Burruntzali

Amatxilorea
Gaitzen bilakaera ezagutzeko landare berak jartzen diren tankera beretsuan, izurriteak ikaratzeko erabiltzen direnak ere badira. Zakurtegietan ohikoa da amatxilorea, Tropaeolum majus. Mendak (Mentha sp.) bezala, arkakusoak urrunarazten ditu, baina hark ez bezala, baita bakastak edo akainak eta euli samaldak ere izutu eta uxatu.

Soro eta baratzetan, aleak ematen dituzten landareen babeserako auzokide kirmena da amatxilorea. Ikusi ordurako urrutiratzeko sena pizten zaie intsektuei, zorri eta abarrek eztena sartzeko beste norabaiteko bidea hartzen dute. Landarea sumatze hutsak zomorroen artean eragiten duen izu bera, bere infusio edo urak ere sustatzen du.

Uxatzeko adinakoa ez, baina pizgarri eder dira amatxilorearen kimua eta lorea entsaladan. Bere garratz punttu politak listu-jarioa bizkortzen du. Uda osoan etengabeko loraldian murgiltzen denez eskuera dugu. Zopen bixigarri era bada. Lore-pipittak eta fruitu-koxkor heldu gabeak ozpinetan onduta jan ohi dira, kaparraren antzera (Capparis spinosa).

Burruntzali batetik bestera. Burruntzali-zopa dastatzen duen ahoko zuloa baino goraxeagorako ere ez da makala amatxilorea. Koadrilan burusoilei deitzen diegu burruntzali. Eta buru-larruazala soiltzetik libratzeko ona omen, zehatu eta orea gainean emanez gero ilearen zaina indartu eta haren hazkundea kitzikatzen du, nonbait. Buru beraren mina baretzeko bainu-urari botatzen diote Ameriketan. Han ez dira oker ibiliko, bertakoa baitute, berez, amatxilorea. Jesuitek erakutsi zioten Atlantikoaren beste aldea XVI. mendean. Eta gustatu. Egun, kostalde epeletan inbaditzaile deitzen diote.

Azkenak
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude