Kazetaritzaren argi-ilunak

Paperezko hegazkinak. Lutxo Egia. Erein, 2002.

Duela gutxi euskaratu du Koro Navarrok 36ko Gerrari buruz George Steerrek idatzitako saiakera: Gernikako arbola. Gerra modernoaren landa-azterketa bat. Britaniar kazetaria izan zen Gernikako bonbardaketa munduari kontatu ziona, diskurtso ofizialaren kontrako albistea emanez. Informazioa boterea da eta botere-lehiak geroz eta muga lausoagoak ditu. Funtsean eta labur esanda, borroka hori da, hain zuzen, nobela honetan azaleratzen dena, bai 36ko Gerrako testuinguruan, bai, neurri apalagoan, euskal gatazkarenean.

Gaia ez da berria, Gernikan gertatutakoa ongi baino hobeki ezagutzen dugu, eta euskal eleberrigintzak Santoñako hitzarmena edota Bilboko kartzelen erasoa ere hartu izan ditu hizpide (Saizarbitoriaren Bihotz bi-n topa ditzake irakurleak bi-biak). Alabaina, nobela honen berezitasuna kontabidean dago, forman. Komarik gabeko zerrendak, esaldi laburrak, istorioari jarraitzeko sarrerarik eta etenik eza, semantikoki lotutako plano aldaketak edo egitura sintaktiko errepikatuak dira estiloa definitzen duten ezaugarrietako batzuk. Poetaren ahotsa ere agertzen da tarteka, metaforen bidez irudi deigarriak sortuz: “Ontzi motordun txikietan bandera gorriek harro egiten zuten izokin urbanoen bidaia arratsaldeko lehen orduetan” (117).

Nortasuna, ardura politikoa eta etikoa, zalantza eta harremanak nahasten dira kazetaritzaren ajearekin batera, eta komunikazio eza irudikatzeko erabiltzen diren baliabideek horrekin guztiarekin dute lotura: hizkuntzen ezagutza (ingelesa ez menderatzea, gaztelania jakin bai baina frantsesez aritzea, eta abar), pertsonaien arteko harreman motak, gerra/gatazkari buruzko albiste manipulatuak, komunikazioa eragozten duen kartzela eta informazioa eskuratzeko tortura mekanismoak. 36ko Gerratik 1998ko euskal gatazkara egiten da jauzi behin eta berriz, Londresen dagoen Galder protagonistaren bidez.

Nobela gomendagarria da, baina baditu guztiz gogobete ez nauten zenbait alderdi, esaterako, edozein egoera gerra kodeekin interpretatzea: “Dantzazuloan oro zen Dresde Londres Nagasaki” (63). Dena dela, paperezko hegazkinen inozentziatik, joko literario interesgarria planteatzen du Egiak: zurikeritatik ihes egiteko letren plazarik aberasgarriena literatura da, irudimenak egingo baikaitu libre.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Beldurra gogoko

Beldurrak airean
Aitor Arana
Ibaizabal, 2023

--------------------------------------------------

Zazpi ipuinek osatzen dute Aitor Aranak gazteentzako idatzi duen liburu hau. Ugaria eta ezaguna da Aranaren produkzioa; 125 liburutik gora idatzi ditu, horietako zenbait... [+]


Pagoa, zuhaitza

Altxa, hildakoak!
Fred Vargas
Txalaparta, 2024

------------------------------------------------

Egun batetik bestera, ordu batzuen buruan gertatu da gertatu dena: zuhaitz bat agertu da Sophiaren lorategian. Pago bat.
Hasiera horrek hartzen ditu liburuko lehen orriak... [+]


Emariari idatzitakoak

JAUSIZ
Alain Mendizabal Diaz
1545 argitaletxea, 2023

---------------------------------------------------

Itxuraz tente eusteari utzi eta behea jotzea zail egiten zaigu, grabitate indarrak zein soinean daramagunaren zamak lurrera erakarri arren. Hondoarekin topatzea,... [+]


Etorkizun utopikoen zirrimarrak

Zirriborroak eta gero
Katixa Agirre, Uxue Alberdi, Lucía Baskaran, Harkaitz Cano, Gabriela Damián Miravete, Belén Gopegui, Karmele Jaio, Danele Sarriugarte, Iban Zaldua eta Patxi Zubizarreta
Consonni, 2023

[+]


Duela mende erdiko haurtzaroa

Begi bat kokotean
Juan Kruz Igerabide / Elena Odriozola
Ediciones modernas el embudo, 2023

--------------------------------------------------------

Umetan, atzera begira egoten nintzen maiz. 'Begia aterako zaik kokotean', mehatxatzen ninduan apaizak, elizan atzera... [+]


Eguneraketa berriak daude