Lehen Francok eta orain ETAk? Mesedez eta faborez...
Aurrekoan, aro berri bati eman dio hasiera Beltran de Heredia Segurtasun sailburuak: “ETAren errua” izango da aurrerantzean, eta ez diktadorearena, hainbat lagunek eta taldek euskara ikasi ez izanaren ardura, antza. Marka da gero!
Duela hiruzpalau igandera arte, bertoko erdaldun elebakarrei euskaraz nolatan ez zekiten galdetuta, Francori egozten zizkioten erruak sarri askotan. Berrogei urtez gorakoetan hori izaten zen erantzuna, asko eta asko, Francoren azken hatsetan jaiotakoak izan arren, baina askoz jende gazteagoak ere haren aitzakia ematen zuen erantzun, masailak ia gorritu gabe.
Aurrekoan, aro berri bati eman dio hasiera Beltran de Heredia Segurtasun sailburuak: “ETAren errua” izango da aurrerantzean, eta ez diktadorearena, hainbat lagunek eta taldek euskara ikasi ez izanaren ardura, antza. Marka da gero!
Ertzaintzan euskaldunak hutsaren hurrengo izatearen ardura zuzena, Eusko Jaurlaritzarena eta hasieratik egun arteko Barne sailburuena da, ETAren mehatxuak mehatxu. Arkautin bertan eskaini izan dira euskara eskolak, eta ez dira gutxi euskaltegietan euskara ikasten aritu izan diren ertzainak, beste edozein herritar bezala. AEK-n bertan ere, izan genituen ertzainak ziren eta hala aurkezten ziren ikasleak.
2014an mustu zen Ertzaintzan Euskararen Erabilera Normalizatzeko lehen plana! Eusko Jaurlaritzak eta Barne-sailak bazuten eta badute nahikoa baliabide (guztion diruetatik ordainduak) euskaldunen alde egin dutena baino askoz gehiago egiteko. Borondateak egin die huts, batez ere. Edo ETArena ote da ere, Beltran de Heredia sailburuaren (eta Jaurlaritzako beste arduradun askoren) euskara-maila urria? ETAk eragotzi ote zien euskaraz trebatzea horiei guztiei ere?
ETAk behartu zuen Patxi Lopez handia, dirutza publikoa xahutu eta etxera bertara zihoakion irakasleari behin eta berriz kalabazak ematera?
Ertzaintzan euskara bazterrean utzi izanaren ardura, Jaurlaritzak eta Segurtasun saileko arduradunena da, erreskadan. Ez ETArena.
Jaurlaritzak behar izan ditu hogeita hamabi urte, Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plana lehenengoz ezartzeko Ertzaintzan. Ez ETAk.
Ikus bestela espainierak zer nolako garapen handia izan duen, Guardia zibilak, Borboiak, GAL eta enparauak, Iturgaitz, Urquijo eta Zubitur, Legioak eta ahuntzak, torturatzaileak eta beste hamaika bidelagun anker izan dituen arren! Oztopo guztien gainetik, espainiera normalizatu eta hedatu egin dute bazter guztietara. Baita gure nazio foraleko aginte organo guztietara ere, pentsa!
EAJk gobernatzen dituen erakunde gehienetan, urtean behin euskarari aitortu ohi dioten maitasun platoniko handiaz haratago, euskaldunekiko arreta oso urria izaten da praktikan. Jaurlaritzaren euskararen aldeko sentiberatze “planak”, adibidez, oihalezko txantxangorri mutuak ditu ardatz. Hala, eraikinean sartzen zaren aldiro, segurtasuneko langile azpikontratatuek “buenos días” esatea aski izan ohi da, txori papargorriaren magia eta eragin guztia desegiteko di-da.
Baina aizu, Beltran de Heredia andrea. Gauza bat da birusak eta txantxangorriak erabiltzea euskaltzaletasun plantak egiteko, eta beste bat, zeure eta Ertzaintzaren aurreko agintarien hizkuntzaren arloko jokabidearen ardura ere, ETAri egoztea. Aresen edo PPSOEren esku-liburutik hartutako erantzuna dirudi, egia esan.
Alabaina, pentsatzera jarrita… Gipuzkoan eta Bizkaian Radiata pinuen ugaltzea ere ez zen ETAren sorrerarekin batera gertatu? Ertzaintzan euskararekin gertatu (ez) dena justifikatzeko balio ez badizue, ahalegindu pinuen hedapen ETA-garaikidearekin. Ea hortik...
JJ Agirre (Euskara teknikaria, ELAko kidea)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
