Artikulu hau idazten dudan bitartean, Durangon Euskal Herriko Jardunaldi Feministak ari dira. Aurrekoak orain dela hamaika urte ospatu ziren Portugaleten. Nire lehenengo topaketak izan ziren, 23 urte nituelarik. Gogoan dut han sentitutako zirrara, milaka emakumeen artean hitzaldiak entzuten, tailerretan parte hartzen, manifan desfilatzen eta Kukutza gaztetxeko festan parranda egiten.
Medeak taldearen drag king tailerra da gehien gogoratzen dudan jarduera, queer teoria eta praktikekin flipatuta nenbilen eta. Iskanbila itzela sortu zuen maskulinitatea parodiatzearen eta aldi berean gozatzearen aldeko euren apustuak. Identitateak, gorputza, sexualitatea… Horrelako gaiek erakartzen ninduten garai hartan.
Hamaika urte ondoren, beste gaitan jarri dut arreta, esaterako, zaintza duinen defentsan. Hamaika urte ondoren, ezin izan naiz Durangora joan, alaba jaio berria zaintzen ari naizelako.
Erditu baino lehen, haurtxoarekin agertzearen fantasia inozoa nuen. Puerperioari buruz ezer gutxi nekien. Ez nuen anemia aurreikusten, ezta puntuen eta zoru pelbiko matxuratuaren ondoeza ere. Ez nuen kontuan hartu berrogei egunez pisurik ez hartzearen gomendioa, ezta nire alabaren beharrak lehenetsiko nituela eta milaka feministen artean egotea ez dela bi asteko haurrarentzat planik egokiena ere.
(Nire sabel gainean lo zaudela idazten dut. Titia hartu eta lokartu berri zara. Ez zaitut sehaskan etzan nahi, esnatzen bazara ezin izango dudalako artikulu hau bukatu. Baina batez ere ez dudalako zure epeltasun goxoa galdu nahi).
Aste honetan ezagun batek haurdun dagoela esan dit, baita nire haurdunaldiaren berri izateak amatasun desioak eragiten ziola esan ere, barne gatazka baretu ziola nolabait. Alegia, ama izateko ere erreferente feministak behar zituela.
Oraindik ere gure baitan errotuta dago amatasuna patriarkatuak inposatzen duen proiektu alienagarria delakoaren diskurtsoa. Emakumeen* autonomia mugatzen duela eta sakrifizio ugari egitera daramala.
Egia da, autonomia galdu dut. Orain ez naiz ni neu, gu geu baizik.
Egia da, ez naiz Durangora joan, hara hor lehenengo sakrifizioa.
“Bizitza eta zaintzak erdigunean jarri…”. Mugimendu feministaren barruan lelo horrek indarra hartu du. Baina gure buruari gogoratu behar diogu bizitza ematea baliotsua dela. Mahai-inguruak entzuten egon ordez pardelak aldatzen egotea ez dela traizioa. Bularra ematea nire lanbide berria dela gustura onartzen dudanean, lan produktiboa eta erreproduktiboaren arteko hierarkia patriarkala apurtzen ari naizela.
Durangon bildu diren milaka emakumeen* artean zenbat ama egongo dira? Ehuneko 10, askoz jota? Militantzia –asanbladen ordutegiak, ondorengo poteak, asteburuetako topaketak– ez da haur txikiak haztearekin oso bateragarria.
Itzuliko naiz asanbladetara, ala agian ez. Agian, guraso elkarteak izango dira nire militantzia esparru berriak, eta parkea, eta pediatraren kontsulta. Agian, indarkeria obstetrikoaren kontrako militantzian murgilduko naiz, nik gozatutako erditze errespetatua salbuespen izan ez dadin. Eta hori ere aktibismo feminista da.
Batek daki.
Egia esateko, jardunaldietatik oso urruti sentitzen naiz, beste galaxia batean flotatzen –"lurtar bat gehiago estralurtarren planetan", idatzi du Ana Mendiak puerperioari buruz, 2662. zenbakian–.
Egia esateko, orain ez nuke Durangon egon nahi. Gustora gaude hemen, gure egongelako sofan, epel-epel. Esnatzen ari zara… Eta titia hartzen. Ene besoetan. Gure planetan.
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]