Txinan sei lagun hil dituen koronabirusarekin kezkatu behar al luke munduak?
Txinako autoritateek asteartean seira igo dute koronabirus berriarekin hildakoen kopurua, eta 304ra kutsatuena. Birusa pertsonatik pertsonara kutsa daitekeela ondorioztatu eta planetan zabaltzeko beldur dira adituak, The Guardianen artikulu honetan irakur daitekeenez. Jarraian artikulu honen izen bera daraman eta Sarah Boseley osasun saileko editoreak idatzitako galde-erantzunak euskaratuta irakurgai.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zein da Wuhanen gaixotasuna eragiten duen birusa?
Koronabirus berri bat da, hau da, aurretik inoiz aurkitu ez zen koronabirusen familiako kidea. Beste koronabirus batzuk bezala, animaliengandik edo, beharbada, itsaskietatik dator. Gaitzarekin kutsatu diren askok maiz egiten zuten lan edo erosten zuten Huananeko itsaskien merkatuan, Txinako hiriaren erdigunean. Birus berriak, oro har, animalia-ostatuetan sortzen dira. Ebola eta gripea adibide dira.
Zein dira Wuhango koronabirusak eragindako sintomak?
Birusak pneumonia eragiten du. Txostenen arabera, gaixotu direnek eztula, sukarra eta arnasa hartzeko zailtasunak izaten dituzte. Pneumonia birala denez, antibiotikoek ez dute balio. Botika antibiralak erabil daitezke, baina gehienetan sintomen larritasuna murriztu besterik ez dute egiten. Pertsonak ospitaleratzen badituzte, arnas hartzeko laguntza eta likidoak jaso ditzakete. Errekuperazioa bere immunitate sistemaren sendotasunaren araberakoa izango da. Jakina da gaitz honek jota hil direnek osasun txarra zutela aurretik ere.
Birusa pertsona batetik bestera transmititzen da?
Txinako Osasun Batzorde Nazionalak Guangdong probintzian izandako bi infekzio kasutan pertsonatik pertsonara transmitu dela baieztatu du, baina ez dirudi erraz gertatzen denik. Urtarrilaren 21era arte, 217 kasu eta lau heriotza aitortu zituzten Txinako agintariek. College Inperialeko adituek egindako iragarpenek 1.700 kasu baino gehiago egon daitezkeela iradoki du. Arinak direnak agian ez dira inolaz ere detektatzen.
Oso kezkatuta al daude adituak?
Beldur dira koronabirusa pertsonaz pertsona hedatuko ote den hilabete honen amaieran. Izan ere, Txinako urte berriko oporretan, milioika pertsona beren etxeetara joango dira ospakizunetara. Oraingoz, badirudi osasun txarra duten pertsonek dutela arriskurik handiena, gripearen kasuetan izan ohi den bezala. Baina agintariak hedapena geldiarazi nahi dute, birusa orain arte dirudiena baino indartsuago bihur ez dadin.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]
Osakidetza lanean ari da Asisa aseguru-etxe pribatuaren filial baten Quantus Skin sistema osasun-zentroetan ezartzeko, 1,6 milioi euroko inbertsioa eginda. Adituek kritikatu egin dute adimen artifizialeko sistema hori, emaitza "eskasak" eta "arriskutsuak"... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Azkenaldian osasun publikoaren egoera kaxkarra justifikatzeko erakunde publikoek gero eta sarriago aipatzen dute mediku eta espezialisten premia dagoela. Ez omen dago eskaria asetzeko nahikoa langilerik. Eusko Jaurlaritzak ardura osoa Espainiako Osasun Ministerioari egozten dio,... [+]
Suizidioagatiko dolua humanizatzen lagun dezaketen elementuak aztertu eta prebentziorako neurriak azaldu dituzte Suizidioaren humanizazioa ikastaroan, Biziraun elkarteak antolatuta. Osasun arloko profesionalek, suizidioak eragindako heriotza baten bizirauleek eta suizidio... [+]