Itsasoaren igoerari aurre egiteko urgentziazko deia estatu aberatsenei, Pazifikotik
Itsasoaren heina 9,4 zentimetroz igo da azken 30 urteetan, baina guneka anitzez handiagoa da igoera –besteak beste, Pazifikoko eremu batzuetan 15 eta 30 zentimetro artekoa da–. Beroketa efektuko gasen isurketak ttipitzeko eta klima larrialdiari aurre egiten laguntzeko dirulaguntzak bideratzeko deia luzatu diete munduko herri aberatsenei Pazifikoko Irlen Foroaren baitatik.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
"Ozeanoen beroketa bizkortu egin da azken hamarkadetan. Inoiz ez dira 2023an bezain beroak izan ozeanoak. Beroketa horrek eta izotz-geruzaren ttipitzeak dakarte mundu mailako itsasoaren heinaren igoera". Horra Nazio Batuen Erakundearen Munduko Meteorologia Erakundearen abisua. Itsasoaren heina 9,4 zentimetroz igo da azken 30 urteetan, baina guneka anitzez handiagoa da igoera –besteak beste, Pazifikoko eremu batzuetan 15 eta 30 zentimetro artekoa da–.
Tongako Erresumako hiriburuan abiaturiko Pazifikoko Irlen Foroaren kari plazaratu dute datua. Errealitateak datuak berretsi nahi balitu bezala, 6,9 graduko lurrikarari aurre egin behar izan diete foroaren lehen egunean. Hemezortzi estatu biltzen ditu topaketak, eta horien artean anitz dira itsasoaren igoerari aurre egin ezinean. Adibidez, Tuvalu irlaren puntu gorena 4,6 zentimetroetara da eta egoerak berdin segituz gero, hemendik 30 urtera hiriburuaren erdia erabat desagerturik izanen dute marea goraz eta hemendik 80 urtera irlaren %95ak erregularki pairatuko ditu uholdeak.
1971tik berotegi-efektuko gasen isuriek metatutako gehiegizko beroaren % 90 baino gehiago xurgatu dute ozeanoek, orain arteko oreka erabat desorekatuz. Itsasoko uren beroketa kezkagarria da, itsasoaren igoeraz gain bestelako ondorio meteorologikoak dakartzalako ere (uholdeak, tenpestak, zikloiak eta abar). Hori horrela, klima aldaketaren ondorioei aurre egin beharrean dabiltza egunerokoan mundu mailako milioika herritar. Klima larrialdian gutxien eragiten dutenak dira, ordea. Injustizia hori azpimarratu nahi izan du bertan egon den NBEko idazkari nagusi Antomio Guterresek ere.
Klima justizia
Ondoko mezua luzatu nahi izan du Guterresek: "Mundu mailako arduradunek hartuko dituzten erabakien araberakoa izanen da Pazifikoko irlen geroa, baita munduarena ere. Pazifikoa salbatzen badugu, orduan mundua salbatuko dugu". Mundu mailako herri aberatsenak batzen dituen G20 taldeko estatuen esku da nagusiki aldaketa, hain zuzen, horiek direlako arazoaren erantzule: isurketen %80aren oinarrian dira.
COP28 gailurrean hitz emandakoa betetzeko deia egin diete Pazifikoko estatuek herri aberatsenei. Hala nola, klima larrialdiari aurre egiteko dirulaguntzak bideratzeko engaiamendua errespetatzeko beharra azpimarratu diete. Pacific Resilience Facility izeneko diru fondoa adosturik badute ere, oraingoz hitz emandakoa ez da betetzen: 2026rako 500 milioi dolar bideratu behar dituzte, baina oraingoz 116 milioi dituzte jarrita. "Isurketen %0,02aren oinarrian dira Pazifikoko herritarrak, eskandalagarria da krisi klimatikoa beraiek pairatzea", 350.org GKEko kide Savio Carvalhoren hitzetan.
Dena dela, argi daukate itsasoaren igoerari aurre egiteko azpiegiturak ez direla nahikoak izanen eta benetako aterabidea beroketa efektuko gasen isurketaren gutitzean dutela. GIEC Klima Larrialdiari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak behin eta berriz azpimarraturik du gradu bakoitzak duela bere garrantzia: 1,5 graduko beroketa izan beharrean 2 gradukoa baldin bada, orduan 10 zentimetroz handiagoa izango dela uren igoera.
Agorrilaren 30ean emanen diote bukaera Pazifikoko irlak batzen dituen foroari.
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]
Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]
Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]
Donostiako Zurriola Haur Hezkuntza, La Asunción eta The English School ikastetxe inguruak eta Bilboko Kontxa Eskola eta Calasancio-Escolapios dira nitrogeno dioxidoaren muga legala gainditzen dutenak, Ekologistak Martxanek hainbat eskola ingurutan egindako azterketaren... [+]
Copernikusek eta Munduko Meteorologia Erakundeak urte hasierako ikerketak berretsi dituzte: Europak bero errekorra hautsi du. Gutxienez 413.000 kaltetu eta 335 hildako izan ziren iaz ekaitz eta uholdeengatik, Europan.
Egungo Venezia 118 uhartez osaturiko artxipelago baten gainean eraikita dago. Uharte horiek 455 zubik elkar lotzen dituzte. Lura baino lokatza du oinarri hiriak. Inguruetako milioika zuhaitz mozteari ekin zioten IX. mendetik aurrera, piloteak eraiki eta hiria zimendatzeko... [+]
Munduan gutien aipaturiko krisi humanitarioa da Angola hego-mendebaldean 2019az geroztik irauten duena. Klima aldaketak indarturiko lehorte luze baten ondorioz milioika pertsona janari eskasean edo desegokitasunean bizi dira eta ura bilatzeko ahalegin handiak egin beharrean... [+]
Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]