TEKNOLOGIA BERRIAK HEGALUZE ARRANTZAREN ZERBITZUAN

  • Ekainean hasiko da hegaluzearen kanpaina eta iraila arte iraungo du. Bitarte horretan, AZTI Arrantzuarekiko Zientzia eta Teknikaren Institutuaren bidez, teknologia berrien laguntza izango dute euskal arrantzaleek udako arrain preziatu hori harrapatzeko.

2001eko ekainaren 10ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal Herriko arrantzaren sektorea egunetik egunera ari da modernizatzen, eta aitortu beharra dago Gasteizko Administrazioa beti oso sentibera agertu dela sektore honekin, eta oso ahalegin handia egin duela arlo horretan. Orain, 2006. urtera bitartean, itsasontziak berritzeko plan batean murgildurik dago sektorea. Itsasontzien %40an izango du eragina, eta 60.000 milioi (2.400 milioi libera) pezetako kostua izango du. Teknologia berriak lagungarri gertatzen dira itsasontzien lehiakortasuna areagotzeko; batetik, itsasontzien berrikuntzaren bidez eta, bestetik, arrainaren kokapena eta bilguneak atzemateko tresneriaren bidez. Horregatik, gure arrantzaleek birziklatu beharra izan dute, kanpainaz kanpoko garaian ikastaro bereziak eginez, teknologia berriei esker irizpide berriak erabili ahal izateko eta arrantza hobea izango duten lekuetara bideratzen asmatzeko.
Oraintxe, hegaluzearen kanpainan bete-betean sartzen ari garen garai honetan, komenigarria da teknologia berri horiek gure arrantzaleei eskaintzen dizkieten zerbitzu batzuk aipatzea. Egia da beraiek direla itsasoan sartu eta arrantza gauzatu behar dutenak, baina egia da baita ere teknologia berri horiek hobeto eta baldintza hobeetan arrantzatzen laguntzen diotela; dena den, goi mailako aurrerapen hauen kontua nahiko gauza berria da beraientzat.
Iazko hegaluzearen kanpaina oso garrantzitsua izan zen. Ekainetik irailera bitarteko kanpainan 9.000 tona bildu ziren, hau da, 1999an baino %40 gehiago. Lonjan kiloko 420 pezetako (16 libera inguru) prezioa egin zuen batez beste, eta 1999an, berriz, 500 pezetakoa (20 libera).


BOST SATELITE HEGALUZEA ATZEMATEKO.

AZTI Arrantzuarekiko Zientzia eta Teknikaren Institutuak urrundik atzemateko estazio bat du. Institutu honek Sukarrietan du bere egoitza nagusia, eta duela gutxi estazio bat ireki du Pasaian. Sukarrietan kokaturik duen urrundik atzemateko estazio horretatik NASAren NOAA serieko Estatu Batuetako hiru sateliteren datuak eta irudiak jasotzen ditu, eta baita Orbview2 merkataritza-satelitearenak eta Feng-Yun satelite txinatarrarenak ere.
Satelite horiek bidaltzen dituzten datuak eta irudiak jaso eta prozesatu egiten dira Sukarrietako estazioan. Datu horiek uraren tenperatura eta pigmentu fotosintetikoen kontzentrazioa adierazten dute, eta horrek batzuetan hegaluzearen kontzentrazioa adieraz dezake. Baliabide horien bitartez hainbat espezie pelagikoren bankuak aurki daitezke, horien artean hegaluzearenak. Horretarako, AZTIk mapa batzuk eratzen ditu eta baxurako itsasontzietara bidaltzen ditu denbora errealean. 1999ko arrantzaldian isotermen ehun mapa inguru bidali zituen AZTIk, antzeko batez besteko tenperaturak islatuz.
AZTIk 2000ko arrantzaldian, egunero, denbora errealean bidaltzen zien azaleko tenperaturari buruzko informazioa kofradiei -fax bidez- eta itsasontziei beraiei -ontzian duten edo zuzenean aginte-zubiko PCan bertan jarritako irratifaksimilaren bidez-. Informazioa aldez aurretik baxurako itsasontziekin hitzartutako frekuentzi eta orduetan ematen die. Joan den urtea geroztik, planktonaren kontzentrazioari buruzko mapak ere igortzen dira, eta horrek erraztu egiten du harrapaketa lortzeko aukera dagoen ingurunearen mugak ezagutzea. Azken bi urte hauetan horrelako metodoak erabiltzen saiatu dira baxurako arrantza ontziak arraina dagoen lekura hurbiltzen ahalegintzeko.


ARRANTZA ONTZIEN MODERNIZAZIOA.

Arrantzaren sektorea estrategikoa da Eusko Jaurlaritzarentzat, eta ahalegin handia ari da egiten sektorea modernizatzeko. Nolanahi ere, egin beharrekoak lehenbailehen egin beharko dira, zeren horretarako diru laguntza publikoak 2006an desagertuko dira, eta baldintzarik egokienak 2002. urtera bitartean eskainiko baitira. Eusko Jaurlaritzak 4.400 milioi pezetako laguntza publiko ofiziala eman du, eta, horrez gainera, hogeita lau finantza- erakunderekin finantzaketa bide berezi bat hitzartu da itsasontziak berritzeko maileguak lortzeko. Euskal Herriko itsasontzien %40a berritzeak 60.000 milioi pezetako inbertsioa eskatuko du. Helburu hori 2007. urterako lortzen bada, itsasontzi guztien %70 edo %80 egongo da berriturik, eta etorkizunari lehiakortasunez aurre egiteko prestaturik egongo dira.


BOLANTAK GALARAZITA 2002AN.

Hilabete gutxi batzuk besterik ez dira geratzen arrantzan bolantak erabiltzea galarazten duen agindua indarrean jartzeko Europako Batasunean. Agindua 2002ko urtarrilaren 1ean jarriko da indarrean. Arrantzarako sistema horiek betidanik arbuiatu dituzte euskal arrantzaleek. Hegaluzea euskal arrantza ontzien ustiapen objektu tradizional izan da. 2000ko kanpainan 187 arrantza ontzi aritu ziren, eta horietako 73 beita biziarekin aritzen ziren eta 114 xaxiango arrantzan. Beita biziaren bidezkoan amu bakarreko kanaberak erabiltzen dira, eta xaxiangoan, berriz, apeu bat jartzen da amuan, eta hegaluzeak bere harrapakina delakoan irentsi nahi izaten du. Horrela, gure arrantzaleek banan-banan harrapatutako kalitate handiko hegaluzea lehorreratzen dute ekainetik irailera bitartean.
Nolanahi ere, azkenaldi honetan, beste herrialde batzuetan bolanta bidez arrantzatutako hegaluze asko ari da sartzen hemengo merkatuan. Zer dira bolantak edo jito-sareak? Sare mota hori Frantziak sartu zuen 1987an hegaluzea harrapatzeko. Oso luzera handiko sareak dira, itsasoko ur azalean zabalduta jitoan uzten direnak. Horien garaiera 15 eta 20 metro bitartekoa izan ohi da, eta luzera, berriz, kilometro askotakoa izan daiteke.
Hasiera-hasieratik eztabaida larria sortu izan da bolantak erabiltzen dituztenen eta ohiko arrantza baliabideak erabiltzen dituztenen artean. Lehenengoek errentagarritasun ekonomikoaren argudioa dute, eta besteek, berriz, bolantek arrantzaren ekosisteman duten eragin arriskutsua aipatzen dute. Erakunde ekologistak ere sare horien aurka agertu ziren arrantza ahalmen handia dutelako eta ekosisteman eta izurde eta zetazeoen populazioan kalte handia egiten dutelako.
Bi jarrera kontrajarri hauek Nazio Batuetaraino iritsi ziren, eta mundu osoko moratoria baterako deialdia egin zuten. Europako Batasunak berak ere Arautegi bat ezarri zuen 1992an, eta "2,5 kilometrotik gorako bolantak erabiltzea galarazi zuen". Gero, 1994an, Batzordeak erabaki zuen ezinbestekoa zela 2,5 kilometrotik beherako sareak ere ez ugaritzea eta, halabeharrezko egokitze aldi baten ondoren (4 urte), honelako sare guztiak ezaba daitezen prestatzea.
Azkenik, Europako Batasunaren Kontseiluak beste arautegi bat onetsi zuen. Horren arabera, 2002ko urtarrilaren 1etik aurrera bolanta sareak erabiltzea galaraziko du. Bitarteko epe horretarako ere hainbat baldintza jarri du: horrelako arrantza ontziak %40an murriztea 1998rako, urtero zerrendak egitea. Hala eta guztiz ere, erabaki horiek ez dira behar bezala bete. Ikusi egin beharko da EBk gogor eusten dion bere agindua betearazteko asmoari eta datorren urteko urtarrilaren 1etik aurrera erabat kenarazten dituen. Hala baldin bada, benetako abantaila izango da; batetik euskal arrantzaleentzat, bolantekin harrapatutako hegaluze kopuru handiak sartzeak eragiten dion lehia bidegabea eragotziko duelako, eta bestetik kontsumitzailearentzat, kalitate handiagoko arraina dastatu ahal izango duelako.
Amuaren bidezko harrapaketa sistemak bereizi egiten du arrantzatu nahi den arraina, eta, aldiz, bolanten sistemak ez du inolako hautaketarik egiten, eta kalte larriak eragiten dizkio arrantza jarduerari. Bestalde, beste hainbat arazo ere sortzen dute: nabigaziorako eragozpen larria dira; ohiko arrantza-ontzien harrapaketak murrizten dituzte; hegaluze gazteenak ere akabatzen dituzte, baliabide hori arriskuan jarriz; bestelako hainbat espezie ere suntsitzen ditu, hala nola izurdea eta marrazoa; eta kontrolik gabeko heriotza eragiten dute sareetatik askatzen diren arrain zaurituetan.

