Hilabetean bigarren aldiz entzun da salaketa publiko gogorra Espainiako Ecoembes patronalaren kontra. Irailean Ecoembes "Ardi-larruz jantzitako otsoa" dela erakutsi zuen Changing Markets fundazioak "Talking Trash" txostenarekin. Orain Greenpeacek ekin dio #EcoembesMiente kanpainari, herritarrak animatuz erakundeari bere gezurrak aurpegiratu diezazkioten.

"Ecoembesek –dio Greenpeacek– bere burua agertzen du ontziak birziklatuz ingurumena zaintzen duen itxurak eginez. Baina gure ikerketarekin erakutsi dugunez, gezurretan ari da. Diote gaika bildutako plastikoen %75 birziklatzen dutela, baina ez dute horien %25 baino gehiago birziklatzen, gainerakoa bidaltzen dute edo zabortegietan lurperatzera edo erraustegietan kiskaltzera edo herrialde txiroetara. Baina zer espero genezake merkatuko enpresarik kutsatzaileenek osatutako erakunde batengandik? Mercadona, Nestlé, Carrefour, Pescanova, Coca Cola edo Bimbo dira Ecoembes logoaren gerizpean ezkutatzen diren izenetako batzuk. Horiei mozorroa kentzeko ordua da eta zuk lagundu dezakezu hori lortzen".

Ecoembes Miente txostenean Greenpeacek erakutsi duenez, deigarria da nola azken 18 urteotan, alde batetik mundu osoa bezala Espainiako Estatua ere plastikoz gainez egiteraino betetzen zen bitartean, bere aldetik Ecoembesek bostez biderkatu dituen bere diru sarrerak: 2018ko urtean 578 milioi euro. Dirutza hori bereganatu du nagusiki (%90) ontziak birziklagarriak direla adierazten duen puntu berdea delakoa eramateagatik produktu bakoitzak ordaindutako kanonetik eta gainerakoa herritarrek gaika entregatutako materialen arteko batzuen salmentatik. Beraz, Greenpeaceren analisian, Ecoembesek "kudeatzen ditu hainbeste milioika euro irabazitakoak ez birziklatutako ontzietatik (nahiz eta horretarako sortu zen), baizik eta kontsumitutako ontzi eta azaletatik".

Ecoembeseko administrazio kontseiluko kideek soldata estratosferikoak dauzkate: Espainiako erregeak urtean 242.769 euro kobratzen baditu eta lehen ministroak 82.978, konpainiako buruzagietako bakoitzak 211.000 euro kobratzen ditu. Eta hori soilik Ecoembeseko karguari dagozkionak, zeren eta postu horretan dago multinazional edo konpainia handi bateko goi-kargu den neurrian.

Birziklatzaile famaz beztitu nahi duen Ecoembes funtsean osatzen dute batetik plastiko, ontzi eta bestelako estalgarriak gehien merkaturatzen dituzten konpainia handiek (Bimbo, Danone, Nestle, Unilever, Johnson, Coca-Cola...), ontzion ekoizle nagusiek (Ecoacero, TetraPack...) eta komertzio sare nagusiek (El Corte Ingles, Eroski, Carrefour, Dia, Mercadona...).

Ontzi-jendez osatutako kutsadura sortu eta merkaturatzen duten konpainiok Ecoembes bidez kontrolatzen dute horien ustezko birziklatzea. Kontua da kobratzen dutela... ez birziklatzeagatik. Hasteko, haien ardura izan beharko lukeen arren, udalen esku uzten dituzte edukiontzi horietatik kanpo jaurtitako ontzi eta plastiko guztiak bildu eta tratamendu plantetara eramateko gastuak, urtean 30 milioi euro baino gehiago. Baina, gainera, edukiontzi horira bota behar diren ontzien ia erdiak ezin birziklatuak dira. 10 zentimetro baino gutxiagoko diametroko ontziak (yogurt poteak...) eta PET botila koloredunak, esaterako, ez dira birziklatzen. Edarietarako ontzirik erabilienetakoa bihurtu den TetraPack famatua birziklagarritzat saldu arren %25 uzten du zabortegirako, kartoia birziklatu ostean geratzen den polietileno eta aluminiozko osagaia.

Baina are eskandalagarriagoa da zer gertatzen den edukiontzi horian bildutako materialekin: Ecoembesek saltzen dizkie konpainia birziklatzaile homologatuei eta soilik horrekin birziklatutzat kontabilizatzen dute estatistiketan. Hala al da errealitatean? Ez, Greenpeacek salatu duenez. Plastikoetako batzuk (PEAD eta PET motakoak) saltzea lortzen dute errazago birziklatzen direlako baina beste batzuk (plastikozko film, zorro eta abarrak) norabait eraman ditzaten pagatu egin behar izaten die Ecoembesek birziklatzaileoi. Eta hor galtzen da hondakinon arrastoa. Greenpeacek erakutsi duenez, horietatik batzuk doaz zabortegietara, beste asko erraustegietara, batzuk zabortegi klandestinoetara eta beste asko Asia eta Afrikara, han birziklatzera bidaltzeko aitzakiarekin lurperatu ditzaten.

Ecoembesen monopolioaren babesean gertatzen da hori guztia eta gehiago, zeren eta birziklatze planta klandestinoak, legezko plantetan gertatzen diren suteak ere gertatzen baitira denen bistan eta inoren erreakzio handirik gabe. Horren esplikazioa egon daiteke, dio Greenpeacek, Ecoembesek egiten duen greenwashing-ean, hots, komunikazio estrategian: "Ecoembesek bere inperioari eutsi eta bere kudeaketa sistema defenditzeko egiten duen lobby lana oso handia da. Ecoembesek finantzatzen ditu unibertsitateko katedrak, egunkariak, irratiak, erakundeak eta publizitate  kanpainak. Ingurumen atalak patrozinatzen dizkie El Pais, Público, El Mundo edo ElDiario.es egunkariei, baita Cadena SER irratiari ere".

Ororen buru, gogoraraziz ontzientzako alternatibarik egokiena dela ontziak itzultzeko sistema (SDDR gaztelaniazko sigletan), Greenpeacek Ecoembesi eskatzen dio bere gain har dezala beraiek merkaturatutako ontzi eta azal guzti-guztien birziklatzearen kostua –ez soilik edukiontzi horian lagatakoena– eta puntu berdea delakoarekin bildutako dirutzaren kudeaketa utz dezala udalen eta mankomunitateen eskuetan. Administrazioari eskatzen dio ez dezala onartu birziklagarria ez den inongo ontziren komertzializatzea eta hondakinen zirkuitu osoa hobeto kontrola dezala. Eta herritarrei eskatzen die jarrai dezatela ontzi arinak txukun uzten edukiontzi horietan eta uko egin diezaietela erabilera bakarreko estalki eta ontziei.