Donostiako Txistu Experimental Taldea Txistuarentzat Bide Berriak Urratzen
Orain lau urte sortu zen Donostiako Txistu Berri taldea, eta euskal kulturako beste zenbait gauzarekin gertatzen den bezala, ezezaguna da oraindik gutako askorentzat.
Hogei lagun adin guzietakoak -baina hori bai, denak gizonezkoak, nahiz emakumeei eragozpenik ez jarri- txistuarentzat bide berriak bilatzeari ekiten diotenak.
Jabier Hernandez Arsuaga, taldeko zuzendariak, bere sorrerari buruz hau esaten digu:
-Musikan eresgileek (konpositorek)'inekitzan dute bidea. Gure hasera ere horrela izan zen. Ereskintza (konposizioa) ikasten ari nintzelarik obra batzu egin nituen, "Goizueta" eta "AIdapeko" doinu zaharretan oinarriturik eta "Aizkorrin goizaldea", neronek asmatua. Doinu hauk jotzeko ordurarte erabiltzan zen baino txistulari gehiago behar zan. Horregatik sortu nuen talde hau.
Gero ikusi genuen txistuaren bidez taldeak beste bide batzu urra zitzakeela, eta jandearen harrera onak ere aurrera bultzatu gintuen. Honela ba, taldea, lehendabizi, nere obra horik jotzeko sortu zon.
Baina hau dena egiteak lan haundia du. Beste gauza batzuen artean ereskin (instrumentu) bakoitzaren ahalmenak aztertu, beste ereskin batzuekin elkartu eta egokitu... Hau lortzerako urte batzu joango dira, gehiegi ez, uste dut.
Aurrekoarekin batera gure helburuetako bat txistua sinfoni orkestara goratzea da. Ereskin gehienek herrikei erroa dute; gero, hobetuz joan dira eta sinfoni orkestara heldu, adibidez, kitarra eta errusitar balalaikak. Txistuari buruz guk hau bera egin nahi dugu, gala baduela uste bait dugu.
Horretarako talde honek txistua hobetu eta osatu egin du, bi txistu sendi sortuz: bata sendi klasikoa deritzana, betiko txistu eta silboteaz gainera, ahots mehe aldera txilibitua eta txistu txikia dituena eta lodi aldera txistu haundia eta silbote haundia. Bigarren txistu sendiak, unibertsala deitzen dutenak, beste sei txistu mota ditu. Huetako txistu batzu oraindik jo gabe daude, ez bait dago idatzita berentzako doinu egokirik.
Txistu berri hauen asmatzaile eta egileak, beste batzuen artean, taldeko zuzendaria bera, Hernandez Arsuaga, eta Martin Rodriguez Miranda, taldekoa hau ere, izan dira.
Orain pixkat harritu egiten gaitu honek eta jende askok pentsatuko du txistua nora eraman behar dugan eta abar. Baina kontuan izan behar dugu txistua aldatu egin dela historian zehar eta une batzutan eboluzio hori izugarria izan dela. Adibidez, silbotea agertu zenean, txistulariak danbolina galdu zuen, ordurarte beti berekin izan zuena. Aldaketa hau ikaragarria izango zen garai hartakoentzat. Gertatzen dena da, lehen mendetan zehar egiten zena, orain denbora txikian iritsiko dugula.
Musika unibersala askotan folklorearen bidez aberastu da, eta bestaldera, folklorea musika unibersalaren bidez. Adibide bezala hor dugu XIX-garren gizaldiko errusitar musika, Tchaikowsky eta "bosten taldea" deritzanarekin; hoiek musika unibersala egin zuten, baina aldi berean zalantzarik gabe errusitarra den musika.
Gainera uste dut betiko txistua, dianatan, kalejiratan, dantzatan jotzen dena ez dela galduko. Horrek hor jarraituko da, baina gainera guk beste dimensio bat eman nahi diogu txistuari.
Hemen zerbait argitu beharrean nago. Txistua sinfoni orkestara goratu behar dela esatean, ez dut esan nahi lan hau musika unibersaleko doinu klasikoak joaz egin behar dugunik, orain urte batzu uste izan zen bezala. Txistua euskal musika 30az goratu behar dugu.
Hontaz gainera, pensatzen dut herri baten musikak bere kezkak eta arazoak, bere bizitza agertu behar duela. Eginkizun hori musikagilearena da; herriarekin bat eginda dagoen neurrian, bere izaera eta biziera azalduko du.
Orain arte talde berri hau lehenengo programarekin ibili da. Bigarrena azaroaren seian agertuko dute lehendabiziko aldiz Donostian; txistu, trompa, trompeta eta ahotsentzako idatzitako obrak joko dituzte, hoien artean Sorozabalen "Gernika" eta "Debako martxa", disko batean jasota daudenak baina oraindik jendearen aurrean jo gabe.
Hirugarren programa txistu eta organoz izango da. Rodrigo A. de Santiagoren "Ezkon berri soinua" hor sartuko da.
Laugarren programarako Euskal Herrikoi Orkesta, txistua bertan dela, sortua izango dela espero du Jabier Hernandez Arsuagak.
Taldeak dituen beharrak (txistu berriak egitea eta abar) jokaldietan ateratzen duten diruaz eta "Langile Aurrezki Kutxak" urtero ematen dien laguntzaz ordaintzen dituzte.
Musikagileen aldetik berriz Rodrigo A. de Santiago, barakaldotarra berez eta Madrideko "Banda Municipal"-eko zuzendaria dugu laguntzailerik onena. Beste musikagile batzuen beharra ere badugu, txistu berrientzako obrak idatzi ditzaten.
"Edozein herritara, nahiz txikia izan, joateko prest gaude, gure musikaz interesa agertzen badute", esaten digu Jabier Hernandez Arsuagak. Nik hau bakarrik diot: merezi duela txistu talde honen musika entzuteak.
Odolustea uztailaren 10ean hasi zen. Hamar buru hil zaizkigu harrezkero: hazarkume bat, ahari bat eta zortzi ardi. Odol analisiek baieztatu dute mingain urdinaren gaitzaren ondoriozko heriotzak izan direla denak ere.
Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.