2022 urtea Donostiako Udal Liburutegiari Txillardegi izena jartzeko urtea izango da
Txillardegiren heriotzaren 9. urteurrena dugu aurtengoa, hurrengoa hamargarrena. Zenbaki borobila. Eta hamargarrenari begira jarri nahi dugu. Ekimenaren helburu nagusia burura eramateko urtea izatea nahi dugu. Bederatzi urte hauetan aldarrikatu dugunari jarraiki, izenik ez duen Donostiako Udal liburutegi zentralari “Txillardegi liburutegia” izena jartzea nahi dugu.
Gogoratzea komeni da, ekimena sortu zela, Txillardegiren heriotzaren harira, 17 idazle donostiarren eskaerari Udalak ezetza eman ziolako, dena alde zela zirudienean. Hauxe izan zen eskaeraren testua:
"Azpian sinatzen dugun Donostiako idazleok eskaera aurkezten dugu Donostiako Udalean, hiriaren Liburutegi Nagusia “Txillardegi Liburutegia” izenda dezan. Honela, gure hizkuntzari eta gure hiriari hainbeste eman dion idazlearen oroimenak merezi duen lekua hartuko luke, Koldo Mitxelenak, Carlos Santamariak eta Inazio Mª Barriolak hartu duten bezala. Urrezko Domina eman zionez, esan gabe doa Donostiako Udalak ezagutzen dituela Txillardegiren merituak bere izena hiriaren barruan txerta dadin kulturaren eta bereziki irakurketaren eragin-gune gisa".
Sinatzaileak: Ramon Agirre, Jokin Ansorena, Joxe Austin Arrieta, Harkaitz Cano, Rafa Egiguren, Mikel Hernandez Abaitua, Joan Mari Irigoien, Koldo Izagirre, Ibai Iztueta, Fito Rodriguez, Beñat Sarasola, Ibon Sarasola, Ana Urkiza, Arantxa Urretabizkaia, Dorleta Urretabizkaia, Juan Luis Zabala, Iban Zaldua.
Ezetzaren aurrean 9 urtez aritu gara Txillardegik merezi duen aitortza lantzen eta sustatzen, Donostiak aitortza publikoa egin diezaion, Udal liburutegiari “Txillardegi” izena jar diezaion. Ez dugu amaierarik ez duen ekimen bat izan nahi, beraz 10. urtean, behingoz, gure helburua lortzeko urtea izatea nahi dugu.
9 urte hauetan gauza asko gertatu dira Euskal Herrian eta Txillardegiri berari dagokionez ere, bidea egin da:
- Jakinek Txilardegiren lan guztiak sarean jarri ditu eta bere biografia eta lana ezagutarazteko argitaratutako liburuak, JAKIN aldizkaria eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren arteko lan hitzarmenari esker.
- AEKren eskutik 21.KORRIKAN Txillardegi omentzeko egindako Txillardegiren klika dokumentala argitaratu zuen.
- Euskara batuaren 50. urteurrenean, hain zuzen ere, Oñatiko Udalak Arantzazuko Milikua etxean Txillardegi omentzeko oroigarria jarri zuen eta Mauleko Udalak euskara batuaren inguruan erakusketa antolatu zuen, Txillardegiren lana goraipatuz.
- EHUk Donostia Kanpusean “Txillardegi” izena daraman Erakusketa Aretoa sortu zuen Karlos Santamaria eraikinean. Eta, une berean, Euskal Herriko erakunde nagusien babesa duen Klusterrak soziolinguistikako ikerkuntzarako eremuan “Txillardegi Hausnarketa Saria” saria martxan jarri zuen.
- EITBek ere, nolabaiteko aitortza egin dio Txillardegiri, bere bizitza jasotzen duen “Euskara batua zertan den” izeneko ordubeteko dokumentala Ur Handitan saioan eskaintzearekin.
Ezin ahaztu ere Zarauzko zineman Txillardegiren inguruan antolatu zen erakusketa eta emanaldia. Ikusten duzuen moduan, zuen babesarekin, gure Elkartea beste eragileekin elkarlanean antolatutako lanari esker, aurrera doa poliki-poliki Txillardegiren aitortza publikoa.
Plaza honetan bertan horma-irudia inauguratu genuen 2018an, eta bere tokia egin du Antiguatarren artean.
Bide hori egiteko garrantzitsuak izan dira Jean Luis Davant edo Ibon Sarasolaren adierazpenak plaza honetan bertan egindakoak:
Horra Jean Louis Davanten hitzaldiaren 3 pasarte:
“Txillardegiri etiketa bat jartzekotan, poliaintzindaria zela erran nezake, zeren aitzindaria izan zen lauzpabost alorretan: frankismo denborako abertzale berria, sozialista librea, Iparraldekoen lagun goiztiarra, idazle polifazetikoa, bide berrien urratzailea sail askotan.”
