Espazio bat konpartitzeko desira izan zen Bulegoa z/b proiektuaren abiapuntua. Soziologia, arte biziak, kritika eta komisariotzaren alorretan, tesiarekin bueltaka zebiltzan 2009 urte bukaeran Beatriz Cavia, Isabel de Naverán, Miren Jaio eta Leire Vergara, eta unibertsitatean kolaboratzen eta komisariotzaren praktikan ere bazebiltzan. Ezagutzak partekatu eta egungo artearen gaineko teoriak eta praktikak bat egingo luketen toki bat sortzeko nahia zuten, egitura txiki batean oinarrituko zena. Eskala txikiko bulego horretan, lau emakumeak izango ziren proiektuaren jabeak, eta egiteko moduei eta denborei arreta berezia eskainiko zioten. Bulegoa z/b, beraz, elkar-topatzeko leku bezala sortu zen, fokoetatik at lan egingo zuen proiektu autonomoa.

Hala, 2010eko azaroan ireki zituen ateak apenas ehun metro koadro dituen espazio diafanoak Bilboko Sokoloetxe auzoan. Bulegoa z/b-k geure testuinguru artistikoan izan duen –eta egun duen– eragina testuinguruan jartzeko, interesgarria da ikustea 2010eko hamarkada hasieran zer-nolakoa zen inguratzen gintuen paisaia kulturala. Santi Erasok 2006 urtean utzi zuen Arteleku, eta Loiolan kokatuta zegoen arte-zentroak 2014 urtean itxiko zituen ateak betiko. Orduan, Tabakalera eta haren proiektu kulturala oraindik zirriborro egoeran zeuden; nazioarteko kultura garaikideko zentroak 2015eko udan irekiko zituen ateak lehengo aldiz. Bilboko Rekalde Aretoak, hainbat barne-antolaketa medio, jada ez zeukan urte batzuk lehenago izan zuen oihartzuna, eta Bilboko Alhondegia 2010. urtean inauguratuko zen. Gasteizko Montehermoso zentroa Arakistainek zuzendu zuen 2006-2011 garaian eta, tarte horretan, Beatriz Herraezekin batera, arte garaikidearen esparruetan sexuen arteko berdintasun-politikak garatzen eta aplikatzen aitzindariak izan ziren. EAEko erakundeetan, beraz,  trantsizio garaia ematen ari zen, modelo batzuk birpentsatzen ari ziren, eta momentu hori ona izan zatekeen proiektu independente bati hasiera emateko.

Erakusketa formatutik urrundu eta praktika artistikoa egin. Erakusteko eta zabaltzeko beste formatu eta dispositiboetan jarri nahi izan dute azpimarra, hala nola, mintegietan, tailerretan, zine-proiekzioetan, argitalpenetan edo egonaldi artistikoetan. Hasierako urte horietan, proiektua behar bezala zimenta zedin, kanpora nahiz ingurura adi-adi begiratzen zuten beste batzuengandik ikasi, aliantzak sortu eta konfiantzazko sare profesional bat ehuntzeko. Arte bizien eta performancearen praktikan, ikerketan, eta zabalkundean lan egiten duen TkH: Walking Theory plataforma serbiarra, edo arte garaikideko performancearen eta performatibitatearen bilakaera eta tipologia esploratzen duen If I Can’t Dance- I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution erakunde artistiko herbeheretarra izan ziren, besteren artean, oso gertutik jarraitu zituzten egitura artistikoak.

Horrela hasi ziren, besteak beste, If I Can’t Dance-rekin lankidetzan egindako 18 argazki eta 18 istorio proiektua, Isidoro Valcárcel Medinaren lan bat bidai batean laguntzen zuena, edo Zinema Ilegala zine programa, Bulegoa z/b-ek egun abian duen programa beteranoena. Arestian aipatutako Walking Theoryko Marta Popivodak Zinema Ilegala sortu zuen 2007. urtean Belgraden. Programa irekia eta auto-hezitzailea da, eta tokiko testuinguruetan ikusteko zailak diren filmak proiektatzen dira, pelikulak elkarrekin ikusi eta ondoren elkarrekin komentatzeko asmoarekin. Urtero programaren koordinanatzaile bat aukeratzen da eta hark eragile ezberdinak gonbidatzen ditu pelikula aukeratu, aurkeztu eta haren inguruko eztabaida piz dezaten. Zinema Ilegala Zagreben, Parisen, Istanbulen, Belgradon eta Berlinen antolatzen hasi baziren ere, Bilbokoa da egun martxan jarraitzen duen programa bakarra. 2010. urteaz geroztik, inguruko hainbat eta hainbat artista egon dira programa hori kudeatzen Bilboko espazio horretatik.

