Jon Iñaki Lasa: «Aspertua Nago Gauzak Goxoegi Esaten »


1984ko irailaren 30ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jon Iñaki Lasa idazlea
Jon Iñaki Lasa: «Aspertua Nago Gauzak Goxoegi Esaten »
«Andaluziari Ene Bilduma», Bere Bigarren Liburua, Kaleratu Berria Da
Nerbioso jartzen omen da Jon Iñaki magnetofoiaren aurrean, eta ezer zentzuzkorik esan gabea zinta amaituko ote zen beldurrez hasi zen hizketan. Argitara duen bere bigarren poema-liburuaz hasi ginen solasean eta bukaerarako benetan eritzi interesgarriak bildu eta grabatzea lortu genuen. Irakur ezazue, bestela, zer dioen, Arrasateko poeta gazte honek.
ARGIA.–Nola sortu zitzaizun "Andaluziari ene bilduma" honen ideia?
JON IÑAKI LASA.–Lehenengo azalduko nuke liburu honen kontua oso zaharra dela, duela bi urte bukatutakoa. Ideiari dagokionez, garai hartan–orain ere bai, baina orduan gehiago–flamenko pilo bat entzuten nuen, betidanik maite izan dudan cante hondoa, etabar, eta orduan liburuaren parte batetan saiatu nintzen cante hondoaren hurbiltze moduko bat euskaraz egitea. Horren gainetik, eta liburuaren osotasunean, ideia jenerala honela sortu zen: alde batetatik, poema laburrak, prosa-zatiak eta antzerkira hurbilizen diren formak bilduz halako borobiltasun bat izango zuen zerbait egin; eta bestetik, García Lorca Andaluzian eta Lauaxeta hemen, bion artean zeuden parekotasunak eta elkar ezagutzeak kontutan hartuz halako hurbiltze bat lortu nahi nuen. Hori izan zen abiapuntua.
A.–Zuen lehen poema-liburutik (Alicia eta biok) honetara zer nolako eboluzioa jasan du zure poesiak?
J.I.L.–Alde batetatik saiatu naiz poesia sinpleago bat egiten; beno, esan nahi dut itxura sinpleago batez baina askoz landuagoa. Zenbait jendek pentsatuko du hura hau baino askoz landuagoa dagoela, eta nik berriz kontrakoa pentsatzen dut. Hor eboluzio logiko bat dago. Gertatzen da hitzen aldetik eta, hemen askoz itxura sinpleago batez agertzen direla zentzuzkorik esan gabe zinta amaituko gauzak. Hark askoz erreferentzia konplikatuagoak zeuzkan ote zen negaurrez hasi zen hizketan.(«Alicia en el Pais de las maravillas, e.a.) eta honek ez dauka horrelakorik. Cante hondoaren poema-llburuaz hasi ginen solasean edozein letra hartu eta sinplezi itxura izugarria daukate, baina mamian sakontasun haundikoak dira. Hortik joango litzateke gauza.
A.- Zure idazteko prozesuan, estilo-eboluzioak intuitiboak eta bapatekoak dira ala gauza bera behin eta herriz errepikatzearen poderioz lortutakoak?
J.I.L.–Hor denetarik dago. Batzurekin, lehenengoan idatzi ahala gustatu eta bere horretan utzi, baina beste askorekin pilo bat aldiz errepikatuz lortzen ditut ondorio gustokoak. Era guztietara,liburu hau idaztea pila bat kostatu zitzaidan, izugarri denbora pasa nuen hau idazten, urtebete igual. Gai berberarekin behin eta berriz idatzi poema, azkenean gustoko bat lortu arte.
A.–Liburu hau duela bi urte bukatua zenuela kontutan harturik, ordutik hona zure poetika apur bat aldatuko zela pentsatzen dut, ezta?
J.I.L.–Tarte horrean eman dudan saltoa izugarria izan da, bigarren liburu honek aurrekoarekin haustura markatu duen bezala, gaur egun ere orain arteko guztiarekin puskatu nahiean nabil. Gogoan dut ARGIArako beste elkarrizketa bat egin zidatenean nola esan nuen ez nuela sekula poesia urbanorik egingo, eta kontua orain guztiz kontrakoa pentsatzen dudala. Mementu honetan aspertua nago gauzak goxoegi esaten, zeren beharbada gaur egun bizitzeko moduan gauzak ez dira hain goxuak. Nola nire bizitza gordinago eta herdoilduagoa dagoen, poesia ere 'bilbotarragoa' egin nahi nuke.
A.–Liburuan, «Susa» izenarekin batera «Kandela»rena ere agertzen da. Zein paper jokatu du bigarren honek liburu honetan?
J.l.L.–Liburu hau «Kandela»koen artean aztertu egin zen. Elkartzen ginen beste gauza batzu lantzeko, eta egun batetan liburu hau mahai gainean agertu zen, eta ondoren animatu ninduten argitaratzera, eta jakina, oso paper inportantea jokatu du «Kandela»k liburu honetan. Liburu honezaz gain, bestela ere- bai, animatzen nauelako gauza berriak idaztera, eta aztertu ondoren gustoko direnean argitaratzera bultzatzen duelako.
J.L.
32

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakLASA6
PertsonaiazLASA6

Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude