O ex-presidente de Uruguai, José Mujica, afirmou que “a liberdade para vivir é necesaria e o tempo para ser libre”. O tempo que tanto recoñecemos, que ás veces falamos de tempo libre. Pero, si empezamos a pensar, estamos realmente libres no noso tempo libre? Son propietarios do nome que aplicamos a estes tramos?

É sabido que hoxe en día moitos pais e nais priorizamos o tempo que queremos pasar cos nosos fillos e fillas: tratamos de adaptar o horario no día a día, axudamos aos extraescolares, si é posible axudámoslles a ir á escola e queremos estar alí cando salguen… Ao parecer, en xeral, os nenos e mozos adoitan estar máis tempo cos seus pais. É obvio que o tempo que dedicamos á educación cos nosos fillos é fundamental; que é imprescindible que vivamos con eles o día a día e que sirvan de exemplo se queren que a súa vida se resume adecuadamente. Eu creo que temos claro que o tempo que dedicamos aos nosos fillos é imprescindible. Creo que avanzamos nas últimas décadas. Con todo, outra cousa é a calidade do tempo que lles dedicamos. O nivel de vida probablemente mellorou, pero non a calidade de vida. Hoxe en día parece que hai que correr e correr todas as actividades diarias, cantas máis actividades fáganse mellor. Vivimos a gran velocidade. Eu diría que os propios nenos, desde que se levantan cedo da mañá ata que van á cama, viven así; que o modelo que reciben non é moito mellor que hai uns anos.

Isto non é pouco e hai que sumarlle a adhesión ás novas tecnoloxías actuais. Hai unhas semanas, un amigo contoume que decidiu quitar a televisión da súa casa para aproveitar de verdade o tempo que pasaba coas súas fillas. Despois dunhas semanas, díxome que a decisión foi perfecta, que unha vez que os nenos o facían, aproveitaban moito mellor o tempo que pasaban xuntos. Isto deume unha reflexión: canto dedicamos desde o tempo que temos aos aparellos e aparellos que tanto nos gustan? A cantos nenos? Non nos quitan o tempo de calidade os aparellos de ditxos? Ese tempo que temos para estar cos nosos fillos non nos vai a reducir, sen darnos conta?

Vénme á memoria, por outra banda, cando adoitaba ir comer a casa dos meus avós, como me sentaba ao seu lado, sen televisión, sen móbil, nun momento no que só me ofrecía falar. Vénme á memoria como gozaba da comida nunha compañía perfecta, atento ás historias, anécdotas e consellos do meu avó. Eles, polo menos os avós, tiñan menos tempo para estar cos familiares, pero o tempo que nos ofrecían era real, dedicado a nós e a nós sós, sen présas, con ganas de falar.

A vida cambiou moito nas últimas décadas. O lecer e os costumes domésticos han cambiado moito. Moitas veces penso que o número de obrigacións que transmitimos aos nenos e nenas e a velocidade que vivimos no día a día son os mellores modelos. É sabido que os nenos aprenden o que ven. Desde pequenos vennos a vivir con présas; desde pequenos viven con présas. Non pouco, e parte do pouco tempo que temos fixámonos nos dispositivos, aproveitando o noso tempo, disipando momentos irreversibles que podemos ofrecer aos que nos rodean.

Ioritz Gonzalez Lertxundi, profesor