Suizidioa bigarren heriotza kausa da 10 eta 24 urteko adin-tartean
Munduan 40 segunduero pertsona batek bere buruaz beste egiten du, eta suizidio bakoitzeko beste 20 saiakera daude, OMEren arabera. Arrisku faktoretzat dute umetan indarkeria edota sexu erasoak jasan izana, besteak beste. Prebentzio-planak egitea da gakoa, osasun publikoko arazoa baita.
Mundu osoari eragiten dio suizidioak, baina heriotzen %77 baliabide ekonomiko ertain edo baxuko herrialdeetan izan ziren 2019an, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera. Kalkulatu dute urtean ia milioi bat pertsona hiltzen direla suizidatuta: 40 segunduero pertsona bat.
Elizabeth Suarez psikologoak eta jokamolde suiziden ikerlariak azken artikuluan azaltzen duenez, gazteen suizidioa gizarte- eta osasun-arazo larritzat hartu dute nazioartean, datuak kezkagarriak baitira. Bigarren heriotza kausa da 10 eta 24 urteko adin-tartean, eta laugarrena tartea 15-29 urtera igotzen bada. Gainera, gogorarazi du suizidio bakoitzaren atzean batez beste 20 saiakera daudela, eta ospitaleetara soilik “izozmendiaren punta” iristen dela.
Suarezek zenbait azterlan aipatzen du artikuluan, jokamolde suizidaren arrazoi batzuk zehazteko. Esaterako, haur edo nerabe direla indarkeria jasan dutenek arrisku bikoitza dute suizidatzen saiatzeko gazte edo heldu-gazte direnean. Indarkeria sexu-erasoei lotutakoa izan bada, arrisku hori ia lau aldiz handitzen da. Bestalde, eskola jazarpenak ere eragina du gazteen suizidioan. Halere, psikologoak azpimarratu du horrek ez duela esan nahi pairatu duten guztiek jokamolde bera dutenik: jendartearen babesak zein senide eta gertukoen laguntzak egoerari aurre egiteko balio dio askori.
Suizidioa mahai gainean
Urtetan zabaldutako ustea da suizidioari buruz hitz egiteak kasuak areagotzeko arriskua dakarrela, baina azken urteetan hori ezeztatu dute hainbat adituk. Horixe azpimarratu dio Tolosaldeako atariari Itsaslore Yarzak, Aidatu Euskal Suizidiologia elkartearekin abenduan emandako hitzaldi baten harira egindako elkarrizketa argigarrian. "Suizidioa zerbait oso intimoa bezala ikusten dugu, baina Durkheim soziologoak aspaldi ikertu zuen dimentsio sozial bat ere badagoela, hau da, gizarte babesak lagundu dezakeela prebentzioa egiten. Gizartean hitz egitea eta gizartearen babesa izatea prebentzio neurri bat izan daiteke". Taburik gabe hitz egiteko eta ikastetxeetan kasuak gertutik jarraitzeko beharra azpimarratu du, eta ohartarazi du "alarma seinaleei" jaramon egin behar zaiela.
Aurtengo ekainaren 25ean Eutanasiaren legeak laugarren urtemuga bete zuen. Nire iritziz, lege hori hainbat biztanleren lanari esker lortu da, eta, nolabait, pentsa dezakegu merezitako saria izan dela; izan ere, lege hori lortu bitartean pertsona askok erailketa salaketak,... [+]
Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.
Abuztuaren 13an, 54 urteko Nafarroako garraiolari bat hil zen Bartzelonan deskarga lanak egiten zituen bitartean. Hurrengo egunean, Errenteriako Merkaoiartzunen 58 urteko langilea hil zen istripu ez-traumatiko baten ondorioz.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.
Suizidioagatiko dolua humanizatzen lagun dezaketen elementuak aztertu eta prebentziorako neurriak azaldu dituzte Suizidioaren humanizazioa ikastaroan, Biziraun elkarteak antolatuta. Osasun arloko profesionalek, suizidioak eragindako heriotza baten bizirauleek eta suizidio... [+]
17 urteko gazteari tiro egin zion Frantziako poliziak bere nahia bete du, eta Ipar Euskal Herrira ekarri dute lanera. Polizia gehiegikeriaren ondorioz hildako Merzouken kasuak mobilizazio eta protesta ugari eragin zituen Frantziako Estatuan.
Maiatzaren 27an Frantziako Estatuko Legebiltzarrak onartu zuen heriotzarako laguntza baimentzen duen legea. Askok aurrerapen humanistatzat jo arren, lege berri honek kezkak piztu ditu pertsona ezinduen eskubideen aldeko mugimenduetan. Gaur egungo gizarteak ez badizkie pertsona... [+]
Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.
José Alberto Mujica, gerrillari tupamaro eta Uruguaiko presidente izandakoa, astearte honetan hil da, minbizi baten ondorioz. 89 urte zituen eta txakurrarekin batera bere etxebizitzan lurperatzeko argibideak utzi zituen. “Nire zikloa amaitu da”.
Zer nolako harremana dugu heriotzarekin? Zer nolakoa helduek, zer nolakoa haurrek? Adinean gora egin ahala nola aldatzen da heriotzarekiko dugun begirada? Eta nola hitz egin heriotzaz haurrekin?
Bai, gai tabua bada ere, hitz egin dezagun heriotzaz. Hirugarren saio honetan... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.