Izena duenak badu izena
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori horrela zela lehenagotik ere, baina egia bat mila aldiz esateak ez du gezur bilakatzen.
Harago joatera menturatzen da Leire Zalakain Trianni, zeinak artikulu jakingarri bat argitaratu berri baitu Euskal Herriko eta Eskoziako izendapen-patroien gainean. Honela hasten da haren lana, ingelesetik euskarara nola edo hala ekarrita: “Denok dugu izena. Denok ditugu geure izenarekiko iritziak, baita besteenekikoak ere. (…) Maiz, iritzi hori lotuta egoten da pertsona baten izenak haren identitateaz agertzen duenarekiko guk dugun hautematearekin. Izen batek adieraz dezake pertsona baten generoa, adina, klasea, arraza, nazionalitatea (…). Ezin hobeto jabetzen gara denok, beraz, izenen ahalmen identitarioaz”. Konbentzitu nau Zalakainek; izena duenak badu izena, dudarik gabe, baina zerbait gehiago ere bai.
Guraso progre-jator asko azkenaldian 'norguayagoka' moduko batek bizi ditu, gaitu, nork jarri izen bereziagoa bere seme-alabei, ezohikoagoa, bakanagoa
Izan ere, oraindik tripa barruan den umearen sexuari buruz galdetzea delikatu bihurtu denetik, saihesbidea hartu eta zuzenean izenagatik galdetu ohi diet maiz gurasoei. Gainera, Zalakainek arrazoi izatekotan, pentsa zenbat informazio atera dezakedan erantzunetik. Eta egia-oste deitzen dioten garaia halakoa baita, guraso progre-jator asko azkenaldian norguayagoka moduko batek bizi ditu, gaitu, nork jarri izen bereziagoa bere seme-alabei, ezohikoagoa, bakanagoa.
Frantsesa praktikatzen laguntzen didan solaskide suitzarrarekin horixe etorri zen hizpidera aurreko batean: zer adierazten du seme-alaben izen bakoitzaren hautuak gaur egun? Gaia bere luze eta zabalean zirraragarria bazait ere, guraso progre-jatorron hautuetara mugatu nintzen batez ere. Bada, solasaldiaren ondoren, parkera atera, eta izandako berriketa aipatu nion gurasotasun progre-jatorrean kide dudan gizon bati, eta irri egin zidan: “Ze, ez duzue gai askorik aurkitzen hitz egiteko, ez?”. Josep Pla-ren amics, coneguts eta saludats [lagunak, ezagunak eta agurtuak] eskalan, ordura arte lehen bien artean zalantzarik baldin banuen, bigarren kategorian finkatu zen.
Nolanahi ere, izenena kontu korapilatsua da. Badut beste conegut adinkide euskaldun bat Zigor izena duena, eta Irungo haur-eskola batek Kuttuna du izena… baina baita hiri bereko joko-areto batek ere.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]