Fruitua landarearen gailurra da. Sustraia, zuztarra eta hostoa bizitzeko nahitaez behar dituenak. Behar baino gehiago elikagai sortzen duenean erreserbak gizentzen ditu. Eta behin heldutasunera iritsita eskuera nahikoa elikagai badu ugaltzera joko du. Ugaltzeko landare gehienek lorea eman, hura ernaldu eta haziak helduko dituen fruitua onduko dute. Landare bati kendu nahi diogun mozkina lorea, fruitua edo hazia bada baldintza horiek bete beste aukerarik ez da: heldutasuna –inausketa askok galarazten duena– eta elikagaiak. Baldintza derrigorrezkoak, beti ez nahiko, ordea.
Lorea nahi izatera bai, baina fruituak edo haziak behar izanez gero jai. Horiek sortzeko lorea ernaldu egin behar, bi sexuak nahasi behar. Horretarako lankide beharrean dira landare gehienak: haizea, intsektuak... Azken horietan garrantzitsuenak erleak dira. Badu, bai, fruituzaleak haien premiaren berri.
Erleak erakartzeko trikimailuak dira loreak, batez ere. Kolorea, forma, egitura, jarrera, itxura, usaina, lurrina, nektarra, zukua, mugimendua, edozein joko on da lorearen helburua burutzeko. Bere burutu behar horretan landare askori burua joan egin zaie, zoratu eta zorabiatu, eta intsektu bakar baten gogara makurtu eta preso dira. Hark nahi duen itxura, usaina eta abar sortzeraino joan eta gero ezin buelta, hura behar sexurako, fruiturako, hazitarako. Intsektu horrena baino ez den edertasuna sortu du landareak, niretzat nahiko nukeen edertasun esklusiboa eraikitzeko gaitasuna... Intsektuei inbidia hartua naiz, bekaiztua.
Erleak bezala erlastarrak, kotxorroak... bakoitzak bere loreak ditu, zain ditu. Guk mozkin nahi ditugun horiek sortuko dituzten loreek zein hegalari behar duten jakitea komeni. Eta lagundu. Eta lagun egin.
Mozkin fruituez ari garela baratzera goazen. Oraintxe antolatzen ari da uda aldeko baratzeko lanen muina. Pentsa dezagun zein fruitu bildu nahiko ditugun: artoa, babarruna, leka, piperra, tomatea, alberjinia, marrubia, kuia, luzokerra, kornixona... Haien loreetara zenbat eta intsektu polinizatzaile gehiago erakarri, orduan eta fruitua oparoago.
Tomatea, adibidez, burupolinizatzailea da, berez ez du inoren beharrik. Eguraldia hala-moduzkoa bada, ezin burulan hori burutu. Erlastarra lagun ona du horretan. Horiek loreetara inguratzeko tomatepeetan latxortena, Lobularia maritima, jartzen da. Alyssum ere deitzen zaio. Usain gozo bete baratze eta saski bete tomate.