Seyitömer Höyük (Turkia) Brontze Aroko aztarnategian hainbat eskeleto aurkitu dituzte, baita haiei dagozkien garun arrastoak ere. Aurkikuntza garrantzitsua da ehun bigunak kontserbatzea zaila delako. 4.000 urtetan datatu dituzte eta, hala, inoiz aurkitutako giza garun arrastorik zaharrenak dira. Lehen, 2.600 urtekoa zegoen zerrendaren buruan.
Adituen hipotesiaren arabera, garun horien jabeak eremu horretan ohikoak diren lurrikaren eraginez hil ziren eta, ondoren, sute bat izan zen; suak kobazulo barruko oxigenoa agortu omen zuen eta garunak su motelean egosi zituen. Lurzoruaren osaerak ere lagundu du; magnesioak, potasioak eta aluminioak garun arrastoekin erreakzionatu zuten, organoa zeramika bailitzan gogortuz.
Paleontologoentzat berri ona izan arren, aurkikuntzak bereziki neurozientziari egin diezaioke ekarpen nabarmena. Banako haiek izandako garuneko patologiak (hemorragiak, tumoreak, gaixotasun neurodegeneratiboak...) aztertzeak gaixotasun horien jatorria, bilakaera eta ezaugarriak hobeto ulertzen lagun dezake.
Itai Elad, Yitzhak Paz eta Dina Shalem ikerlariek halaxe definitu dute En Esur aztarnategia (egungo Israel).
Bavieran (Alemania) Brontze eta Burdin Aroko haurren hilobietan aurkitutako buztinezko zenbait ontzitan esne arrastoak aurkitu dituzte. Ontzitxoak 5-10 cm zabal dira eta albo batean zulotxo bat dute.
Lech ibaiaren haranean, Austria eta Alemaniaren arteko mugan, duela 4.000 urte inguru ehortzitako 84 banakoren arrastoak aztertu dituzte eta emaitzak PNAS aldizkarian argitaratu.
Duela bost urte egurrezko ontzi biribil bat aurkitu zuten Suitzako Alpeetan, Lötschenpass gainetik gertu, 2.650 metroko altitudean. Objektua aztertu ondoren, emaitzak Scientific Reports aldizkarian jakinarazi berri dituzte.
Txinako erdialdeko lautadan, Ibai Horiaren arroan aurkitutako hainbat giza hezur aztertu dituzte, isotopo egonkorren analisiaren bidez. Eta Proceedings of the National Academy of Science aldizkarian jakinarazi dutenez, gizonezkoek eta emakumezkoek dieta oso desberdina zutela... [+]