"AUSPOA" SAIL BERRIA


1974ko irailaren 01ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Aita Zabalari elkarrizketa.

"AUSPOA" SAIL BERRIA
Aita Zabala mintzo
Nork ez du, gero, Aita Zabala ezagutzen! Ez gara hasiko, orain, alferrikako presentaziorik egiten.
Euskaltzain oso, Auspoa Liburutegiko zuzendari eta bertso biltzaile amorratu... ba ote da inor Euskal Herrian honek haina bertso bildu duenik?
Irailean Zestoan Donostian, Euskal festetan, liburu azoka egingo baita, Auspoak egun hoietarako argitara eman nahi lukeen liburu eta sail berria, eta, oraintsuan bukatua den aurtengo "Xenpelar" Saria, arrazoi nahiko eta gehiegi dira elkarrizketa bat behartzeko.
Asmo honetan hurbildu gatzaizkio berriro ere Donostiara. Zain genuen Aita Zabala, bere hainbat sekretutxo kontatzeko gertu, zenbait kolkoan gorde baditu ere.
-Eratua da aurten ere, Euskaltzaindiak urtero eratu ohi duen "Xenpelar" Saria, bertso berri sariketa, alegia. Erabakia Donostiako festetan jakinaraziko da, eta ez dizut ez beharrezkorik galdetuko. Hala ere, saritua saritu, Auspoa Liburutegiak argitara emango ahal ditu, iaz bezala, aurten saritutako bertsoak?
-Ez, aurten ez, iazkoa aski izan zen guretzat.
-Aski... zergatik aski?
-Oso guti saldu zen. Guk itxaroten genuen baino askoz ere gutiago. Bataz beste edozein ale baino gutiago. Gutienetarikoa.
-Harrigarri... bertso-paperek beste edozein aldizkari edo liburuk baino harrera hobea izan zuten garai batean Euskal Herrian...
-Bai, hori horrela da, eta arrazoiak aztertzeko daude. Bada hor aztergai interesgarri bat, inoiz, behar bada, burutuko duguna.
-Gainontzeko aleei bagagozkie, zer nolako harrera dute Auspoa liburuek?
-Ez da erraza erantzutzea. Guztira 119 ale argitara emanak ditugu orain arte, eta dagoeneko 25 ahituta. Aurten ere 10 ahitu zaizkigu.
-Baldin azken urte honetan hamar ale ahitu badira, harpidedun ez den irakurle asko duzuela pentsatu behar ote dugu?
-Esan beharrik ere ez. Auspoa Liburutegiak harpidedun baino erosle gehiago du.
-Horregatio... hori ez da euskal editorialetan gertatu ohi den gauza!
-Ez dakit, behar bada ez, baina guk badugu bestek ez duten egokiera on bat, bertso saioak alegia, eta aukera horretaz baliatzen gara.
-Bertso saiotan liburutegietan baino gehiago saltzen ahal duzue?
-Askoz ere gehiago, noski. Lur jota geundekeen aspaldi hori izan ez balitz.
-Liburu berri bat ateratzeko zineten...
-Baita atera ere. Oiartzungo beste lau bertsolari zaharri dagokio: "Ardotx" eta "Anttoniyo" bere anaia; "Bekoetxia" eta "Marzelina". Laurak "Xenpelar"en denborakoak.
-Liburu berri bat ezezik, sail berri bat ere sortu asmoz ari omen zarete?
-Bai, halaxe da, irailean aterako da lehen alea.
-Zer dela eta sorta berri hau? Gai berri hoik ez ahal ziren lehengo sortan sartzen?
-Lehengo bideak oso hestuak ziren... eta lan berri hauek, berriz, oso zabalak. Eta ez ziren bide horretatik sartzen.
-Hoik hitzak! Ez nauzu gero enigma horretan utziko?
-Ez, ez da horrelakorik. Erantzuna erraza da, kontu izan: sortu berriko lehen alea Uztapiderena, 400 folio handitako lana da. Txirritaren ilobaren liburuak, aldiz, 200 baino gehiago. Beraz, lehengo neurrietan jarraituz gero, Uztapideren lanak zortzi ale beharko lituzke, eta Txirritarren ilobarenak bosten bat. Gauza itsusia, noski, baita gogaikarria ere, sorta batetako irakurlearentzat.
-Beraz, baldin oker ulertu ez badut, sorta edo sail berriko neurria ez da berdina izango?
-Ez, ez neurriz, ez paperez, ezta bestelakoz ere. Neurria 15 x 21 zm. izango da (lehengoa 10 x 18 da); papera, ordea, "couché" delakoa. Azala larruzkoa, eta argazkiz osatua.
-Prezioa ere halakoa, noski...
-Ale bakoitzeko 890,- pta... agertu aurretik. Baina kategoriako liburu bat izango da, dokumentu gisakoa. Argazkien balioa bakarrik, erabatekoa izango da. Denetariko argazkiak, Uztapideren amonarengandik hasita. Zenbait argazki txar samarrak, baina balio handi handikoak. Bestalde sail berri hau lehengoaren osagarri dator, lehenagotik ere merkeagorik badelarik, eta jarraituko duelarik.
-Noiz aterako da sail berri horretako lehen alea?
-Irailaren 3an, Donostian, arratsaldeko 8etan, Aurrezki Kutxa Munizipalaren Salón de la Culturan. Hermanos Iturrino kalean.
-Eta bigarrena?
-Bigarren alea Uztapiderenaren bigarren partea izango da, eta Durangoko Azokarako nahi genuke moldatu.
-Hurrengoa?
-Hirugarrena bertso liburu berri bat izango da, Xalbador edo Lasarteren bertsoak. Ez dakigu oraindik, lanean ari dira.
-Eta haseran aipatu duzun Txirritaren ilobarena?
-Ba, hori, Jose Ramon Erauskinena, laugarrena. Lan polita burutzen ari da, "baserriko ohiturak bere gazte denboran" gaiari lotua izango da. Hogeita hemeretzi kapitulu guztiz.
-Besterik?
-Jose Luis Gorrotxategi bertsolaria ere lanean ari da, bere bertso liburua osatu asmoz. Beste hainbat ere...
-Eta nola moldatzen dira bertsolariak, zaharrak batik-bat, ohiturarik ez duten lan batez?
-Bakoitzak bere gisa eta modura, eta, zenbaitek, uste baino errazago. Uztapidek, berak idatziak ditu eskuz 400 folio handi. Xalbadorrek zer esanik ez, ohitura bai bait du. Eta, Lasartek, aldiz, hala nahiago nuelako, bat-batean kasetaz grabatuz.
Elkarrizketak ez du akaburik. Aita Zabala etengabe, urbitsetan ari da, berak hain ondo menderatzen eta gozatzen duen gai batez. Hainbat artxibo erakusten dit pozaren pozez. Uztapideren 40 foliook, bat besteren ondoren, astiro astiro blok orrietan idatziak. Xalbadorrenak makinaz idatzirik, mugaz handikaldeko ahapaldi berezietan. Lasarterenak, berriz, fitxatan, kaseta bakoitzaren erreferentziarekin. Jose Ramon Erauskinen lan mordoxka bat ere badu, letra argi eta dotore asko batez.
Bakoitza ari da, bai, berea egiten. Gainontzekoa Aita Zabalari geratzon zaio. Ez da, segurutik, aspertuko. Ez horixe!
KOLDO OLAZABAL
Aita Zabala
9

GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeAuspoa
PertsonaiazABALA2
EgileezOLAZABAL1Kultura

Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude