"AUSPOA" SAIL BERRIA

1974ko irailaren 01an

Aita Zabalari elkarrizketa.

"AUSPOA" SAIL BERRIA
Aita Zabala mintzo
Nork ez du, gero, Aita Zabala ezagutzen! Ez gara hasiko, orain, alferrikako presentaziorik egiten.
Euskaltzain oso, Auspoa Liburutegiko zuzendari eta bertso biltzaile amorratu... ba ote da inor Euskal Herrian honek haina bertso bildu duenik?
Irailean Zestoan Donostian, Euskal festetan, liburu azoka egingo baita, Auspoak egun hoietarako argitara eman nahi lukeen liburu eta sail berria, eta, oraintsuan bukatua den aurtengo "Xenpelar" Saria, arrazoi nahiko eta gehiegi dira elkarrizketa bat behartzeko.
Asmo honetan hurbildu gatzaizkio berriro ere Donostiara. Zain genuen Aita Zabala, bere hainbat sekretutxo kontatzeko gertu, zenbait kolkoan gorde baditu ere.
-Eratua da aurten ere, Euskaltzaindiak urtero eratu ohi duen "Xenpelar" Saria, bertso berri sariketa, alegia. Erabakia Donostiako festetan jakinaraziko da, eta ez dizut ez beharrezkorik galdetuko. Hala ere, saritua saritu, Auspoa Liburutegiak argitara emango ahal ditu, iaz bezala, aurten saritutako bertsoak?
-Ez, aurten ez, iazkoa aski izan zen guretzat.
-Aski... zergatik aski?
-Oso guti saldu zen. Guk itxaroten genuen baino askoz ere gutiago. Bataz beste edozein ale baino gutiago. Gutienetarikoa.
-Harrigarri... bertso-paperek beste edozein aldizkari edo liburuk baino harrera hobea izan zuten garai batean Euskal Herrian...
-Bai, hori horrela da, eta arrazoiak aztertzeko daude. Bada hor aztergai interesgarri bat, inoiz, behar bada, burutuko duguna.
-Gainontzeko aleei bagagozkie, zer nolako harrera dute Auspoa liburuek?
-Ez da erraza erantzutzea. Guztira 119 ale argitara emanak ditugu orain arte, eta dagoeneko 25 ahituta. Aurten ere 10 ahitu zaizkigu.
-Baldin azken urte honetan hamar ale ahitu badira, harpidedun ez den irakurle asko duzuela pentsatu behar ote dugu?
-Esan beharrik ere ez. Auspoa Liburutegiak harpidedun baino erosle gehiago du.
-Horregatio... hori ez da euskal editorialetan gertatu ohi den gauza!
-Ez dakit, behar bada ez, baina guk badugu bestek ez duten egokiera on bat, bertso saioak alegia, eta aukera horretaz baliatzen gara.
-Bertso saiotan liburutegietan baino gehiago saltzen ahal duzue?
-Askoz ere gehiago, noski. Lur jota geundekeen aspaldi hori izan ez balitz.
-Liburu berri bat ateratzeko zineten...
-Baita atera ere. Oiartzungo beste lau bertsolari zaharri dagokio: "Ardotx" eta "Anttoniyo" bere anaia; "Bekoetxia" eta "Marzelina". Laurak "Xenpelar"en denborakoak.
-Liburu berri bat ezezik, sail berri bat ere sortu asmoz ari omen zarete?
-Bai, halaxe da, irailean aterako da lehen alea.
-Zer dela eta sorta berri hau? Gai berri hoik ez ahal ziren lehengo sortan sartzen?
-Lehengo bideak oso hestuak ziren... eta lan berri hauek, berriz, oso zabalak. Eta ez ziren bide horretatik sartzen.
-Hoik hitzak! Ez nauzu gero enigma horretan utziko?
-Ez, ez da horrelakorik. Erantzuna erraza da, kontu izan: sortu berriko lehen alea Uztapiderena, 400 folio handitako lana da. Txirritaren ilobaren liburuak, aldiz, 200 baino gehiago. Beraz, lehengo neurrietan jarraituz gero, Uztapideren lanak zortzi ale beharko lituzke, eta Txirritarren ilobarenak bosten bat. Gauza itsusia, noski, baita gogaikarria ere, sorta batetako irakurlearentzat.
-Beraz, baldin oker ulertu ez badut, sorta edo sail berriko neurria ez da berdina izango?
-Ez, ez neurriz, ez paperez, ezta bestelakoz ere. Neurria 15 x 21 zm. izango da (lehengoa 10 x 18 da); papera, ordea, "couché" delakoa. Azala larruzkoa, eta argazkiz osatua.
-Prezioa ere halakoa, noski...
-Ale bakoitzeko 890,- pta... agertu aurretik. Baina kategoriako liburu bat izango da, dokumentu gisakoa. Argazkien balioa bakarrik, erabatekoa izango da. Denetariko argazkiak, Uztapideren amonarengandik hasita. Zenbait argazki txar samarrak, baina balio handi handikoak. Bestalde sail berri hau lehengoaren osagarri dator, lehenagotik ere merkeagorik badelarik, eta jarraituko duelarik.
-Noiz aterako da sail berri horretako lehen alea?
-Irailaren 3an, Donostian, arratsaldeko 8etan, Aurrezki Kutxa Munizipalaren Salón de la Culturan. Hermanos Iturrino kalean.
-Eta bigarrena?
-Bigarren alea Uztapiderenaren bigarren partea izango da, eta Durangoko Azokarako nahi genuke moldatu.
-Hurrengoa?
-Hirugarrena bertso liburu berri bat izango da, Xalbador edo Lasarteren bertsoak. Ez dakigu oraindik, lanean ari dira.
-Eta haseran aipatu duzun Txirritaren ilobarena?
-Ba, hori, Jose Ramon Erauskinena, laugarrena. Lan polita burutzen ari da, "baserriko ohiturak bere gazte denboran" gaiari lotua izango da. Hogeita hemeretzi kapitulu guztiz.
-Besterik?
-Jose Luis Gorrotxategi bertsolaria ere lanean ari da, bere bertso liburua osatu asmoz. Beste hainbat ere...
-Eta nola moldatzen dira bertsolariak, zaharrak batik-bat, ohiturarik ez duten lan batez?
-Bakoitzak bere gisa eta modura, eta, zenbaitek, uste baino errazago. Uztapidek, berak idatziak ditu eskuz 400 folio handi. Xalbadorrek zer esanik ez, ohitura bai bait du. Eta, Lasartek, aldiz, hala nahiago nuelako, bat-batean kasetaz grabatuz.
Elkarrizketak ez du akaburik. Aita Zabala etengabe, urbitsetan ari da, berak hain ondo menderatzen eta gozatzen duen gai batez. Hainbat artxibo erakusten dit pozaren pozez. Uztapideren 40 foliook, bat besteren ondoren, astiro astiro blok orrietan idatziak. Xalbadorrenak makinaz idatzirik, mugaz handikaldeko ahapaldi berezietan. Lasarterenak, berriz, fitxatan, kaseta bakoitzaren erreferentziarekin. Jose Ramon Erauskinen lan mordoxka bat ere badu, letra argi eta dotore asko batez.
Bakoitza ari da, bai, berea egiten. Gainontzekoa Aita Zabalari geratzon zaio. Ez da, segurutik, aspertuko. Ez horixe!
KOLDO OLAZABAL
Aita Zabala
9

GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeAuspoa
PertsonaiazABALA2
EgileezOLAZABAL1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Lurra taupaka hasiko da

Estitxu Eizagirre

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude