Errebote efektua
Errebote efektua aurrerapen teknologikoek sortzen duten egoera paradoxikoa da: energia-efizientzia altuagoa lortzean zerbitzu bera merkeago lor genezake, eta egoera horrek energia gehiago erabiltzera bultza gaitzake, balizko energia-aurrezkia murriztuz eta are desagertaraziz.
Ingalaterra, 1865. William Stanley Jevons ekonomialariak ondorioztatu zuen ikatzaren efizientzia hobetu zuten aurrerapen teknologikoek –Watten lurrin-makina kasu– ikatzaren erabileraren gorakada izan zutela ondorio. Hau da, intuizioak dioenaren kontrara, ikatza aurrezteak ikatzaren kontsumoa igo zuela. Jevonsek ez zekien, baina Errebote Efektua deskubritu berri zuen.
Errebote efektua aurrerapen teknologikoek sortzen duten egoera paradoxikoa da: energia-efizientzia altuagoa lortzean zerbitzu bera merkeago lor genezake, eta egoera horrek energia gehiago erabiltzera bultza gaitzake, balizko energia-aurrezkia murriztuz eta are desagertaraziz. Irudiko Agbar dorrea (Bartzelona) adibide praktiko gisa: 4500 LED argik argiztatzen dute gauero, ohiko argiak erabiliz beharko litzatekeen energiaren %10 “soilik” erabiliz. “Soilik” hori kakotx artean, noski, aurrerapen teknologiko hori gabe fatxada ez litzatekeelako gauez argiztatuko.
Ehuneko hamarreko kontsumo jaitsiera hori, beraz, fikzioa da: errealitatea da energiarik kontsumituko ez lukeen fatxada bat, energia kontsumitzen duen fatxada batek ordezkatu duela. Ehuneko infinituko igoera, alegia.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]