Feminista sindikalista ala sindikalista feminista
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Mathilde Larrère historialari frantsesak dioen bezala Libération egunkarian, “Emazteen Nazioarteko Eguna finkatzeko egitasmoa 1910ean sortu zen, militanteen aldarrikapenen hamarkaden ondoren”. Urte hartan, Clara Zetkin kazetari eta politikari alemaniarrak ideia bota zuen Kopenhaguen antolatutako emazte sozialisten bigarren nazioarteko konferentzian, datarik finkatu gabe.
1917ko otsailaren 23an (martxoaren 8an, egutegi gregorianoan), San Petersburgoko emazte langileak karrikara atera ziren “ogia eta bakea” eskatzeko. “Berez, Lenin izanen da, 1921ean, martxoaren 8ko data Emazteen Nazioarteko Egun gisa finkatuko duena, 1917ko Errusiako Iraultzaren hastapenen omenez”, segitzen du historialariak. Gerla pasa eta gero bereziki herri komunistetan antolatuko da eta ondotik gero eta gehiago hedatuko 60ko eta 70eko hamarkadetako mugimendu feministari esker.
Borroka eguna
Oroitarazi behar bada oraindik, Martxoaren 8a ez da besta egun komertzial bat, langile klasearen borroka egun bat baizik, gure eskubideen alde mobilizatzeko eta horretan arreta jartzeko. Mende bat pasa ondoren, borrokari esker urrats esanguratsuak izan badira, bozkatzeko eskubidea batez ere, oraindik badugu lan.
Mende bat pasa ondoren, borrokari esker urrats esanguratsuak izan badira, bozkatzeko eskubidea batez ere, oraindik badugu lan
Feminismoak hamaika aurpegi, korronte eta fronte baldin baditu, lantokia praktikara eramateko terreno oparoa da. Erran daiteke: feministak garela sindikalistak garelako eta sindikalistak garela feministak garelako.
Soldata arrakala
Lan mundua emazteen aurkako injustizia, zapalkuntza eta bortizkeriaren leku handia da. Adibidez, soldata arrakala errealitate bat da oraindik. INSEE-ren arabera, 2024an Frantziako Estatuan lanaldi osoaren baliokidean, gizonak gu baino %13,9 gehiago pagatuak izan dira; edozein lan denbora kontuan hartuz, %23 gehiago da. Emazte langileen herenak denbora partzialean lan egiten du. Gehienetan modu inposatuan bereziki sektore feminizatuetan, sozialki eta ekonomikoki ez aitortuak eta gutietsiak direnak. Batez ere “hautuzkoak” direnean, askotan betebehar batzuk betetzeko dira, ez ordainduak diren zaintza lanak gehienetan.
Bestalde, karrera eboluzioan oztopo asko ditugu sozialki aitortuak eta goraipatuak diren lanpostuetara iristeko. Lortu eta, hor ere soldata arrakala jasaten da, hainbat gehiago 55 urte baino gehiagoko emazteentzat. Hor ere diskriminazio bat gehitzen da, ahantzi eta gutitu gabe beste guziak metatzen direnak egoera administratiboari, azalaren koloreari, sexu orientazioari, erlijioari… lotuak.
Antolakuntza eta negoziazio kolektiboa
Lantokietan borrokatzeko kolektiboki antolatzea ezinbestekoa da. Gure aldeko indar harreman bat sortuz ekintza sindikala bultzatuz, negoziazio kolektiboaren bitartez, neurri batzuk irabazten ahal dira emazte langileok bizitzen ditugun injustiziak apaltzeko eta haiek gelditzeko.
Konkretuki, ordezkari sindikalak dauden enpresetan (50 langile baino gehiagoko enpresetan, beraz), nagusiek Derrigorrezko Urteko Negoziazioak (Négociations Annuelles Obligatoires – NAO) ireki behar dituzte. Horietan, gai berezi batzuk derrigorrezkoak dira, haien artean lan sariak eta emazteen eta gizonen arteko berdintasun profesionala.
Enpresa handi zein ttikietan, funtzio publikoan ere aitzinatze konkretuak irabazi behar ditugu: soldata arrakala berehala gelditu eta hori errespetatzen ez duten enpresak zigortu, hilabetekoen geldialdia martxan jarri, burasotasun oporraldia berdina bi burasoentzat, lan elkarrizketetako emazteen kontrako diskriminazioa murrizteko eta zaintza lanak banatzeko. Bortizkeria sexista eta sexualaren kontrako protokoloak ezarri eta aplikatu, karreraren garapena segipen gardena eta justua segurtatzeko tresnen erabilera inposatu…
Langile feministok, denok elkarrekin badugu zer egin, martxoaren 8an denok karrikara!
Argitxu Dufau, Ipar Euskal Herriko LABeko koordinatzailea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko... [+]
Harea-erloju baten bidez irudikatu ohi da denboraren joana. Ospatu berri dugu Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoak 49 urte bete dituela iragan den otsailaren 27an. Urte hauetan guztietan, harearen pisuak ez du oraino estali Saharako populuaren askatasun-nahia eta... [+]
Datorren udaberrian, Stop AHT Zundaketak ekimenak bi urte beteko ditu. 2023ko maiatzean, ADIFek Itza, Sakana eta Goierriko udalei jakinarazi zien zundaketa geoteknikoak eta beste jarduketa batzuk egingo zituela AHTaren Nafarroako korridorea Euskal Y-arekin lotzeko alternatibak... [+]
UEMAk Telegram bidez banatzen duen “Euskararen Hemeroteka” kanalean honoko titularrak irakurri ditut bata bestearen atzetik: “Gipuzkoak euskararen aldeko bide-urratzaile izateko ardura hartu du”, eta jarraian “Udaltzainen hizkuntza eskakizunen... [+]
Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.
Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]
Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]
Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]
Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]
Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.
2020ko... [+]
Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]
Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]