atxilotzeko eskatu du Hagako Auzitegiko fiskalak

Lander Arbelaitz Mitxelena

'Lurrez estali', laborarien errealitatea oholtzara eramango duen Axut! kolektiboaren obra berria

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Lau, hiru, bi, bat… Gora Olatukoop! Ekonomia eraldatzailearen festa Donostian

Urko Apaolaza Avila

'Intensa'

Maialen Arteaga

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea

2024-05-21 | Axier Lopez

Kolonialismoaren ABDa

2024-05-21 | Gedar

Hamabi lagun ikertzen ari dira, Castejonen CAF-Trenasaren kontra egindako protesta bat dela-eta

Asteartean deklaratu beharko dute Tuteran, ikertu gisa. Palestinan eraikitzen ari den tranbia-sarearen bidez, CAF "entitate sionistaren kolonizazioan parte hartzen" ari dela ohartarazi dute.

2024-05-20 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Netanyahu eta Hamasen buruzagitza atxilotzeko eskatu du Hagako Auzitegiko fiskalak

Nazioarteko Zigor Auzitegiko fiskalak eskatu du astelehen eguerdian Israelgo Lehen Ministro Benjamin Netanyahu eta bere Defentsa Ministro Yoav Gallant atxilotzeko, guda krimenak egotzita. Ondoko hiru palestinar hauen aurka ere gauza bera eskatu du: Hamaseko buruzagi Yahya Sinwar... [+]

2024-05-20 | Leire Artola Arin

ANALISIA

Ezohikoak dira euri-jasak?

2024-05-20 | Jon Hidalgo Gereñu

Zisjordaniaren okupazioa azkartu du Israelek, arreta Gazan jarrita dagoela baliatuta

Azken egunetan Zisjordania okupatuko hiri guztietan indarrez sartu da armada israeldarra. Kolono sionistek lurren okupazioak eta erasoak biderkatu dituzte urriaren 7az geroztik. 500 palestinar baino gehiago hil dituzte soldadu eta kolonoek Zisjordanian ordutik.

Eguneraketa berriak daude