Negoziazio berrien atarian, traktoreen protestak itzuli dira Iruñerrira
Traktoreak Nafarroako errepideetara itzuli dira asteazken eta ostegunean, bereziki Iruñerrian. Ostegun honetan, halaber, Otsailak 6 (O6) mugimenduko nekazariek –Whatsappez biltzen hasi zirenak– manifestazioa egingo dute Iruñean 18:00etan Antoniuti parketik abiatuta. Sindikatuek ez dute zehaztu bertan izango diren edo ez.
Iruñerriko hainbat sarrera-irteeretan aritu dira atzera-aurrea traktoreak azken egunetan, baita Nafarroako beste toki batzuetan ere, hala nola Tafallan, Estellerrian eta Erriberan. Nekazari eta abeltzainak joan den ostiralean bildu ziren Nafarroako Gobernuko ordezkariekin, eta ostiral honetan ostera ere bilduko dira.
UAGN, UCAN elikadura kooperatiba, EHNE, Alinar elikadura industriako elkartea eta O6 plataformako nekazariak izan ziren bileran. Joan den ostiralean jarrera ona ikusi zuten gobernuko ordezkarietan, baina nekazarien ordezkariek aipatu zutenez, gaiak airean gelditu ziren eta gehiago zehaztu beharra dago.
Borondate oneko keinu gisa traktoreak hiriburutik aterako zituztela jakinarazi zuten orduan, baina neurri zehatzagoak ikusi ezean, hiriburura eta errepideetara itzuliko zirela berretsi zuten. Eta egunotan itzuli dira, osteguneko manifestazioari indarra emateko, batetik, eta biharko bilerari begira ere presioa mantentzeko, bestetik.
Neurri zehatzen konplexutasuna
Zergen eremua da agian Nafarroako Gobernuak neurri zehatzak har ditzakeen esparruetakoa, baina ez azkar eta ez denean. Foru Gobernuak bultza ditzake landa eta laborantza munduari mesede egiteko neurri fiskalak, baina José María Aierdi kontseilariak gogorarazi duenez, legeak aldatu behar dira horretarako, eta hori Foru Legebiltzarrak egin behar du.
Espainiako Estatuko nekazariek dituzten neurri fiskalekin parekatzea eskatzen zuten ostiraleko bileran. Oraingoz, adostu dute aldaketa horiek bultzatuko dituztela legebiltzarrean eta 2025ean indarrean sartuko direla, 2024ko urteari atzeraeraginezko indarrarekin.
Edozein modutan, BEZari buruzko eskaerak ere badituzte nekazariek eta hori Espainiako Gobernuaren eskumenekoa da. Burokrazia arintzea da nekazarien beste eskari sendoetako bat, baina hori Bruselan negoziatu behar da. Horregatik, Aierdik jakinarazi du ostiraleko bileran ezbaian dituzten neurrien gaineko ahalik eta adostasun handiena lortu beharko luketela, datorren astelehenean erkidegoek eta Espainiako Gobernuak egingo duten bilerara eramateko.
Mahatsaren uzta berdea edo ureztatzearen handitzea
Beste hainbat neurri zehatzei buruz ere jardungo dute, eta batzuetan neurriak hartuko ahal izango dituzte, baina beste batzuetan gaiak korapilatsuak izateaz gain, mamia ez dago inongo gobernuren eskuetan. Adibidez, mahatsaren uzta berdean urrats gehiago ematea eskatzen dute laborariek. Horrek esan nahi du, uztaren zati bat ez biltzea eta horren truke diru-laguntza bat jasotzea. Diru-laguntza handiagoak eta modu eraginkorragoan jasotzea eskatzen dute nekazariek. Esparru horretan, adibidez, negozia daitezke urrats gehiago.
Baina urarekin zerikusirik dutenak konplexuagoak dira. Nafarroako Ubidearen Bigarren Zatiaren eraikuntza azkartzea eskatzen dute –aurten hasiko ei dira lanak–, eta ureztatze planak berrikustea, baina egin ondoren ere, inongo gobernuk ezin du erabaki ubide horrek ur aski izango duen hala ez. Agroekologiaren eta ingurumenaren zaintzaren ikuspegitik, adibidez, ez da ongi ikusten –are gutxiago ur eskasia dagoen garai hauetan– lehorrekoak izan ohi diren uzta eremuetan ur kopuru handia behar duten uztak bultzatzea, artoa adibidez.
Hor dira, halaber, malgutzeko samurrak ez diren ingurumen eta osasun arauak. O6 mugimenduko nekazariek eskatzen dute Europako instituzioek –izan Bruselakoak izan erkidegoetakoak– malgutu ditzatela arau horiek, bestela ezin direlako lehiatu inportatuko produktuekin, haiek euren lurraldeetan ez dutelako halako kontrol zorrotzik.
Konplexutasun handiko gaiak daude negoziazio mahaian, eta badira adostasun handiak nekazarien artean, baina baita desberdintasun sakonak ere. ARGIAko azken zenbakian gaiaren gakoetako batzuk azaleratu ditugu Jenofa Berhokoirigoinen eskutik, eta bertan zehazten denez, arazo horiek guztiek oinarri bera dute: “Bigarren Mundu Gerraren biharamunean abiaturiko nekazaritza eredu produktiboa”.
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.
Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Laborantza herrikoia eta jasangarria bultzatzen duen azokak 20. urteurrena beteko du. Azaroaren 7tik 9ra antolatu duten erakusketa eta merkatuan parte hartzera dei egin du.
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.