O Museo de Belas Artes de Álava, no Palacio Zulueta de Vitoria-Gasteiz, acolle até o 19 de outubro unha exposición especial. Muller. Baixo o título Familia e traballo, a mostra reúne 35 pinturas e esculturas de artistas alaveses, nas que aparecen mulleres relacionadas co seu traballo e cos seus quefaceres diarios. Pódense ver pinturas de Ignacio Díaz de Olano, Fernando de Amárica e Pablo Uranga, entre outros.

Segundo explicaron os organizadores da mostra, en moitas ocasións, as mulleres pintáronse noutros ámbitos fundamentais como a relixión, as festas, a sociedade ou a educación, así como mediante xéneros concretos como o retrato ou os espidos. Nesta ocasión, deixaron de lado estes espazos e a representación das mulleres aparece ligada á familia e ao traballo. “Os traballos expostos fálannos a través dos seus autores, todos eles homes, precisamente polas dificultades que tiñan as mulleres para acceder á educación en xeral e mesmo á artística”, afirman.

Baixo a influencia das correntes artísticas chegadas desde Francia a partir do século XIX, pintores alaveses de renome abordaron o costumismo e o realismo, máis tarde o impresionismo e o postimpresionismo, e pintaron aspectos da vida cotiá. Neles a muller é a miúdo protagonista destacado, como se pode ver na exposición.

A selección realizouse a partir da colección propia do museo, polo que se trata de pinturas dos dous últimos séculos: “Estes traballos achégannos ao papel da muller na sociedade vasca entre os séculos XIX e XX, pasando dunha vida tradicional e rural a unha cidade e industrial”, sinalan os responsables do museo.

A mostra está dividida en tres apartados. A muller aparece ás veces no campo, por exemplo no cadro de Fernando Amárica Uzta en Álava (Trespuentes) (1902), as mulleres campesiñas da Llanada Alavesa poden verse á luz do sol no campo.

A muller tamén se pode ver en traballos relacionados co mar, como o Santurtzi de Ignacio Ugarte (cara a 1900-1914), onde un batelero transporta ao ancián. E no apartado “Máis aló da maternidade”, predominan as escenas de traballo de coidados ou as profesións das mulleres novas que acoden ás cidades, como as Lisadoras de Ignacio Díaz Olano (1895): “Na cidade, as profesións das mulleres estaban ligadas ás tarefas domésticas, nas que as nenas eran educadas desde a infancia”.

Os conceptos de familia e traballo ían “collidos da man” na sociedade vasca nesa época, ben entre os pescadores, ben no caserío ou na cidade, e o papel das mulleres era fundamental para o mantemento desta sociedade. Case dous séculos despois non se pode dicir que sexa doutro xeito.