Jakes Abeberri: «Sarkozyk Korsikarentzat asmatu duen formula baliatu nahi dugu zortzi hautetsiok»


2021eko uztailaren 20an
Abiapuntu gisa eta Iparraldeko egoera politikoa ulertze aldera, Jean-Pierre Raffarin lehen ministroak aurtengo otsailaren 13an euskal departamenduaren edozein ideiari ezetza eman ziola gogoratzea komeniko litzaiguke.
Eiki. Ezetza Hautetsien Kontseiluak iazko udazkenean prestaturiko testu bati eman zion. Testua, Frantziako Gobernuak deszentralizazioaren harira antolaturiko «La contribution du Pays Basque aux assises des libertés locales» (Euskal Herriaren ekarpena eskualde askatasunen oinarriak eraikitzeko) ekimenaren karietara idatzi zen. Hautetsien Kontseiluko Alain Lamassoure presidentearen gogoeta izan zen, hautetsi gehienek onetsia. Testuak ez zituen abertzaleen nahiak eta helburuak erabat betetzen, baina oro har, aitzina egiteko aspektu global interesgarriak zituen.

Euskal Herriak, lehenik ezagutua eta ondoren aitortua izatea merezi duela zioen testuak, besteak beste. Zertan zetzan testua hain justu?
Testua formula berri bat izan zen. Lamassourek esperimentatzeko eta hurbiltzeko bide moduko bat eskaini zion Raffarini. Hau da, Lamassourek «Ipar Euskal Herrian, azkeneko hamar urteetan, ‘2010 Garapen eta Antolamendu’ eskema lantzen ari gara, eta honezkero, ezagutuak izan nahiko genuke», adierazi zion lehen ministroari. Euskal Herrian deus egin aitzin hemen zer egiten ari garen ezagutu beharko lukeela, alegia. «Saiatu zaitez gu ezagutzen, gero onartu eta aitortu gaitzazu», erran zion. Lamassouren testuak "ezagutu, onartu eta aitortu gaitzazue" lema zeraman.

Jean Pierre Raffarinek ukatu zuen bidea eta, berriz ere, etsipena nagusitu zen. Oraindik orain, Hautetsien Kontseiluko hainbat kidek, zu tarteko izaki, proposamen berri bat aurkeztu duzue. Zertan datza testu berri hau?
Proposamen honek Lurralde Kontseilu bat eta Ipar Euskal Herriaren barruti administratiboa eskatzen ditu nagusiki eta, euskara garatzeko politika plan bat, bertako laborantza ganbera eta unibertsitatea, besteak beste. Testu hau Nicolas Sarkozy barne ministroak Korsikarentzat eskainitakoaren antzekoa da. Sarkozyk, Korsikarentzat Lurralde Kontseiluak sortzea proposatu zuen Bastian. Bada, gure testua Sarkozyk Korsikarentzat eskaini zuen horretan oinarritua dago. Zergatik ez? Hainbat hautetsien eskaintza da, nahiz beste hautetsi batzuek erotzat hartu gaituzten
Testua aztertzeko eskutitz bat helarazi duzue Hautetsien Kontseiluaren administrazioaren bulegora. Zer espero duzue?
Eskutitza Biltzar Nagusiko 76 kideei zuzendu zaie. Gure xedea proposamena aintzat hartzea eta biltzar berezi bat egitea da, Lamassouren testuaren karietara egin zen bezala. Horretarako, 76 hautetsi hauetako 25ek idazkaritzari zortzi kidek prestatu dugun testua eztabaidatzea eskatu behar diote. Lehengo bidean segitzeko molde bat da. Hasteko, eskatu dugun biltzar honi Lamassourek uko egin ez diezaiola espero dut..

Antza, ez da ziur Lamassourek zuen proposamena sostengatuko duenik. Zergatik?
Raffarinek Sarkozyk Korsikarentzat aurkeztu zuen proposamenaren aurka egin zuen, baina Lamassourek ez zion Raffarini aurka egin nahi izan. Gure inpresioa da, hautetsi nagusiak, Lamassoure buruan buru delarik, Pirinio Atlantikoetako Jean- Jacques Lasserre presidentearen nahietara makurtuta daudela.

