Azkeneko asteetan Montenegron mobilizazio erraldoiak izaten ari dira Parlamentuak onartu duen Erlijio Askatasunaren Legearen kontra. Alde batetik, legeak hainbat eliza-erlijioari derrigortzen dio 1918an baino lehenago eraikitako tenpluen jabetza frogak aurkeztera eraikinak nazionalizatuak izan ez daitezen, eta bestalde, legeak edozein elizari debekatzen dio atzerriko herrialde baten izena izatea.
Bi neurri horiek Montenegroko Serbiar Eliza Ortodoxoa eraso egitea dute helburu, herrialdeko populazioaren ia %75aren eliza. Lehen pausoa Eliza Ortodoxo Montenegroarra sortu eta honi serbiar elizari kendutako tenpluak erabiltzeko emakida egitea litzateke; bigarrena egun herrialdean nagusi den eliza legez kanpo uztea eliz-migrazioa bultzatzeko.
Historikoki montenegroarrek serbiarretan serbiarrena bezala kontsideratu dute beraien nortasuna, izan ere, hizkuntza eta erlijio berbera izateaz gain, Zetako printzerria, geroago Montenegroko Printzerria izango zena, Serbiako Erresumak sortu zuen.
XVI. mendean Otomandar Inperioak serbiar lurralde gehienak okupatu zituen, Montenegroko Printzerria izan ezik, hortik dator superserbiar sentimendua: inoiz ez okupatuak. 1918an Serbiak eta Montenegrok I. Jugoslavian batasuna lortu zuten. Ondoren, Jugoslavia sozialistak biak banatu zituen serbiarren boterea ahultzeko. Halere, bi errepublikek bandera berbera konpartitzen jarraitu zuten Montenegroko Printzerriak/Erresumak eta Serbiako Erresumak konpartitu zuten bezala XIX. mende amaieratik.
1992ko Montenegroko independentziari buruzko erreferendumean ia %97k Jugoslavian jarraitzearen alde egin zuen eta soilik %3k independentzia babestu. Baina, Montenegro turismoaz bizi da nagusiki eta 1990eko hamarkada amaierarako Jugoslavia herrialde paria bilakatu zen gerrengatik eta zigor ekonomikoengatik.
1999an NATOk Serbia eta Montenegro bonbardatu zituen eta orduan, Montenegron agintean zegoen elite politikoak boterea mantentzeko marko alemana moneta bezala hartu eta Mendebaldearen esanetara jarri zen. 2006an %55,5ak independentzia babestu zuen, boto albaniarra eta musulmana klabeak izan ziren garaipenerako.
Teoria instituzionalistek diote herrialde bat independente bilakatzen den unetik estatuaren nortasun nazionala indartu egiten dela. Montenegro salbuespena da. 1948an bere herritarren %90,7 montenegroar nazionalitatearekin identifikatzen zen, gehiengo oso zabal batentzat serbiar izateko modu bat zelako; 2011n, aldiz, %45 baino ez zen identifikatzen montenegroar nazionalitatearekin. Horregatik, gobernua montenegroar hizkuntza sortzen saiatu zen, nahiz eta azkenean bataila hau galdu egin duen. Orain ideia berria da eliza bat sortzea, baina erabakiak montenegroar nazionalista askoren artean hautsak harrotu ditu eta kalera atera dira protestatzera serbiar nazionalistekin batera.
Bost urte dira Montenegron mobilizazio masiboak daudela hainbat motiborengatik, baina ez da kasualitatea horiek guztiek Mendebaldeko hedabideetan oihartzun txikia izatea, izan ere, EBk eta NATOk babesten duten gobernuaren kontrakoak dira. Azken horiek garbi dute Milo Đukanović boterean egon ezean Montenegro ez luketela hain erraz kontrolatuko. Horregatik Mendebaldeari ez zaio gehiegi inporta Đukanovićek 32 urte betetzea boterean, neurri autoritarioak hartzea, oposizioari jazarpen judiziala egitea eta ustelkeria itsaso batean igeri egitea. Horiek guztiak barkatzeko modukoak dira baldin eta horrek segurtatzen badu Montenegro Mendebaldearen esanetara dagoela.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]