Society
Environment
Politics
Economy
Culture
Basque language
Feminism
Education
International
Opinion
tuesday 03 june 2025
Automatically translated from Basque, translation may contain errors. More information here. 
Beti-Jai betiko
Goiko argazkian, Madrilgo Beti-Jai, XX. mendearen hasieran. Azpian, frontoiaren azken urteotako egoera tamalgarria. Frontoia galzorian egon da, Kultura Intereseko Ondare izendatu duten arte.www.static.com/www.euskaljaialai.com
Madril, 1891. Jose Arana Eskoriatzako enpresario ezagunak Espainiako hiriburuan frontoi bat eraikitzeko eskatu zion Joaquín de Rucoba arkitektoari. Frontoia Donostiako Beti-Jairen ereduari jarraituz eraiki behar zuten, baina Madrilen egonda, Donostiakoa baino hobea eta handiagoa izan behar zuen. Bi urte geroago hasi ziren lanak Marqués de Riscal kalean, Castellana pasealekuaren alboan. Garaiko teknikarik berritzaileenak erabili zituzten, hau da, burdinazko egitura arin eta kurboak.
Madrilgo Beti-Jai 1894ko maiatzaren 29an inauguratu zuten. Arratsalde hartan Portalek eta Pasieguitok Beloki eta Tandileroren aurka jokatu zuten. Eserleku merkeenak pezeta batean ordaindu ziren eta palkoan egoteak, aldiz, 25 pezeta balio zuen.
Lehen urte horietan, pilotaz gain, beste ekitaldi batzuk ere burutu zituzten frontoian: kontzertuak –1897an Iruñeko Orfeoia izan zen–, zaldi erakusketak... Baina ikuskizunak berehala amaitu ziren eta 1904an Beti-Jai Aeronautika Entseguen Zentro bilakatu zen. Hiru urte geroago pilota berpiztu nahi izan zuten, eta hainbat partida antolatu zituzten. Ez zuten arrakastarik izan, besteak beste, prentsak ez zuelako lagundu gainbehera zetorren ikuskizuna saltzen. 1907ko maiatzaren 4an ABC egunkariak zioenez, “Beti-Jai enpresak aurkezten dizkigun pilotariak ikusi baino, hobe duzue etxean lasai gelditu”.
1913 eta 1916 urteen artean, Militarren Eskolaren egoitza bihurtu zen, ikasleek bertan praktikak egin zitzaten. Beti-Jaiko azken pilota partida 1918an jokatu zen eta hurrengo bi urteetan Studebaker auto fabrikatzaileak erabili zuen eraikina. 1924an garaje bat eraikitzeko baimena eskatu arren, ekimen horrek ez zuen aurrera egin.
36ko Gerran komisaria eta presondegi gisa erabili zuten, eta gerra amaituta, Falangeko musika bandak entseguak bertan egiten hasi ziren. Ordutik aurrera, eraikina abandonatuta egon da. Trantsizioan hasi ziren Beti-Jai babesteko ahaleginak, baina ondareari eutsi nahi ziotenez gain, espekulatzaileek ere interesa agertu zuten hiriaren erdiguneko orube garestiari etekina ateratzen.
Zabortegi bihurtua, eraikina bota eta hotel bat eraikitzekotan zirela, Kultura Intereseko Ondare izendatu dute Beti-Jai. Horrenbestez, legeak frontoia zaharberritzera eta gordetzera behartzen ditu Madrilgo agintariak.
Madrilgo Beti-Jai 1894ko maiatzaren 29an inauguratu zuten. Arratsalde hartan Portalek eta Pasieguitok Beloki eta Tandileroren aurka jokatu zuten. Eserleku merkeenak pezeta batean ordaindu ziren eta palkoan egoteak, aldiz, 25 pezeta balio zuen.
Lehen urte horietan, pilotaz gain, beste ekitaldi batzuk ere burutu zituzten frontoian: kontzertuak –1897an Iruñeko Orfeoia izan zen–, zaldi erakusketak... Baina ikuskizunak berehala amaitu ziren eta 1904an Beti-Jai Aeronautika Entseguen Zentro bilakatu zen. Hiru urte geroago pilota berpiztu nahi izan zuten, eta hainbat partida antolatu zituzten. Ez zuten arrakastarik izan, besteak beste, prentsak ez zuelako lagundu gainbehera zetorren ikuskizuna saltzen. 1907ko maiatzaren 4an ABC egunkariak zioenez, “Beti-Jai enpresak aurkezten dizkigun pilotariak ikusi baino, hobe duzue etxean lasai gelditu”.
1913 eta 1916 urteen artean, Militarren Eskolaren egoitza bihurtu zen, ikasleek bertan praktikak egin zitzaten. Beti-Jaiko azken pilota partida 1918an jokatu zen eta hurrengo bi urteetan Studebaker auto fabrikatzaileak erabili zuen eraikina. 1924an garaje bat eraikitzeko baimena eskatu arren, ekimen horrek ez zuen aurrera egin.
36ko Gerran komisaria eta presondegi gisa erabili zuten, eta gerra amaituta, Falangeko musika bandak entseguak bertan egiten hasi ziren. Ordutik aurrera, eraikina abandonatuta egon da. Trantsizioan hasi ziren Beti-Jai babesteko ahaleginak, baina ondareari eutsi nahi ziotenez gain, espekulatzaileek ere interesa agertu zuten hiriaren erdiguneko orube garestiari etekina ateratzen.
Zabortegi bihurtua, eraikina bota eta hotel bat eraikitzekotan zirela, Kultura Intereseko Ondare izendatu dute Beti-Jai. Horrenbestez, legeak frontoia zaharberritzera eta gordetzera behartzen ditu Madrilgo agintariak.
Most read
Using Matomo
#1
#2
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gorka Bereziartua
Newest
2025-06-03
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
82% of Israelis support forced eviction of Gazans, according to a survey
Support for genocide
Within the State of Israel, there is considerable support for the latest operation. Haaretz has released the results of a survey conducted for the Pennsylvania State University, which shows that 82 percent of “Israelis” support the comprehensive... [+]
2025-06-03
Euskalerria irratia
Pictures of Sabino Cuadra: “It was a pre-planned operation of the San Fermin of 78”
‘Sanfermines of 1978. The book ‘The Victims’ will be published by the publishing house Chalaparta. It brings together those responsible and responsible for the death of Germán Rodríguez.
2025-06-03
Gedar
'La Infilada' receives a Covite award
The producer María Luisa Gutiérrez has received the XXIV of Covite. The International Prize, which he dedicates to "all victims of terrorism".
2025-06-02
Jon Fernández González
Falces’ Basque model is requested and the Government of Navarre rejects
Eleven families have applied to the D model in the public school. The Centre has given its consent, as well as the City Council, but has rejected it on the grounds of "lack of space" by the Government of Navarre.
2025-06-02
Eneko Imaz Galparsoro
After close competition, far-right candidate Nawrocki wins Poland’s presidential election
After a second halt in the first round of presidential votes, the independent candidate takes a one-point lead over Trzaskowski, the candidate of the European superficial party currently in government. It has not been clear until the official results have been published which... [+]
2025-06-02
Jon Fernández González
Smoking will be banned in public spaces in the Northern Basque Country where children meet
The ban will take effect on July 1 in various public spaces, such as beaches or parks. Citizens who do not respect the rule will be fined 135 euros.
2025-06-02
Ahotsa.info
The Government of Navarre is asked to cancel its contracts with Israeli companies
Some 5,000 people gathered in the demonstration called this Sunday by Yala Navarra and BDS in Pamplona to demand the rupture of relations with Israel. They also call for the promotion of a boycott against Navarrese companies and the Government of Navarre that maintain interests... [+]
2025-06-02
Eneko Imaz Galparsoro
Israel Kills 32 People at Humanitarian Aid Distribution Centre in South Gaza
Israeli army tanks and drones have begun attacking the Palestinians attending the centre, killing 31 people and injuring 115. Following Israel’s acceptance of the U.S. proposed ceasefire, Hamas has called for the addition of certain conditions: achieving a permanent ceasefire,... [+]
2025-06-02
Jon Torner Zabala
The Basque national team in the League of Nations: a "historic" event awaiting the meeting of the players of the seven countries
The Cesta Punta League of Nations is underway. Between June 6th, several teams will compete in the Jai Alai Stadium in San Luis, including the Basque team. This is “historic” because, as the organizers of the tournament have pointed out, the Basque national team will play... [+]
-M.jpg)
2025-06-02
ARGIA
The Bioterra fair will take place this weekend in Irún, a meeting point to “build a more ecological lifestyle”
On the 6th, 7th and 8th of June, Ficoba will be flooded with ecological products and services, 117 companies that have certified their “commitment to sustainability”. In addition to the fair, a rich program has been prepared and there will be several workshops and... [+]
Hundreds of people represent the bloody daily life of Palestine in the Beautiful Parties
Organized by the People’s Pro-Palestine Initiative, the bloody daily life of Palestine was represented today at noon in the Beautiful Parties. With their bodies covered from top to bottom with white sheets, hundreds of people lie on the ground, alluding to the terrible... [+]
2025-06-02
Eneko Imaz Galparsoro
Txosna launches a collection of signatures to declare intangible heritage of the Basque Country
Several chiringuitos and festive committees of the Basque Country have convened a meeting on Saturday in the Miribilla district of Bilbao. They emphasize that the chiringuitos are not "empty bars to serve drinks", but the "heart" of popular festivities. That's why, Txosnak. Ours,... [+]
2025-06-02
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Let's shut up, even for a moment.
In the waiting call to the health center, in the corridors of the supermarket, in the changing rooms of the sports center... We fill moments that can be silences with sounds. Why, for what? Does silence disturb us? For the internal considerations that you can create for us?
The... [+]
Eguneraketa berriak daude