Suaren bisita
Ordura arte soilik zientzialari batzuen tesia zenak gero eta indar handiagoa hartu zuen: mendiak, lakuak, ibaiak, urjauziak, geiserrak, belazeak, artzak, bisoiak eta abar bezala, sua parkeko osagarri garrantzitsua zela, alegia. Fosilek, enborren eraztunek eta lurreko errauts pilaketek konfirmatu zuten gero, azken glaziazioaren aurretik ere baziren honelako suteak.
Surik gabe milaka urte bizi diren sekuoien ordez izei zuriek hartu zien, honez gero, gaina, erraldoiei fruitua suak irekitzen baitie eta argi asko jasotzen dutenean soilik ernetzen baitira haien haziak. Era berean suak orbel, egur eta abarren degenerazioa azkartzen du. Landareen hazi, errizoma, sustrai, bulbo, kormoek, hau da, lurpeko egitura edo etxeek, irauten dute eta lupinuaren eran laster kolonizatuko dute ingurua.
Egunero atmosferan zartatzen diren zortzi bat milioi tximistak dira lurreko latitude epeletako su-piztaile nagusiak. Landare koadrila bereziak, klima eta tximista, Ipar Ameriketako suen sortzaile den hirutasuna. Sekuoia erraldoiak, Pinus contorta eta Pinus ponderosa, Cladium jamaicense belarra, Serona repens palmondoa, Taxodium distichum, eta abar luze bat dira suen onuradunak. Berorik gabe irekiko ez diren fruituak, ongarri gisa eta txori eta kattagorrien begi zorrotzetatik babesteko errautsa behar duten haziak, basoaren garapenean aurrea hartuko liekeena erretzen laguntzea... estrategia asko garatu dituzte milioika urtetan landare suzaleek.
Sua ekosistema jakin batzuen parte dela jabetu direnean basozainak beraiek hasi dira sua zabaltzen. Kontrolpeko sute txikien bidez lurrean pilatzen den egurra pixkanaka erreaz, handiek eragindakoaren antzeko oreka ekologikoa lortzen dute, baina hondamendi ikaragarriak saihesten dituzte. Basozain piromanoen pagotxa... Jon Benitoren poesiak nituen begietan lupinuen ondoan: "...Badaki gerraren egoerarik krudelenak/ hurbilduko direnean/ arima ahulduko zaiela soldaduei/ etsaien artean ere elkar besarkatuko dutela..."
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]