Ahaldun Nagusiak hirugarren pertsonan hitz egiten du bere buruaz, Julio Zesarrek bezala. Ulertzekoa da. Ahalduna eta, gainera, Nagusia izatea gogorra izan behar da egoarentzat. Ahaldun Nagusiak, gainera, aski ongi daki zein lotuta dauden boterea eta kontzeptuen kudeaketa. Adibidetxo bat: Errausketaren inguruko eztabaidaren baitan, Gonzalez de Txabarri jaunak Donostiako Udalak defendatzen duen konpostajeaz kontu berria ez dela esan zuen, denok baitakigu txerrijana usteltzea zer den.

Zein trebea Ahaldun Nagusi Ahalguztiduna! Hondakin organikoak birziklatzea, munduan gero eta zabalduago dagoen prozesu ekologiko eta errentagarria, txerrikeria eta usteldurarekin lotzen ditu. Nahiko harrigarria konpostajea bultzatzeko konpromisoa duen erakunde baten buruaren ahotan. Zaramari su eman, airean gai toxikoak zabaldu eta hondakin arriskutsuak sortzeari, berriz, "balorazio energetiko" izena eman diote. Errausketa bai modernoa, sofistikatua eta arrisku gabea! Eta gainera hain gustuko duten "garapen jasangarriari" laguntzen dio.

Gipuzkoan burutzen ari den eztabaida Bizkaian izan genuen duela urte batzuk. Hemen ere Zabalgarbiren erraustegiaren inguruko hitz politak eta konpromiso ugari entzun genituen, hiritarrok lasaitzeko. Dakusagun zertan geratu ziren.

Bizkaiko erraustegiaren gehiengoa enpresa pribatuena da. Inork ez daki ziur nork kudeatzen duen, Zabalgarbi enpresak berak edo enpresa eraikitzaileek. Zaborra erretzeari duela bi urte baino gehiago ekin bazion ere, ez dago argi legalki ari den ala ez. Oraindik ez da ofizialki inauguratu eta zabaltzeko baimena 19 hilabeteko atzerapenarekin heldu zen, bitartean zehaztu gabeko arazo teknikoak izan zirelarik, bi leherketa misteriotsu barne. Une honetan, matxuratuta omen dago. Matxura gertatu zenean, bi aste igaro zen berriro zabaldu arte. Enpresaren esanetan, energia ekoizpena erdira murriztu da. Langileen esanetan, berriz, energia ekoizpenik ez dago aspaldi. Beraz, zaborra alferrik ari da erretzen, "balorazio energetikoa" hutsean utziz. Bestalde, ez dago argi nora botatzen diren etengabe ekoizten diren eta segurtasunezko gordailu berezietan isuri behar diren errauts toxikoak.

Hala eta guzti, tximiniari kea dario etengabe, gau eta egunez. Ez omen da arriskutsua baina, hala ez bada, ez dago egiaztatzeko modurik. Proiektuaren Ingurumen Inpaktu Ebaluazioan jasotako neurriak ez dira bete. Hasteko, hurbileko populazioari epidemiologia azterketa egin behar zitzaion, balizko osasun arazoak detektatzeko. Haren arrastorik ez dago oraindik eta, honez gero, alferrikakoa dela esan daiteke. Gai toxikoen isurketa ere kontrolatu behar zen, eta datuak argitaratu. Bi urtetan, tximiniatik ateratzen denari buruzko datu bat bera ere ez dakigu.

Gipuzkoako agintari argiek ere osasuna eta ingurunea babesteko hitza eman dute. Zoritxarrez, aspaldi dakigu gure ahalguztidunen hitza nolakoa den: Joxe Joanen txerrijana bezain ustela. Zabor hitza.