Hamar urte pasatu dira jada 2013ko martxoaren 5 horretatik, eta ezin utzi ahanzturan herrien komandante erraldoi hau.
Ez ditut oso gustuko militarrak, egia esan. Bereziki karrerakoak eta estatu kapitalistetan. Hala ere, egon badaude herriaren nahiak barruan daramatzatenak eta herriaren alde aritu direnak.
Ez ditut oso gustuko pertsonalismoak, munduan eta Abya Yala/Latinoamerikan pertsonalismo asko topatzen baditugu ere. Dena den, kasu askotan, pertsonalismoak sortu badira, iraultzaile horiek herriaren alde ekimen handiak egin zituztelako izan da. Herri kontzienteak berak izendapen horiek hartu ditu ideia eta borroka askatzaile horiekin identifikatzeko. Bolivarianismoa, zapatismoa, guevarismoa… chavismoa, bai! Chávezek historian arrastoa utzi zuelako.
Ez dut gustuko lider hitza, baina, zorionez baino, zoritxarrez, prozesu eraldatzaile guztiek, atzo eta gaur, liderrak behar izan dituzte, ikusmen luzeko pertsonak, etorkizun ezberdina irudikatu dutenak
Ez dut gustuko lider hitza ere, baina, zorionez baino, zoritxarrez, prozesu eraldatzaile guztiek, atzo eta gaur, liderrak behar izan dituzte, ikusmen luzeko pertsonak, etorkizun ezberdina irudikatu dutenak eta bidea jorratu dutenak, herriaren sektore kontziente eta antolatuekin batera. Klase borrokaren testuinguruan, herriak dira historiaren motorra, indarra. Baina abio-motorrak behar dira, eta bolantea trebeziaz maneiatzen dakitenak. Aurretiko formakuntza eta antolakuntza ez badago, eraikitzeko alternatiba zirriborratua ez badago, herriaren haserrea, amorru-uholde hori, ibilbide motzeko matxinadetan galduko da.
Ur asko datorrenean ubidetik gainezka egiten du ibaiak, baina egunak igarota bere hasierako ubidetik jarraitzen du pasatzen. Gutxiengoetan, ubidea aldatzea lortzen da, ur-emaria beste norabide batetik eramateko. Baina horretarako ubide alternatibo horiek aitzurtuta egon behar dira. Eta Chávez izan zen zulakari horietako bat. Lider bat, inolako zalantzarik gabe. Bere formazioagatik, bere gaitasunengatik, bere proiektuagatik, emandako ereduagatik eta herri apalaren beharrekin ezin baino hobeto konektatzen jakiteagatik.
Ez ditut gustuko teoria konspiranoikoak ere, eta, momentu honetan ebidentzia nahikorik ez omen badaude ere, CIAk Chávezi minbizia sortzeko ekimenak egin izana nahiko posiblea da, bai. Fidelen kontra 800 hilketa plan baino gehiago diseinatu ziren, mota guztietakoak. Zientzia eta teknologia garapenarekin batera, minbizia sortzeko moduak ziur asko findu direla, aurrekontu milioiduna atzean. Agian egunen batean jakingo dugu. Agian ez. Chávez AEBetako interesen kontrako mehatxua zen. Etsaia zen. Horrela izendatu zuten esplizituki. Eta horrek zer esan nahi duen badakigu.
Chávez gertakari historikoa izan zen. Amestutako Gure Amerikako askatasunaren aitzindariei erreleboa hartu ziena, noiz eta neoliberalismoa gogorren jotzen ari zen momentuan
Chávez gertakari historikoa izan zen. Amestutako Gure Amerikako askatasunaren aitzindariei erreleboa hartu ziena, noiz eta neoliberalismoa gogorren jotzen ari zen momentuan. Inperialismo yankiak eta bertoko oligarkiek banatutako herrien arteko integrazio latinoamerikarra ardatz, beste etorkizun batera bideratzera ausartu zen, herriaz blai eta zonaldeko beste buruzagi, herri mugimendu eta erakunde askorekin batera. Baina, Abya Yalatik haratago, munduko herrietarako eredu bihurtu zen. Euskal Herrian ere borrokakide sentitu dugu askok Hugo Chávez eta mugimendu bolivarianoa.
Lau lerrotan ezin dira laburtu erraldoi baten hainbeste alderdi. Baina horietako bati egingo diot aipamen, berebiziko potentzialitateagatik: eredu komunala, herri boterearen garapen egituratua. Izan ere, Chávezek argi ikusi zuen sozialismorako bidean estatu burgesaren aldamioa ez zela tresna baliagarria, erabateko oztopoa baizik. Horregatik, prozesu bolivartarraren hasierako urteetan estatu entitate usteldu askori zubia egin zion, eta herriaren beharrei erantzuteko ekimen paralelo batzuk martxan jarri zituen, Misioak deritzoten iniziatibak, hain zuzen ere.
Helburua handinahikoa bezain beharrezkoa zen: estatu kapitalistaren egiturak herritik saretutako egiturekin ordezkatzea
2010eko hamarkadan sartuta, salto kualitatiboa eman zen sistema komunala teorizatuta, legeen bitartez bide juridikoa irekita eta herri osoan zabaltzeko baliabideak jarrita. Helburua handinahikoa bezain beharrezkoa zen: estatu kapitalistaren egiturak herritik saretutako egiturekin ordezkatzea. Hots, estatu burgesaren azpiegiturek ezarritako harreman ekonomiko, sozial eta administratiboak gainditzea.
Ezberdintasunak ezberdintasun, Errusian sovietekin egin zen moduan: botere paralelo bat eraiki ezarritako botere zaharra ordezkatzeko. Kanpoko eta barneko oztopoez gain, komunak, gaur, errealitate bat dira, apaltasunetik garatzen jarraitzen duen giltzarria. Kapitalismoaren ozeanoan irlatxo batzuk baino ez dira, baina lurra irabazten ari dira herri boterearen artxipelagoa osatzeko; gero eta zabalagoa, gero eta koordinatuagoa, gero eta boteretsuagoa. Eraikuntza kolektibo horretan Chávezen ondarea oso sakon dago txertatuta. Chávezek estrategikotzat zuen sistema komunala. Bere esanetan, “komuna izan behar da sozialismoa erditzeko espazioa”.
Herrien askapen prozesuan, memoria ezinbesteko elementua dugu. Horregatik, bere desagerpen fisikoaren 10. urteurrenean, Chávezen figura eta ondarea aldarrikatzen jarraitu behar dugu. Chávez, presente!
Iñaki Etaio, Askapenako militantea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]
Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.
Euskal Herrian ere... [+]
Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]
Garraioaren sektorea da gaur egun Euskal Herrian berotegi efektuko isurketen erantzule nagusia (%35), energia gehien kontsumitzen duena (%47) eta petrolio kopuru handiena erretzen duena (%74). Gainera beste sektore batzuetan isuriak apurka-apurka murrizten diren bitartean,... [+]
Sei urte, sei urte luze, pasa dira Ciudadanos alderdi politikoak bere mitina egin zuenetik gure herrian. Bere mitina apirilaren 14an, errepublikaren egunean, eta inongo ordezkaritzarik ez duen herri eta lurralde batean. Ohituak gaude horrelako probokazioekin, baina egia da... [+]
Desinformazioak eta pentsamendu likidoak den-dena hartzen duten garaiak bizi ditugu; garai aproposak beren benetako izatearen disimuluaren arituentzat. Garai aproposak jendea engainatzeko eta Kodizia Jainkosa gurtzen jarraitzeko; jazartzen gaituen Solariaren garaia omen... [+]
Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.
Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01). Hemen... [+]
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]