Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko maiatzaren 12an
Donostiako Txistu Experimental Taldea Txistuarentzat Bide Berriak Urratzen
Orain lau urte sortu zen Donostiako Txistu Berri taldea, eta euskal kulturako beste zenbait gauzarekin gertatzen den bezala, ezezaguna da oraindik gutako askorentzat.
Hogei lagun adin guzietakoak -baina hori bai, denak gizonezkoak, nahiz emakumeei eragozpenik ez jarri- txistuarentzat bide berriak bilatzeari ekiten diotenak.
Jabier Hernandez Arsuaga, taldeko zuzendariak, bere sorrerari buruz hau esaten digu:
-Musikan eresgileek (konpositorek)'inekitzan dute bidea. Gure hasera ere horrela izan zen. Ereskintza (konposizioa) ikasten ari nintzelarik obra batzu egin nituen, "Goizueta" eta "AIdapeko" doinu zaharretan oinarriturik eta "Aizkorrin goizaldea", neronek asmatua. Doinu hauk jotzeko ordurarte erabiltzan zen baino txistulari gehiago behar zan. Horregatik sortu nuen talde hau.
Gero ikusi genuen txistuaren bidez taldeak beste bide batzu urra zitzakeela, eta jandearen harrera onak ere aurrera bultzatu gintuen. Honela ba, taldea, lehendabizi, nere obra horik jotzeko sortu zon.
Baina hau dena egiteak lan haundia du. Beste gauza batzuen artean ereskin (instrumentu) bakoitzaren ahalmenak aztertu, beste ereskin batzuekin elkartu eta egokitu... Hau lortzerako urte batzu joango dira, gehiegi ez, uste dut.
Aurrekoarekin batera gure helburuetako bat txistua sinfoni orkestara goratzea da. Ereskin gehienek herrikei erroa dute; gero, hobetuz joan dira eta sinfoni orkestara heldu, adibidez, kitarra eta errusitar balalaikak. Txistuari buruz guk hau bera egin nahi dugu, gala baduela uste bait dugu.
Horretarako talde honek txistua hobetu eta osatu egin du, bi txistu sendi sortuz: bata sendi klasikoa deritzana, betiko txistu eta silboteaz gainera, ahots mehe aldera txilibitua eta txistu txikia dituena eta lodi aldera txistu haundia eta silbote haundia. Bigarren txistu sendiak, unibertsala deitzen dutenak, beste sei txistu mota ditu. Huetako txistu batzu oraindik jo gabe daude, ez bait dago idatzita berentzako doinu egokirik.
Txistu berri hauen asmatzaile eta egileak, beste batzuen artean, taldeko zuzendaria bera, Hernandez Arsuaga, eta Martin Rodriguez Miranda, taldekoa hau ere, izan dira.
Orain pixkat harritu egiten gaitu honek eta jende askok pentsatuko du txistua nora eraman behar dugan eta abar. Baina kontuan izan behar dugu txistua aldatu egin dela historian zehar eta une batzutan eboluzio hori izugarria izan dela. Adibidez, silbotea agertu zenean, txistulariak danbolina galdu zuen, ordurarte beti berekin izan zuena. Aldaketa hau ikaragarria izango zen garai hartakoentzat. Gertatzen dena da, lehen mendetan zehar egiten zena, orain denbora txikian iritsiko dugula.
Musika unibersala askotan folklorearen bidez aberastu da, eta bestaldera, folklorea musika unibersalaren bidez. Adibide bezala hor dugu XIX-garren gizaldiko errusitar musika, Tchaikowsky eta "bosten taldea" deritzanarekin; hoiek musika unibersala egin zuten, baina aldi berean zalantzarik gabe errusitarra den musika.
Gainera uste dut betiko txistua, dianatan, kalejiratan, dantzatan jotzen dena ez dela galduko. Horrek hor jarraituko da, baina gainera guk beste dimensio bat eman nahi diogu txistuari.
Hemen zerbait argitu beharrean nago. Txistua sinfoni orkestara goratu behar dela esatean, ez dut esan nahi lan hau musika unibersaleko doinu klasikoak joaz egin behar dugunik, orain urte batzu uste izan zen bezala. Txistua euskal musika 30az goratu behar dugu.
Hontaz gainera, pensatzen dut herri baten musikak bere kezkak eta arazoak, bere bizitza agertu behar duela. Eginkizun hori musikagilearena da; herriarekin bat eginda dagoen neurrian, bere izaera eta biziera azalduko du.
Orain arte talde berri hau lehenengo programarekin ibili da. Bigarrena azaroaren seian agertuko dute lehendabiziko aldiz Donostian; txistu, trompa, trompeta eta ahotsentzako idatzitako obrak joko dituzte, hoien artean Sorozabalen "Gernika" eta "Debako martxa", disko batean jasota daudenak baina oraindik jendearen aurrean jo gabe.
Hirugarren programa txistu eta organoz izango da. Rodrigo A. de Santiagoren "Ezkon berri soinua" hor sartuko da.
Laugarren programarako Euskal Herrikoi Orkesta, txistua bertan dela, sortua izango dela espero du Jabier Hernandez Arsuagak.
Taldeak dituen beharrak (txistu berriak egitea eta abar) jokaldietan ateratzen duten diruaz eta "Langile Aurrezki Kutxak" urtero ematen dien laguntzaz ordaintzen dituzte.
Musikagileen aldetik berriz Rodrigo A. de Santiago, barakaldotarra berez eta Madrideko "Banda Municipal"-eko zuzendaria dugu laguntzailerik onena. Beste musikagile batzuen beharra ere badugu, txistu berrientzako obrak idatzi ditzaten.
"Edozein herritara, nahiz txikia izan, joateko prest gaude, gure musikaz interesa agertzen badute", esaten digu Jabier Hernandez Arsuagak. Nik hau bakarrik diot: merezi duela txistu talde honen musika entzuteak.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Amets Aranguren Arrieta
#3
Lander Arbelaitz Mitxelena
#4
Euskalerria irratia
|
Miren Mindegia
#5
Euskal Irratiak
#6
Asier Blas Mendoza
Azkenak
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
2024-05-12
Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
2024-05-12
Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da
Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]
2024-05-12
Amets Aranguren Arrieta
Pastoral bat Iruñearendako
Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak
10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]
Eguneraketa berriak daude