Space is The Place / The Place is Space epe-luzeko programa da. Aldizkako topaketen bidez egituratzen da, eta arteak gure inguruari beste perspektiba batetik begiratzeko duen ahalmena eta praktika kritiko gisa duen zeregina aztertzea du helburu. 2018an hasitako proiektu honekin, 2021. urtean Erromako Akademia Espainolean bekadunak izan ziren eta, Bilboko eta Erromako testuinguru artistikoak harremanetan jarri zituzten Italiako hiriburuan ainguratzen ziren hainbat ekintza eta jardunaldiri esker. Programa horren barruan, pasa den azaroan Urak dakar bi eguneko mintegia antolatu zen Bilboko Bizkaia Aretoan, non performance ziklo baten eta konferentzien bitartez irudimenarekin, fikzioarekin eta gorputzetan inskribatutako memoriarekin lan egitera eta espekulatzera gonbidatu gintuzten. Jardunaldiak Bizkaia Aretoan garatzeko hautuarekin, Abandoibarra ibaiertzeko garapen mega-urbanistikoa parez pare jarri ziguten; lehen ontziolak eta industria zegoen tokian, egun Guggenheim edo Iberdrola Dorrea bezalako eraikinak altxatzen dira.   

Bulegoa z/b-ko proiektuen ezaugarrietako bat da epe luzera garatzen diren proiektuak direla, urtetik urtera garatzen doazen ikerketa-programak direla, alegia. Hemen koka liteke Erakusketaren saioa (1977-2017) mintegi-programa. Azkuna Zentroarekin lankidetzan egindako programa horren bidez, 1977. eta 2017. urteetan antolatu izan ziren erakusketa zehatz batzuk aztertzen dira, erakusketa horiek testu jakin batzuekin eta komisaria jakin batzuekin harremanetan jarriz. Atzera begira jartze hori,  oraina ulertzeko lagungarri zaizkigun erakusketak, garaiko testu kritikoak eta gertaerak gorpuzteko abagunea da, baita etorkizuneko erakusketak zer-nolakoak izango diren imajinatzekoa ere. 2023ko otsailean antolatuko dute Bilboko Alhondegian 2007-2017 hamarkadan antolatu ziren erakusketa ikonikoen inguruko mintegia. 

Programa horretatik pasa ziren hainbat komisarien gogoetei atentzioa jarrita, ondorioztatu zuten erakusketen historia egiteko garaian material eskasia dagoela, artxibo asko galdu egin direla, eta erakusketen genealogia zehatza egiteko garaian asko dela galdutako informazioa. Horren atzean, erakusketa-formatuaren izaera iragankorra eta independentzia baldintzetan garatutako praktiken hauskortasuna eta ezegonkortasuna dago. Hori iraultzeko asmoaz, Material Voices: erakusketak egiteko lanaren genealogia feministak programa jarri dute martxan, “Zertan datza ikuspegi feministatik erakusketak egitea?” galderari erantzuten saiatzen dena.

Egun Beatriz Caviak, Miren Jaiok eta Leire Vergarak zuzentzen dute Bulegoa b/z proiektu sendoa, eta zalantza barik, erreferente bilakatu dira bai gure testuinguru artistikoan, baita hemendik kanpo ere. Horregatik, besteak beste, 2018an Gure Artea sarietako aitortza jaso izana. Hamabi urte pasa dira lau emakumeren esfortzuaz eta lanaz bultzatutako proiektua abiatu zenetik, eta ibilbide horretan, euskal testuinguru artistikoa nazioartekoarekin kontaktuan jarri dute, pedagogia kritikoa praktikan jarri dute eta horrela, urtez urte, komisario, artista, ikertzaile eta eragile kulturalen komunitatea egitea lortu dute. Etor bitez beste hamabi urte elkarrekin ikasten eta elkarri eragiten jarraituz, Bulegoa z/b gisako espazioak hauspotuz, horiek baitira saiakerak egiteko tokirik aproposenak.