"Ez dut Autodeterminaziorik nahi, oso ongi nago Hexagonoan"

1989ko urtarrilaren 01an

Raphaël Lassallette, Hendaiako alkateari elkarrizketa

Raphaël Lassallette, Hendaiako auzapeza
"Ez dut Autodeterminaziorik nahi, oso ongi nago Hexagonoan"
Hendaian 1936an sortua, Donibane Lohizunen irakasle, Hendaiako alkatea dugu Lassallette 1981etik, bere aurreko jaun merak osasun arrazoinengatik dimisionatuta. Sozialistak, komunistak eta abertzaleak hartzen zituen lista batean izan da berriro hautatua 1983an. Duela gutxi, errefuxiatu presoekiko elkartasunez Herriko Etxean zerratu zituenak ateratzera polizia bidaliz biztu zuen polemika. Hurrengo hauteskundeetan Hendaian zer gertatuko denari asko begiratzen zaio.
ARGIA.–Badu interesa zure kasoak: PSF partiduko kide zara, eta aldi berean abertzaleak ere barnean dituen zerrendatik atera zara. Bitxia.
Raphaël Lassallette.– Ez da bitxia. Zer defenditzen dute nerekin diren hiru abertzaleek? Euskal kultura, euskara, Euskal Herria. Nik defenditzen dudan gauza bera defenditzen dute, hemen sortua izanik nik ere sentsibilitatea bai bait dut gauza horiekiko. Ba al da inkonpatibilitaterik horren eta ene sozialista sentimenduaren artean? Ez dut bakar bat ere ikusten. Ez naiz filosofia parisien baten bozeramale, inondik ere. Betiko ene desioa izan da ahalik eta jende gehien biltzea bere herria, justizia eta solidaritatea maite duena. Hori bait da ene sozialismoa, beste gauzei ez diet erreparatzen.
A.– Hurrengo hauteskundeetan segiko al du elkarlan politika horrek? Zure eta abertzaleen artean harremanak aldatu ote diren entzun dugu...
R.L.–Ez dut ikusten zertan aldatuko ziren. Gure zerrendan diren abertzaleekiko harremanak lehengoak berak dira, ez dago diberjentzia bakar bat ere. Orain, bada mundu abertzale bat, kanpoan, gure udal kontseiluak garatzen dituen ideiak automatikoki onartzen ez dituena, ni baino aurrerago doazenak errefuxiatu politikoei dagokienez, Euskal Herriaren autonomiaz edo independentziaz dituzten ideietan. Hauekin ere hitzegiten dut noizbenka, baina ez dakit zertan aldatuko ziren gure artekoak: lehen bezala konberjentzi puntuak baditugu, baina diberjentzi puntuak ere geratzen dira.
A.–Aurrekoan bezala, hiru izango al dira oraingoan ere zure listako abertzaleak?
R.L.–Ez dakit, gaur bertan ez dakit, erabakitzeke dago. Ostegunean izanen dugu hauteskunde aurreko lehen bilkura.
A.– Azken urteotako udal bizitzan, zer egin du Hendaiako herriko etxeak euskal kulturaren mailan?
R.L.–Udal mailan mila arazori egin behar diogu aurre, baina euskal kulturari dagokionez esango dizut duela bost urtetatik honuntza gure presupostuaren %la eskaintzen diogula. 1989ko aurrekontuarentzako, horrek 450.000 libera esan nahi du. Hurrengo hauteskundeetan horrek segiko du, dudarik gabe, hain bait da naturala gure herriaren aberastasuna zaintzea.
Orain, neuk hendaiarra izanik oso gutxi ulertzen dut euskaraz. Badaukat beraz zertan aurreratu. Baina ez naiz kaso bakarra, Hendaia oso deseuskaldunduta dago. Esfortzu bat egiten ari gara, dena dela, baina luze joko du.
A.– Mugaren gainetik, Irungo udalarekin zer nolako harremanak dituzue hemengoek?
