“Gizona bazara, bortxaketaren kulturaren parte zara. Eta bai, badakit gogorra dela entzutea, ez duzu zertan botxatzailea izan behar, baina bortxaketaren kultura gisa ezagutzen ditugun jarrerak betikotzen ari zara”. Horrela hasten da Zaron Burnett idazlearen artikulua. Hona pasarte batzuk euskaratuta.
“Gizonak ez gara bortxatzen dugun bakarrak, eta emakumeak ez dira biktima diren bakarrak. Beste gizon batzuk bortxatzen dituzten gizonak daude eta gizonak bortxatzen dituzten emakumeak, baina gizonak arduradun nagusi bihurtzen gaitu salatutako bortxaketen %99ren erantzule izateak.
Noiz zara bortxaketaren kulturaren parte? Bada, ez zait gustatzen esatea, baina gizon izate hutsak egiten zaitu parte.
Ni ez naiz etengabe ahul/erasogarri sentitzen. Ikasi behar izan dut emakumeek sentimendu hori jasan behar dutela beren bizitza sozialaren zati handi batean. Emakume askok ez daki zer den munduan barna askatasunez mugitzea eguneko nahiz gaueko edozein ordutan, inongo arazorik izango ez dutela pentsatuz; alderantziz, aurkakoa sentitzen dute emakume askok. Emakume batek beti pentsatu behar du nora doan, zein ordutan iritsiko den, zein ordutan itzuliko, asteko zein egun den, bakarrik geratuko ote den uneren batean… Bortxaketaren kultura ulertzeko, gogoratu biztanleriaren erdiak ez duela gizonok dugun askatasunaz gozatzen.
Horregatik, elkarbanatzen dugun mundu honetan emakumeak erosoago senti daitezen, espazio publikoetan hura eta haren espazio pertsonala kontuan hartzen saiatzen naiz. Hori da gizonok egin dezakegun gutxienekoa. Beste batzuen portaeragatik gure ohiturak aldatu behar izatea bidegabea dela pentsa dezakezue, baina emakumeen errua al da? Ala lotsagarri jokatzen duten eta gainerakoak gaizki uzten gaituzten gizon batzuen errua? Beraien erruz, egin dezakegun okerrenaren arabera neurtuko gaituzte gizonak, eta estereotipoen kontu hau kaka zaharra dela uste baduzu, nola erreakzionatuko zenuke zuk suge bat topatuz gero? Ez al zenuke epaituko egin dezakeen eta sor dezakeen kaltearen arabera? Emakumeek gizonenganako duten beldur hori gizonon ardura da.
Bortxaketak saihesteko, gizonek ulertu behar dute “ez” inoiz ez dela “bai”, emakumea alkoholaren edo drogen eraginpean dagoenean eta ezin duenean hitz egin ez dela “bai”, harreman batean egoteak ez duela zertan beti “bai” esan nahi. Pentsa dezagun, gizon moduan, zer egin dezakegun bortxaketarik egon ez dadin, nola desegin ditzakegun horiek onartzen dituzten egiturak eta nola molda ditzakegun horiek toleratzen dituzten jarrerak.
Bortxaketaren kulturaren adibide dira:
- Errua biktimari botatzea.
- Eraso sexualak goxatzea (“Gizon hauek…”).
- Txiste sexualki esplizituak egitea.
- Jazarpen sexuala onartzea.
- Bortxaketa faltsuen salaketen datuak puztea.
- Biktimaren janzkera ohiturez, osasun psikikoaz, motibazioaz eta historialaz azterketa publikoa egitea.
- Funsgabeko genero biolentzia pelikuletan eta telebistan.
- ‘Maskulinitatea’ definitzea menderatzaile eta sexualki erasokor gisa.
- ‘Feminitatea’ definitzea otzan eta sexualki pasibo gisa.
- Gizonak presionatzea ‘euren helburuak lor ditzaten’.
- Emakumeak presionatzea ‘pozik egon daitezen’.
- Aurresuposatzea emakume promiskuoak baino ez dituztela bortxatzen.
- Aurresuposatzea ez dagoela gizon bortxaturik eta bortxatu dituztenak ‘ahulak’ direla.
- Bortxaketa salaketak serio ez hartzea.
Nola joka dezaket kultura honen baitan?
- Emakumeak despertsonalizatzen edo umiliatzen dituen hizkera saihestu.
- Txiste iraingarriren bat edo bortxaketa goxatzen duen komentariorik entzunez gero, ozen erantzun.
- Lagun batek esaten badizu bortxatu egin dutela, kontuan hartu eta lagundu.
- Hedabideetatik emakumeez, gizonez, harremanez eta biolentziaz iristen zaizkizun mezuekiko pentsamendu kritikoa izan.
- Zure bikotekide sexualekin komunikazio etengabea izan, ez ezazu baiezkoa presuposatu.
- Maskulinitatearen eta feminitatearen kontzeptuak zuk zeuk definitu. Ez utzi estereotipoek gida zaitzaten".
2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]
Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]
Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Gutxienez hamahiru sexu eraso salatu dituzte hainbat emakumek, horietatik bi "intentsitate handikoak", eta besteak "arinagoak". Mugimendu Feministak gogorarazi du salatutakoez gain "sexu eraso gehiago" egon daitezkeela, eta lanean jarraituko duela... [+]
Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]
Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuak publikatu ditu hainbat salatzaileren mezuak. Horietan salatu dute bi talde horien baxu jotzaileak haren bikotekide ohiak fisikoki eta psikologikoki eraso izana
Uztailaren 5ean egin zituen sexu erasoak Iruñeko barraka gune batean. Leporatutako delituen larritasuna dela eta epaileak fidantza ordaintzeko aukera kendu dio.
2024aren bukaeratik behartu du gaztea berekin sexu-harremanak izatera, diru truke.
Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]
Erasoen aurrean jarduteko protokoloaren garrantziaz mintzatu da Equala berdintasun aholkularitza zerbitzuko Leire Martinez. Eraso baten aurrean zer egin, nora deitu eta nola babestu jakiteko balio du. Iruñeko Peñen Federazioarekin aritu dira elkarlanean aurten ere.
Adimen Artifizialaz egindako bideoak sareratu dituzte, Mengolini difamatzen dutenak. “Gorrotoa bultzatzea, indarkeria kolektiboa eta bortxazko mehatxuak” izan direla salatu du kazetariak, eta zigor bideari ekingo diola.
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute
Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.