Azken lubakia (berriro)
Joseba Sarrionaindiak idatzi egin zuen behin, Euskadi Saria jaso zuen saiakera erraldoi hartan (Moroak gara behelaino artean?), hurrengo esaldi borobila: “Bizitzan badira hautu batzuk ondorio edo kalterik gabekoak baina euskaraz (zein amazigeraz) idazteko hautua ez da halakoa”. Eta hurrengo paragrafoetan jarraitzen zuen Sarrionaindiak euskaraz idazteari buruz: “Erresistentzia da era batean edo bestean”.
Ez, ez da, inola ere ez, hautu inozoa euskaraz idaztea. Hori badakite euskaraz idaztearen hautua egin duten idazleek. Eta badakite hautu hori, kasu askotan, erresistentzia izateaz gain, txirotasunean bizitzeko hautu ere badela. Izan ere, edozein hizkuntzatan idazten duenak badaki bizibide erosoa ez dela izango hautatu duen hori. Eta egia bada bai ingelesez, zein frantseseraz edo gazteleraz idaztean bizitza duina izatea erraza ez dela izango, zelan ukatu idazkera ketxueraz, korsikeraz edo euskaraz bada?
Baina hizkuntzaren hizkiei buruz ari ez bagara eta hizkuntzaren soinuaz berba egiten badugu, are argiagoa duzue aurrean esandakoa. Zenbat musika taldek irauten dute bere hartan, jo eta ke, euskaraz eta euskara sostengatuz, errenditu barik, diru eza eta kalamitate besterik ez dutela ezagutzen, hain zuzen ere, “mantentze” honengatik?
Eta Lander Garroren zalantza hura: 'Ez ote garen geure soldaduei (musikariei) gehiegi eskatzen ari?', nire duda ere bada. Izan ere, badakigu XXI. mendean gerrak (eta jakina gerra kulturalak barne) ezin dira lubakietan irabazi. Gehienez ere, iraute-mantentze-sostengatze bataila horretarako balio dute orain lubakiek
Lander Garrok Berri Txarrak eta MTV sariei buruz artikulu laburra, nola bikaina, idatzi zuen: Geure azken lubakia izenekoa. Artikulu horretan esaldi ezin argiagoa (askoen buruan agian ere ba zegoena, baina inork ez zuen hain argi idatzi ordu arte) idatzia zegoen: “Musikak ez baitu ordezkatzen musika bakarrik, ez bada herri oso baten neurosia, gabezia, besomotza. Geure lubakia da, azken lubakia”.
Asko dira, mundu honetan, “ezeren truke inork ez du lanik egiten” esaten dutenak. Baina horiek baino gehiago dira “ezerezen truke” lan egiten dutenek. Eta aurrekoa leku guztietan agerikoa bada musika alorrean ageriagoa.
Nor ausartuko da, behin batez, hurrengo kalkulu konplexua egitera? Zenbat diru irabazteari utzi egin dio Gatibu taldeak (adibidez) euskaraz, eta ez gazteleraz, kantatu izanagatik? Eta Gatibu-k esaten dudanean edozein euskal taldeari edo bakarlari buruz ari naiz. Ba al dago norbait kalkulu hau egitera ausartuko dana?
Eta Lander Garroren zalantza hura: “Ez ote garen geure soldaduei (musikariei) gehiegi eskatzen ari?”, nire duda ere bada. Izan ere, badakigu XXI. mendean gerrak (eta jakina gerra kulturalak barne) ezin dira lubakietan irabazi. Gehienez ere, iraute-mantentze-sostengatze bataila horretarako balio dute orain lubakiek.
Baina batzuetan, lonja baten aurretik pasatzen naizela, nerabe bakarti bat ikusten dudala, lagunak itxoiten akaso, eta nerabe horren ezpainetan lonja horretako bozgorailuetan entzuten den abestia igartzen da… “esadazu hizkuntza hau ez dela geurea, herri faltsu bat izan dugula maite”. Irudi horrek nigan sortzen didan esperantza da, oraintxe, buruan daukadana.
Egun lainotsuetan, bidea apenas ikusten den horietan, aurrera pausuak hain txikiak izanik, bertoko musika taldeek hizkuntzaren aldeko egiten duten apustua da, askotan, nire esperantzarik handiena, bakarra ez bada. Eta nik badakit Lander Garrorekin bat natorrela: herri ñimiño honen musikariak, oso musika ona egiteaz gain, geure azken lubakia ere badira.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]