R.L.–Irungoekin gero eta jarraipen handiagoko harremanak ditugu. Duela hamar egun bildu ginen azken aldiz, eta arazo oso bariatuak aztertu genituen: garraioari eta pasabideari lotutako gorabeherak, kulturazkoak, kirolari edo eskolari buruzkoak... Hil honen :13rako gelditu ginen, eta aurrerago joan nahi dugu. Halako jumelage batera iritsi nahi dugu, baina ez esanahi folkloriko batean: egun-pasa polit bat egin eta gero dena bertan behera uzteko, ez zaigu interesatzen. Bidasoaren bi aldeen artean harreman jarrai bat nahi dugu ezarri, eta gero eta gehiago Irundar edo Hendaiar izateko partez Bidasoako hiritar bezala bizitzea.
A.–Zertan bukatu da autoportuaren istilua? Irun aldetik sekulako lanak egin zituzten, gero berriz Mugerren egin behar omen dutela Baionako Grenet eta eskuindarren gerizpean...
R.L.–Aduanaren arazoa ez dago bukatua. eta Hendaian bezala Irunen horren itxaropena daukagu. Hendaian baditugu 500-600 pertsona garraioari eta pasabideari lotuak, eta Irunen horren bost halako. Hori bukatuko balitz, katastrofe bat litzateke guztiontzako.
A.–Ez al duzue hori bukatzeko posibilitatea gertu ikusten?
R.L.–Dudarik gabe: egun batean bukatu egingo da, noizbait ez bait da gehiago aduanarik izanen. Noiz, ordea, 1993an? Ez, beranduago. Baina egunen batean ez da gebiago aduanarik izango, eta beraz ezta horri lotuta ari den langilerik ere. Zer egin beharko du hainbeste jendek? Beren birmoldaketa prestatu behar dugu urteotan.
A.–Horrek zerikusirik ba al du Hendaian turismoaren inguruan aipatzen den projektu handi batekin? Zeren eta kirol-portu bat egin behar omen duzue hemen, beste bat aldiz Hondarribiako aldetik...
R.L.–Ongi entzun duzu. Dena dena, Hendaian turismoa potentziatzeak ez du konponduko garraioak eta trantsitoa hondoratzearen ondorio guztia, erantzun txarra litzateke. Aduanei beste irtenbide bat bilatu zaie, baina pareleloki turismoa ere sendotu nahi dugu, nabiz eta badakigun aktibitate hori urtean hilabete batzuetakoa bakarrik dela. Baina ahuidade batzuk moldatzen lagun lezake.
A.– Politikara itzulita, ARGIAn aipatu den hipotesi bat jakineraziko dizut: Destradek PSFn markatzen zuen ildoak etorkizun kaxkarra erakusten du eta behar bada Lassallettek erakusten duen ibilkera hobeki apreziatuko da...
R. L.–Ni ez naiz jainko bat . Lassalletteren ekipoak egiten duena da inguruko errealitatea aztertu eta hor ikusten diren arazoei konponbideak aurkitzen saiatzea. Hemendik lau edo bost urtetara zer izango den nik ez dakit.
A.–Lassallette estradizioen aurka mintzatu da, Lassallettek politika jakin bat darama abertzaleekin bere herrian... eta sozialistak agintera igota, Lassalletteren herritik kanporatzen dute lehenbiziko errefuxiatua estradiziorik gabe. Kalkulu gehiegi?
R.L.–Kalkulu txarrak. Ez dut erlaziorik ikusten.
A.–Errefuxiatuen kasoan gertatu eta gertatzen direnak ikusita, baina ez horretan bakarrik, politika ekonomikoan eta beste 1981etik gaurdaino gertatu direnak ikusita, gustora sentitzen al zara PSF barruan?
R.L.–Gustora eta oso ondo sentitzen naiz. bai. Partidu batean ezin da ehunetik ehun ados egon, hori garbi dago. Defentsa nazionala aipatzen delarik. batzuetaan pentsatzen dut ez ote naizen serioa izango, borrokatzeko jaina ez naizelako, eta Armada bat egotea oso ondo konprenitzen ez dudalako. Sozialistak independentzia nazionalaren aldekoak dira, eta Armada sendo baten aldekoak beraz, arma sofistikatu batzuekin eta disuasio ahalmen handi batekin, nuklearra barne. Asko kezkatzen nau horrek, ez dakit zertarako baiio duen gaur Armadak zenbait milaka gazte langabeziatik kentzeaz aparte.