“Halere niretzat, Txillardegiren obra nagusia, euskara batuaren sorrerakoa da, Iparraldean hasia.”
“Bai, hala da: Txillardegi euskara batuaren aita dugu, gero Mitxelena gozaita, eguzaita, aita pontekoa izango bazen ere. Euskara batua hazten ari zaigu beti, edozein izaki bizidun bezala. Txillardegi bera ez zen lehenbiziko pauso hartan gelditu, etengabe aurrera egin zuen, jo aitzina bururaino!”
Eta jarraian, 2017an, Antton Abadia saria jasotzean, euskarari egindako ekarpenagatik, Ibon Sarasolak esandako hitzak, ondoren horma-irudiaren inaugurazio ekitaldian berretsi zituenak:
“Nik hor Txillardegi aipatuko nuke… jendeak uste duena baino lan gehiago egin zuela… Jakinen publikatu zen eskema hura, hura gabe eta horren atzean zegoen indarra gabe, Mitxelena ez zen sartuko euskara batuaren kontuan… eta horren arima izan izen Txillardegi. Txillardegik hasiera hasieratik izan zuen garbi batasunarena… eta horretan egin zuen lan, primerako idazlea zen, egun hauetan aritu naiz huntaz eta hartaz irakurtzen… eta buah!... eta garai hartan, klaro! Euskalgintzari eta euskara batuari eman ziona ez dut uste behar adina errekonozitu zaionik, esaten dizut, Txillardigik ez bazuen montatu exilioan zegoenean zera hori…”
Hortaz, lehenago esan bezala, aurtengo helburua, Donostian merezi duen aitortza izan dezan, Donostiako Udal Liburutegiari “Txillardegi Liburutegia” jartzeko nahiko adostasun lortzea izango da erronka. Sukalde lan handia eskatuko duena, eta berehalakoan lantzen hasiko garena.
Hasteko, lehen eskaera egin zuten idazleekin jarriko gara harremanetan, eta, ondoren geroztik loratu diren idazle berriekin, edota euskalgintza eta euskal kulturgintzako beste eragileekin.
Eta nola ez, hemen zaudetenok ere izango duzue nola babestu ekimena arrakastatsua gerta dadin.
Txillardegik bakarrik ez, guk guztiok ere merezi dugulako!
* Dani Goñi Txillardegi Udal Liburutegia ekimeneko kidea da
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Automatizazioaren eta abereen inguruan kuxkuxeatzen ari nintzela, ukuilu automatizatuen informazioa hasi naiz eskuratzen. Nire idazmahaiaren erosotasunetik idazten, gizakion kontsumorako modu masiboan esplotatzen ditugun abereen bizitzak nahiko penagarriak direla iruditzen zait,... [+]
Errepikatu nirekin: Sara Millerey. Ez dezagun ahaztu bere izena. Transfeminizidioaren biktima da Millerey: gorrototzaile transmisogino batek torturatu zuen, besoak moztu zizkion eta bizirik bota zuen ibaiertz batera. Bi orduko agoniaren ondoren hil zen.
Errazagoa da J.K... [+]
Zenbait urtetatik hona sarri entzuten dugun kontzeptua da zaurgarritasuna. Gaur gaurkoz, diskurtso politikoetan pertsona zaurgarriez aritzea ohikoa da. Seguru nago nik ere inoiz erabili dudala berba hori Bizilan.eus webgunean, eskubide laboralak eta prestazio sozialak azaltzeko... [+]
Posible da, nonbait, zoriontasuna neurtzea. Are, bada horretan tematzen denik. NBEk ez du arrakasta handirik munduko bakeari eusten, baina halako tasuna planetan zehar nola dagoen banatua erakusten du urtero, txosten batean. Funtsean zerrenda bat da, herrialdez herrialde, zein... [+]
Maiatzaren 11n, igandea, Errekalde plazan (Bilbo) hitzordua dugu euskal hiri eta herrietan bizi diren pertsona guztiek errolda izan dezaten aldarrikatzeko korrikan. Ekintza hori gure udalerrietan bizi den inor erroldarik gabe ez egotea bultzatzen duen kanpaina zabal baten... [+]
Duela urtebete eskas Espainiako aireportuen sarea kudeatzen duen AENA enpresa publikoak iragarri zuen Loiuko aireportuko terminala handitu nahi duela. 2024an 7 milioi bidaiariren langatik gertu gelditu zen eta, handitzeak aurrera eginez gero, 2030. urtetik aurrera 13-14 milioi... [+]
Europa berrarmatu. Europa defendatzeko berrindustrializatu. Hori da azkenaldian Europar Batasuneko agintari politikoek sustatu nahi duten agenda, Europako defentsari buruzko Liburu Zuria, Europa BirArmatu eta 2030 Prestasuna planen bidez. Militarismoa sustatzeko aitzakiak dira... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]