Antisistema sistematizatua
Zer zentzu dauka kapitalismoaren kontra egiteak, aldi berean enpresa eta galeria handientzat lan egiten bada? Paradoxikoa, ezta? Sentitzen dut Banksy, zugatik eta nigatik, beti gustatu izan zaidalako zure artea.
“Pintadek esan ohi dute paperek isiltzen dutena”. Horrela dio Berri Txarrak talde euskaldunaren kanta batek. Dendaz beteriko kaleetan ezkutatzen dira pintada horiek, ‘graffitiak’. Egunero milaka pertsonek gurutzatzen dituzten kalezuloetan. Hirietako publizitate panel handien ondoan. Probokatzaile, kritiko, ahaikari. Sistemaren aurka egiteko erabiltzen baitira askotan. ‘Underground’ kulturaren adar artistikoa direla esan ohi da. Kultura ofizial eta komertzialetik kanpo kokatzen den mugimendu baten adar artistikoa. Bestalde, luxuzko galerietan saldu egiten dira horietako asko, eta prezio bereziki altuetan.
Adibide argi bat da Banksy grafiti artista anonimoa. Bere lanek kritika gogorra egiten diote politikari, armen erabilerari, gerrari, merkatuari, modari, gizarteari, sistemari. Ez dira oharkabekoak inolaz, eta inorentzat. Egindako obrak oso famatuak dira batez ere bere ideologia eta ideiak konpartitzen dituen jendearen artean. Nolabaiteko erreferente bihurtu da askorentzat. Oihartzun handia izan zuen esaterako umeen esklabutza kritikatzeko egindako lan batek. Irudi hori erabili zuten hainbat pertsonek merkatu eta sistemaren aurka egiteko. Iruditzen zait pertsona horiek ez zekitela aipatutako obra 900.000 eurogatik saldu zela ‘London Film Museum’ deituriko aretoan, bertaratutakoei luxuzko Tattinger Xanpaina zerbitzatzen zitzaien bitartean.
Ez da bakarra, noski. Eta ez da hori saldu duen lan bakarra. Kaleko arte zirenak, herriaren obrak, erosi egin dira asko. Baina ez kaleko jendearengatik, baizik eta prezio altu horiek ordaindu ahal dituzten pertsonengatik. Eskaintzarik onena egin zuenak eraman zituen Banksyren lanak. Eta eskaintzarik onena egin zuenak eraman zuen Banksy bera ere. Salduta, herriaren izenean hitz egiten duen artista hori, sistemari erabat salduta.
Ze zentzu dauka kapitalismoaren kontra egiteak, aldi berean enpresa eta galeria handientzat lan egiten bada? Paradoxikoa, ezta? Sentitzen dut Banksy, zugatik eta nigatik, beti gustatu izan zaidalako zure artea. Baina merkatuaren kontra egiteko marraztutako lan horiek komertzializatzen dituzun bakoitzean, elikatu egiten duzu merkatua bera. Sistema kritikatzeko sortu dituzun obrak, gorroto duzun sistema horren parte bihurtu dituzu.
Loraldiak eta EHU Kultura Bizkaiak elkarlanean aurkezten dute Sormenola 2025-26 programaren edizio berria. Loraldia Gaztea ardatz estrategikoaren barruan kokatzen den ekimen hau euskal sorkuntzaren harrobi gisa finkatu da, eta aurten apustua areagotzen du: interesa izan... [+]
Inaurkina. Inaurkingintzan buru-begi hasia dago aberats jendea, abeldun jendea, abeltzaina. Buru-begi eta buru-belarriak erne egin beharreko lana da inaurkinarena. Etxeratu nahi den zaborra da inaurkina. Izan ere, zaborra, gaur egun sortzen duguna ez bezala, begi-bistatik... [+]
Ixo eta bizi!
Gailu
Bidehuts, 2025
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aresti hilda dago. Eta bere oinordekotza baita ere. Gailuk argi du: “Harrizko herri zena / negar herri bihurtu da eta, / hala, iduri... [+]
Kontra
Ane Zubeldia Mangriñá
Susa, 2025
----------------------------------------------------------------------------------
Hatz-mamiekin jarraituta irakurtzeko azalerak bildu ditu Ane Zubeldia Magriñák bere lehen poema bilduman: ur gainak, zuhaitz... [+]
Rodeo eta Dena
Non: Bilboko Kafe Antzokian
Noiz: irailaren 18an
--------------------------------------------
Bilbo, sargoria, udako azken ostegunez. Bihotz Sakratuaren plaza bete dute Palestinaren aldeko oihuek, enegarrenez. Kilometro pare bat harago, Mariaren... [+]
Zinemaldi Alternatiboaren amaierarekin batera antolatzaileek haien esker onak eta balorazioa plazaratu dituzte. 17. edizioa izan den honetan, azpimarratu dute zinema tresna gisa hartuta komunitatea ehuntzen aritu direla.
Euskal Herriko zazpi lurraldeetan barna, hamabost egunez segidan hamabost kontzertu antolatu ditu Musika Zuzenean proiektuak, 15 urte betetzen dituztelako. Areto txiki, taberna eta espazio autogestionatuetan izango dira. Anari, Niña Coyote eta Chico Tornado, Ezpalak eta... [+]
Azken urteetako euskal thrillerren maisutzat dute askok Koldo Almandoz (Donostia, 1973). 2020an kaleratu zuen Nerea Garcia (Nagore Aranburu) inspektorearen lehen telesaila, Hondar Ahoak, eta Ondarroan pasatakoek publikoa poltsikoratu zuten bizkor. Lehen zatitik bost urtera,... [+]
Duguna Iruñeko dantzariek Sanfermin Aldapakoaren ezpata-dantza karrikaratu dute beste behin Iruñeko alde zaharrean. Arrotxapeko zubian bandera dantzatu eta banderapetik ezpata-dantzariak pasa ondoren abiatu da kalean gora segizioa. Ezpata-dantzariak 40tik gora, 4... [+]
Die my love
Zuzendaria: Lynne Ramsay
Herrialdea: Kanada
Iraupena: 118 minutu
Estreinaldia: Azaroaren 21ean, zinemetan
Erditze osteko doluan dago Grace (Jennifer Lawrence), baina ez zaigu amaierara arte hitzez adieraziko. Kontakizun ero eta kaotikoa da, bere begiradatik... [+]