Hiru egunetan 12.000 kurrilo pasatu dira Organbidexka gainetik udazkeneko migrazioan
Udatik hona milaka dira Europako Iparraldetik Afrikarantz Pirinioak zeharkatzen dituzten hegaztiak. Euskal Herriko pasabidean bi behatoki berezitan zenbatzen dituzte urtero legez: Organbidexkan eta Lindusen. Aste hau 'pase' handikoa izan dela diote bietatik albisteak zabaltzen dituzten boluntarioek.
LPO Migrazioaren Akitaniako Behatokia arduratzen da Zuberoa eta Nafarroa artean Irati ondoan den Organbidexka gaineko behaketaz. Organbidexkako behatokia borroka eta lan askoren emaitza da, Organbidexka Col Libre elkarteak 1982an lortu zuen ehiztariek hartuta zeuzkaten mendi guztien artean lepo hori alokatu, bertan ehiza galarazi eta behatokitzat ezartzea.
Urriaren 24an behatzaileek zabaldu dute beren Facebookean: "Egun bikaina urriaren 23a Organbidexkako behatzaileentzako: usoak trumilka pasatu dira lepo gainetik, 37 901 hegazti zenbatu ditugu, horien artean eten gabeko pasean joan diren 17 000 inguru uso!".
Aurreko egunak ez dira txarragoak zian, nonbait, bezperan jakinarazi zutenez: "Berriro Organbidexkako zerua hegazti migratzailezz bete da! Aurreko egunetan lainoek ikuspena mugatzen zuten arren lepoan, kurrilo eta usoen pase izugarriek asebete dituzte aste honetan behatzaileak. Urriaren 19tik aurrera kurriloak saldoka iritsi dira, hiru egunetan 12.000 ale kontatzeraino! Usoak ere dotore azaldu dira, orain arteko egun bereziena urriaren 21a izan delarik: 13.091 uso egun bakarrean (denetara orain arte 25.154 metatuz), aurreko bi urteetan denboraldi osoan pilatutakoak baino gehiago. Emozioz betetako astea izan dute Organbidexkako behatzaileek".
Iaz, 2017ko urriaren 24an, zikoina beltzak izan ziren protagonistak Organbidexkan, bideo honek erakusten duenez:
Euskal Piriniok bigarren behatoki aparta Lindus mendilerroan dago, Nafarroako Auritz, Orreaga eta Ibañeta inguruetan. Lindus 2 proiektuak bermatzen ditu hemengo behaketa lanak. Hemen urriaren 23an 85.000 usotik gora zenbatu zituzten eta 3.000 kurrilo baino gehiago.
Muy buen paso de palomas hoy con al menos 85.000 ejemplares en paso por Lindus. Buenos números de grullas, con más de 3.000 ejemplares. Jornada para el disfrute. @LPOAk @SEO_BirdLife @auritz_burguete @GanNavarra @Enekoizar @casasruralesna @WildMigrations @Hawk_Mountain pic.twitter.com/BFepSGPf5T
— Bird watching LINDUS (@BirdingLindus) October 23, 2018
Hala ere, hegaztien udazkeneko migrazioa udazkena baino askoz lehenagotik hasten da, uda betean. Uztailean, esaterako, Mendenbaldeko Pirinioetan 20.000 miru beltz baino gehiago ikusi zen inguruok zeharkatzen.
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Palentziako amama oso emakume soila zen hitzetan. Bazituen zenbait hitz dena adierazteko balio zutenak, tartean bitxo hitza: berba horren baitan kabitzen ziren zomorroa, behia, txakurra... eta batzuetan baita gizakia ere. Bitxoek auzokide latzak dituzte gizakiongan, ez baikara... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.
Gurean hain ezaguna den hegazti hau ustelzale porrokatua da, eta honek ez dio fama onik ekarri. Batzuek arrano, buitre, futre, hatxarrano edo mirusai deitzen diote; izen ofiziala sai arrea (Gyps fulvus) da.
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Ürx’aphal bat badügü
herrian trixterik,
Nigarrez ari düzü
kaloian barnetik,
Bere lagün maitiaz
beit’izan ützirik:
Kuntsola ezazie,
ziek adixkidik.
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Hegazti buruhandia dugu hau, baina ez egoskorra delako, baizik eta fisikoki buru handia duelako. Horregatik da ezaguna hegazti hau, euskaraz erabiltzen diren izen askok bere begi eta buru handiari egiten diote erreferentzia: buruhandi, txorihandi, begihandi, ahohandi…... [+]
Hego luze eta zorrotzak eta v formako urkila-itxuradun buztana duen hegazti hau ikustean badakigu Euskal Herrira uda heltzear dagoela. Bizkarraldea eta buztana beltzak ditu, distira urdinxkekin, papar gorria eta azpialdea, aldiz, zurixka. Euskaldunon sinesmenetan presentzia... [+]