AMUKO HEGALUZEA KONTSUMITZEA
Ez da gauza bera amuko hegaluzea edo bolanten bidez harrapatutakoa jatea". Hori zen Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaia eta Gipuzkoako arrantzaleen kofradiek egin zuten publizitate kanpaina handiak zabaltzen zuen mezua. EAEko egunkari guztietan zabaldu zen. Aurten ere iaz bezain egia izango da mezu hori. Kanpaina horren helburua merkatuan sartzen ari zen bolantaz harrapatutako hegaluze kopuru handiari aurre egitea zen. Iragarki horrek arrandegietan hegaluzearen jatorria galdetzera bultzatu nahi zituen kontsumitzaileak. Bolantek hegaluzearen stocka suntsitzen dutela nabarmendu nahi zuten kanpainaren bidez, eta, gainera, izurdeei eta marrazoei ere gogor erasotzen dietela.
Beste herrialde batzuetatik "bolantekin arrantzatu eta kamioietan garraiatutako" hegaluze asko sartzen ari zela ohartarazten zuen iragarkiak, eta, aldiz, euskal arrantzaleek "amu bidez eta banan banan harrapatzen zutela" eta, horregatik haien arrainak kalitate ezin hobean iristen direla arrandegietara.
Hemengo hegaluzea arrantzatzeko erak -zioen iragarkiak- "Europako araudia betetzen du, espeziea zaintzen du eta ez du arriskuan jartzen arrantza ondarea; eta, gainera, gure arrantza-industriaren aberastasunari eusten laguntzen du". Eta, amaitzeko, honela zioen: "Baxurako arrantza ontzien jarduera guztiz funtsezkoa da itsasertzeko hainbat herrirentzat. Arrantzan aritzen diren 350 ontzik 3.000 arrantzale ingururi ematen diote lana. Gure arrantzaleek harrapatutako hegaluzea kontsumitzea kalitatea kontsumitzea da".


Azkenak
Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Eguneraketa berriak daude