Baina ez naiz borrokatzeko sortu. Ene soldadugoa egin dut besteek bezala, gerra garaian egin nuen gainera, Aljerian, paratxutisten errejimentu batean. Gerra klase hori zer den ere badakit, beraz. Horrek ez nau tesi oso gerrazale eta militaristetara eraman. Eta hala eta guztiz ere, ez naiz sekula inkomodo sentitu PSF barruan, beste beste herrietako jendeekin harremanetan sartzerakoan eta ezta arazo zehatzei buruz ene eritzia ematerakoan ere. Ongi naiz Hendaiako auzapez bezala eta sozialista bezala.
A.–Jarrera horretatik, konpon biderik ikusten al dinzu euskal arazoa deitzen denari?
R.L.– Arazoak beti elkarrizketaren bidez konpontzen saiatzen naiz, ez mitraileten edo bonben bidez. Alde guztiek elkarrizketa nahi izatekotan, konponbidea posible da. Orain, ez naiz sartuko horretarako borondaterik baden ala ez, edo nork ez duen, eztabaidatzera.
A.– Hegoaldeko errefuxiatuekiko agintari frantsesek daramaten politika, PSFko gobernuarena, nola ikusten duzu?
R.L. - "Statu quo", egoera bat dela iruditzen zait, azken asteotan errefuxiatu politikoen egoeraren inguruan ez da halako hots berezirik izan alde honetan. Errefuxiatu horiek honuntza datozen unetik, eta beren paperak xuxen dituztela bizi diren heinean, ez dut ikusten zergatik hartu eta beste aldean jarri behar diren, gaiztakeria zehatzen errudun direla erakusteko inor gai ez den artean behintzat. Inolako delitu biolentorik egin ez duen edozein gizonek behar du hemen bizitzeko eskubidea.
A.– Badira Iparraldeko herritarrak errefuxiatuei laguntzeagatik espetxean.
R.L.–Bigarren graduko ekintzak dira. Ene ideiak baditut horretaz, baina bada justizia bat eta berak erabaki behar du. Zein momentutan inplikatzen da norbait atera batean edo noiz egiten dio alde? Ez dakit muga non dagoen.
A.– Terrorista hitza asko aipatzen da, baina ezkutuan edo ihesi dabilena, edo preso dagoena, ez da gustoz ari. Hor dago autodeterminazio eskubidearen falta, Herriari nortasuna ukatzea... Estatu Espainolean ez dago eskubide hori onartua, bere Konstituzioan ere ez zen sartu.
R.L.–Begira, ni ez noa beste herrietan sartzera. Baina gauza bat dago garbi: Madrilen dago Espainia guztian agintzen duen Gobernua. Euskal espezifizitate badaguela mugaz bestalde, hemen baino askoz senduagoa. Ados. Baina euskaldunek badute botoa, badute Euskal Gobernua, ala ez dute Autodeterminazioari dagokionez hemen ere ez dugu, e? Eta ez dut nahi ere, oso ondo nago Hexagonoaren barruan. Ez diet madrildarrei aurpegiratuko euskaldunei autodeterminazio eskubidea ez emana, neronek ere ez bait dut Iparraldeko euskaldunontzako eskatzen Parisen.
IÑAKI ZUBIONDO
9-11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSF
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
PertsonaiazLASSALLETT1
EgileezUBIONDO1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Efemeridea: Boliviako poliziak Monika Ertl hil zuen, Che Guevara mendekatu zuen gerrillari alemaniarra

ARGIA

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude