Londresko parlamentuan asko aipatu da aste honetan Alepo gaineko zerua hegaldirik gabekotzat deklaratu beharraz. Ikusita Siriako gobernuak eta Errusiak daukatela hiri gaineko airean monopolioa, hori ezabatzeak erakargarri irudi zezakeen. Hillary Clintonek ere horrelako neurri bat aldarrikatu zuen igandean telebistan lehendakarigaien artean izandako eztabaidan.

1991n AEBek eta Britainia Handiak arrakastaz inposatu zuten hegaldirik gabeko zona Irak iparraldean kurduak babesteko. Baina ordurako gerran zeuden Saddam Husseinen kontra, menderatu berria zuten Kuwaiten. Saddam bakartua zegoen nazioarte mailan. Ez zeukan ez Errusiaren eta ez ezein arabiarren laguntzarik. Ez zuen inolaz ere nahi AEBekin berriro borrokatzerik. Hegaldirik gabeko zonaldea deklaratzeak (nahiz eta Nazio Batuen Erakundearen segurtasun kontseiluaren erabaki garbirik lortu ez) ez zekarkien arriskurik ez AEBei eta ez Britainiari. Saddamek ahalegin gutxi egin zuen aurre egiteko eta hegazkin bakar bat ere ez zioten lurreratu.

Gaur egoera oso ezberdina da Sirian. Siriako aire armada buru belarri dago inplikatuta eta ez du amore emango Alepoko bere etsaiak azpiratzeko kanpainan. Hiru urtez militarki ez aurrera eta ez atzera egon ostean, Baxar el Assadek sentitzen du abantaila daukala berriro eta Siriako hiri handiena berreskuratzea erabakita dauka.

Are garrantzitsuagoa, Errusia ere oso aktibo ari da airetik. Hegaldirik gabeko zona modu unilateralean inposatzea (ez baita sekula lortuko Segurtasun Kontseiluaren agindurik) Errusiari eta Assadi gerra deklaratzea litzateke. Arriskuak begi bistakoak dira. Ez da bakarrik Mendebaldearen eta Errusiaren hegazkinek istripuz talka egin dezaketela. Hori litzateke arrisku bakarra baldin eta pentsatuko bagenu Errusiak zeruak libre utziko lituzkeela burua makurtuta. Baina zergatik egin behar dute? Ez dute alde batera utziko bonbardatze kanpaina noiz eta Assaden lurreko tropei aurrera egiten baimentzen diela erakusten denean. Mendebaldearentzako errusiarrei aurre egiteak lekarke kalkulatu ezin den neurriko gerra baten arriskua.

Jihadisten artean asko izango dira justu horixe nahiko luketenak, bi Satanak ikustea –Mendebaldea eta Errusia– elkar suntsitzen gerra bero batean. Baina Britainiarentzako eta AEBentzako erokeria litzateke. Hillary Clinton berak itxura batera hala aitortu zuen bere kanpainaren diru emaile batzuekiko hitzaldi batean, Wikileaksen azken argitalpenen arabera.

Ez daude hiru aukera besterik Alepoko jendeari laguntzeko. Bata da beren borondatez alde egitea jihadistek, zeinek baitauzkate zibilak bahituta, NBEen ordezkari Staffan de Misturaren esanetan. Ni aurrerago noa eta esango nuke Alepo ekialdeko zibilak gizarte ezkututzat dauzkatela. Zergatik, esate beterako, jende gehienek ez dute dagoenekoz alde egin Errusiarren bonbardaketak hain gogorrak izanda? Jihadistak eragozten diete jendeei ihes egitea? Siria nahastuta dago propagandazko gerra batean ere, eta matxinoek hedabide sozialetan Alepo bizitzaz eta heriotzaz jartzen dituzten irudi bihotz hunkigarrietan desagertzen da talde armatuen kontrolaren aztarnarik txikiena ere.

Ehunka zibilek alde egin zuten berrikitan Daraya auzo setiatutik matxinoek abandonatu zutenean, eta ez zuten Assaden militarren errepresaliarik jaso. Gizon armatuei baimendu zitzaien beren armak atxikitzea autobusetan sartu eta matxinoek iparraldean kontrolatzen dituzten zonaldeetara eraman zituztenean.

Bigarren aukera da Siriako gobernuaren indarrek hiria osotasunean bereganatzea, Irakeko indarrek Ramadi eta Faluja berrikitan berreskuratu dituzten bezala. Irakiarren barrika-bonbak eta AEBen aireko erasoek hiri horien hiru laurdenak txirtxilatuta utzi dituzte, baina zibilek eduki dute beren bizitzak berrantolatzeko aukera.

Assadek irabaztea kontrako eztarritik sartzen zaie Siriako ehunka mila herritarri, haren kontrako borrokan hainbeste galdu dutenean. Baina baldin eta inoiz berreraikiko baldin bada Sirian gerra aurretik zegoen mendetako kultur arteko tolerantzia, hobe izango da garaipena ukatzea Assaden oposizioaren atal nagusia osatzen duten muturreko sunitei, Estatu Islamiarra izan, Al Kaedari lotutako Jabht al Nusra edo antzeko taldeak.

Hirugarren aukera da su etena. Joan den hilabetean Errusiaren eta AEBen arteko akordioak aurreikusten zuen botere nagusiok eragingo zutela al-Nusrako matxinoak bereiztea Assaden ordezkariekin Genevan koaliziozko gobernu bat negoziatzeko prest dauden gainerako islamista siriarretatik.

Su etenak ez zuen iraun, islamistek uko egin ziotelako zatitzeari. Al-Nusrak ez zuen geratu nahi, ulertzekoa denez, isolatuta eta AEBen gehi Errusiaren aire kanpaina bateratu baten ehizaki. Horregatik erabili zuten Alepoko gerrilleroen artean daukaten nagusitasuna beste taldeak behartzeko berekin elkarturik jarraitzera. Eta al-Nusra ez diren beste gerrilleroek ere beldur zioten amerikarren, errusiarren eta Assaden armadaren arteko aliantza baten aukerari.

Behin huts eginda, su eten berri bat eraikitzea lan nekeza da Errusiarentzako eta AEBentzako. Beste aukerak ere zailak dira. Baina gutxienez gerraren baretze [de-escalation] aldera jotzen dute. Hegaldirik gabeko zona bat proposatzeak ez du bakarrik katastrofe arriskua handitzen Alepoko jendearentzako. Denok zurrunbiloan harrapatzeko arriskuan jartzen gaitu.

[Jatorrizko artikulua The Guardianen: "A no-fly zone for Aleppo risks a war that could engulf us all"]