Nacido en Elgoibar, aos 90 anos faleceu Jon Etxabe Garitazaleia, ex sacerdote e ex membro de ETA. Ao trece anos ingresou no Seminario e cursou estudos de filosofía e humanidades e logo ingresou no sacerdote.

Aos apenas 20 anos, Franco inaugurou o Seminario de San Sebastián coa presenza do mesmo Etxabe; contoulle a Mikel Asurmendi nesta entrevista de ARGIA que xa, para 1954, "entre os seminaristas había, dalgunha maneira, un sentimento nacionalista vasco, pero na rúa non se percibía".

Continúa: "Recordo a Franco sobre o escenario, pronunciou un discurso parecido ao sermón, rodeado de militares. Pasou polo corredor, onde falaban de “Viva o Papa”. Roman Orbe, falanxista e profesor de teoloxía, sentíanos orgulloso de ser partidario de Franco. Por primeira vez deime conta de que había unha especie de oposición. Pero o ambiente non era político, non falabamos de política. Fóra de casa tiven entón as miñas primeiras sensacións nacionalistas contra o réxime".

Entrou en ETA a través dun amigo que lle pediu que desprazase a un grupo de membros de ETA dun lugar a outro e fíxoo como apoio. Así coñece a Txabi Etxebarrieta. Definiunos como "época moi dura", cando primeiro Etxebarrieta e despois mataron a Meliton Mazás. O fragmento foi tomado da conversación mencionada:

***********************

Sendo sacerdote, como recibiu o asasinato de Mazás?

Foi moi duro para min e para todos. Como os primeiros atracos. Cando ETA empezou a roubar diñeiro en bancos, á xente custáballe aceptalo. Quizais foi máis fácil aceptar o asasinato de Mazás que roubar diñeiro. Cando viñeron outros asasinatos foi aínda máis difícil admitilo. Eu xa estaba no cárcere.

Xa entraches en ETA.

Despois da morte de Txabi tamén colaboraba, o legal, non formaba parte de ETA. Tras regresar de Barcelona, deime conta de que o can me perseguía. María Luisa pasou á clandestinidade, e entón dixéronme si quería entrar en ETA. Dixen que si, pero a decisión foi moi difícil e moi dura.

(...)

Un sacerdote forma parte dunha banda armada.Que pensaría o bispo?

Non sei... Evidentemente, na igrexa escandalizaríanse. Entrando na clandestinidade, a miña reflexión foi: “Segundo a doutrina eclesiástica a entrada dun sacerdote nunha banda armada é unha contradición de Cristo. Pero son deste pobo e fixen esta oportunidade. Fixeime na igrexa oficial e como cristián pensei: A igrexa sempre colleu armas. O emperador romano Constantino enfrontouse a si mesmo á hora de utilizar a violencia. Apareceulle unha cruz. Pois a min tamén algo así. Os cristiáns estaban organizados en grupos armados e estaban en contacto con Constantino. Ela estivo a piques de perder a guerra e os cristiáns apoiárona.Tamén na Idade Media houbo grandes batallas na Igrexa, armados. Por exemplo, a Igrexa autorizou a invasión de Navarra.

***********************

Condenado en Burgos

Etxabe foi detido durante a súa fuxida en España en 1969 e xulgado no caso de Burgos. Pasou sete anos en prisión e saíu libre en 1976, segundo el, con "falsa amnistía".

Tras o VIN Congreso de ETA, incorporouse á liga Comunista Revolucionaria. Falou do congreso:

"Ese foi o meu primeiro debate teórico importante. Até entón non había un debate político profundo. Algúns discutían no noso nome, pero no grupo non se tomaba ningunha decisión, porque non había documentos externos. Posteriormente recibimos moita información, unha chea de informes de tendencias. A miña idea fundamental foi: “A clase traballadora libera a Euskal Herria ou esta non vai ter realmente liberdade. A independencia política non libera ao pobo”. A loita armada non tiña prioridade para min, podíase conseguir a independencia, pero non a liberdade real do pobo. Pensei que, sen ser traballadores liberadores e libres, isto non se cumpriría".