Jean-Jacques Lasserre da arerio handiena, beraz?
Bai. Hautetsien Kontseiluaren administrazioaren bilkura baten karietara eta Korsika hizpide genuelarik hauxe erran nion Lasserreri: «Ez zaitez Zucarelli izan, ez genuke zu Euskal Herriko Zucarelli izatea nahi». Zucarelli Bastiako auzapeza eta diputatua da. Korsikan uztailean egin zen erreferendumaren proiektuaren aurka agertu zen. Lasserrek, Zucarellik bezala, inmobilismoa eta egungo egoera mantendu nahi du. Areago erran nion Lasserreri: «Hautetsiok adostasunaren bidez aitzinatu nahi dugu, eta gure bidea ez oztopatzeko, mesedez». Berak ukatu egiten du gure bidea oztopatu nahi duela eta Euskal Herriko Zucarelli izatea. Bera «2010 Garapena eta Antolamendu» eskema garatzearen alde omen dago eta, gu, berriz, aurpegi faltsu batekin -bere hitzetan- testu honen bidez euskal departamendua sortu nahia ezkutatzen dugula dio. Beraz, Lasserren oposizio tinkoa dugu.

Zuen testuan Euskal Herriko Lurralde Kontseilua eratzea proposatzen duzue. «Euskal kolektibitatea» sortzeko bide moduko bat izan al liteke?
Ez, inondik inora ez. Honen bidez ezin da, konparazione, departamendu berri bat sortu. Baina aitzina egiteko molde bat da. Iparraldeak, lehen aldikoz, jurisdikzio administratibo bat izanen luke, prefeta bat eta biltzar gisako bat, baina honek ez luke izaera juridikorik. Beraz, urrats moduko honek ez digu bestelakorik sinestarazi behar. Gure proposamena ez da lurralde kolektibo bat sortzeko bitarteko bat. Hau Sarkozyk Korsikarentzat asmatu duen formula da, guk geuk hartu eta baliatu nahi duguna.

Zein da zuen behin-behineko xedea. Zergatik bide hau?
Sinpleki, oposizio gisako bat antolatzeko. Izan ere, Sarkozy etortzen denean -ez dakigu zein elkarrizketa mota landu nahiko duen- nola eginen diogu aitzi? Batera plataformak planteatzen dituen puntuak mahai gainean jarriz? Ongi, arras ongi. Ni ere hor izanen naiz. Ordea, Hautetsien Kontseiluak, joera eta alderdi guztietako hautetsiak ordezkatzen dituena, zer aurkeztu behar du mahai gainean? Ezin da Sarkazyrekin bildu zerbait errealista aurkezteko ez bada.
Lamassourek iazko azaroan egindako proposamenean ez zegoen ere euskal departamenduaren eskaera, baina norabide horretan zihoan, eta oraingo ideia ere norabide horretan segitzea da. Politika egiten jarraitzeko, alternatiba berriak bilatu, landu eta aurkeztu behar ditugu. Eta, halaber, alderdi politikoek, gizarte mugimenduek eta abertzaleek beren bidean segitu behar dute. Bien bitartean, Hautetsien Kontseiluak beste bide bat urratu behar du, gizarte zibilaren beste bideekin osagarria izan daitekeena. Baina, gurea, finean, emeki-emeki aitzinatzeko molde bat da, eskailera bateko beste maila bat igotzeko proposamena. Oraingoz ez dago beste biderik.


Bien bitartean, Nicolas Sarkozyren etorrera espero da. Nola ikusten duzu Sarkozy Iparraldeari begira?
Sarkozyrentzat, irudiz, Korsikakoa berebiziko arazoa da, biziki inplikatu da Korsikako aferan. Alta, erreferendumean izandako emaitzarekin alimaleko zartada hartu zuen. Aitzitik, Sarkozyk ez du Iparraldean aparteko arazorik ikusten, ez benetako arazorik bederen. Nire ustez, etortzen bada, hautetsiak entzunak izanen gara. Ez duela «euskal arazoa»rekiko taburik erakutsi nahiko digu, Korsikan erakutsi duen bezala. Elkarrizketaren alde agertuko da, eta horri ez zaio uko egin behar. Pentsa, Chevenementekin elkarrizketatu baginen, Sarkozy ez da bera baino okerragoa izanen. Hautetsien Kontseiluaren jarrera ez da abertzaleena edota Baterarena, gure jarrera eta eskaera apala da, apalena. Guk ahal duguna egiten dugu, eta egiteko horretan, abertzaleok gutxiengoa garela gogorazi behar dugu. Irudi du, nahi duguna egin dezakegula, baina ez da inola ere horrela. Demokratak garenez gero, horrela uste dut, besteen jarrerak onartu behar ditugu, aliatuak bilatu eta haien nahiarekin kontatu. Batera ere, horretarako sortu zen, besteak beste.

Azkenik, Batera urriaren 11n manifestazioa antolatzen ari da, iaz bezala. Abertzale batzuek manifestazio hauek zalantzan jartzen dituzte. Merezi al du manifestazio hauek egitea?
Bai, dudarik gabe. Guk abertzaleok bi aldarrikapenak bultzatu ditugu: euskal departamendua eta euskararen koofizializazioa. Batera sortu ondoren bi eskaera gehiago dira: laborantza ganbera eta unibertsitatea. Bidea interesgarria da. Departamenduaren alde arras ez zeudenak, epelak zirenak eta direnak, Bateran bildu dira. Indarren gehitze hau ez da lau eskaera hauen onarpen erabatekoa. Ezin da «bi gehi bi lau dira» beti esan. Ados. Baina manifestazioek gizarte zibilaren sostengua neurtzen laguntzen digute, baita Bateraren errealitate soziala ezagutzen lagundu ere, hots, gure benetako indarra zein den ezagutzen. Ez bagara manifestatzen ez dugu hori sekula jakinen, politikoki ezin dugu indar birtual gisara agertu. Baterak egiazko indarra bilakatu behar du.

«Batasuna Ibarretxe planaren erabat aurka azaltzea triste atzematen dut»
Urte bat joan da Batasuna ilegalizatu zutenetik. Nola ikusi duzu urte honetan Batasuna?
Abertzale eta demokrata naizen aldetik ilegalizazioaren aurka nago, jakina. Demokraziaren historian ez dugu halakorik egundo ezagutu. Ni Hegoaldekoa izanez gero, debekatu izan diren plataformen alde bozkatuko nukeen. Alabaina, Batasunak mantentzen duen jarrerarekin ez nator bat, gainontzeko abertzaleengandik gero eta aldenduagoa dago, finean, espainolek nahi dutena egiten duelarik. Ibarretxeren planari dagokionean, esaterako. Ez da panazea, bistan da. Baina egoera desblokeatzeko plan bat da, hasteko PSOE mugiarazi duena. Maragallen proposamena hor dago, bestalde. Orduan, Batasuna planaren erabat aurka azaltzea triste atzematen dut, ez dut planaren jarraitzaile sutsuak izan behar dutenik erran nahi, baina, Batasunak, gutxienez, alternatiba bat aurkeztu beharko luke eta elkarrizketa ere bilatu egungo egoeratik ateratzeko.

Iparraldean, berriz, nola ikusten dituzu AB eta Batasunaren arteko harremanak?
Batasuna sortzean, HB Batasuna bihurtu nahi izatean, Batasunak proiektu global bat garatu nahi izan zuen Iparraldean, baita AB alderdi horretan sartu ere. ABk, hala ere, hastapenean, ez zuen bidea guztiz errefusatu. ABko 300 kidek egoeraren bilakaera aztertu eta Iparraldean Batasuna ABren baitan gelditzeko aukera proposatu zien hemengo kideei. Batasunak, aldiz, hori debekatu zuen eta AB Batasunan sartzea proposatu zuen. Proposamenak bozen %27 erdietsi zuen, eta guk, ABk, % 63. Ondorioz, eta zoritxarrez, Iparraldean beste alderdi abertzale bat sortu zuten ezker aldean. Egoera tamalgarria da.

Iparraldea ezker abertzalea batzeko abiapuntua izan al daiteke? ABk lagundu dezake horretan?
Nekez. ABk alderdi abertzale guztiekin harremanak sustatu nahi ditu, Batasunarekin barne. Baina Batasunarekin harremana garatzea ez da ezker abertzale osoarekin harremana garatzea. Aralar ere ezker abertzalea da eta harremanak ditugu. Abertzaleok hainbat premisa argi izan behar ditugu: hala nola, abertzaletasunak Iparraldean bere berezkotasuna daukala, Frantzia ez dela Espainia. Gure azken mendeetako historia ezberdina da, Hegoaldeko eta Iparraldeko mentalitateak ez dira berak. Hemen abertzaleak gutxiengo bat gara, hegoaldean gehiengoa. Beraz, alderdi bakarra zazpi lurralde historikoentzat sortzea zientzia fikzioa da.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Estaturik gabeko nazioak
Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon

Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]


2024-09-19 | Axier Lopez
Inoiz ikusi gabeko atentatuak Libanon. Nola eta zergatik?

12 hildako –tartean bi adingabe– eta 3.000 zauritu inguru, asteartean. 26 ordu geroago, beste 20 hildako eta 450 zauritu baino gehiago, Libanoko Osasun Ministerioaren arabera. Bi leherketa masibo eta koordinatu izan dira, lehena milaka pertsona-bilagailutan eta... [+]


Palestinak munduari dakarkiona

Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]


2024-09-18 | Gedar
Sionistek bizileku-baimena eskaintzen dute, palestinarrak erailtzearen truke

Jatorri afrikarreko asilo-eskatzaileei egin die eskaintza Israelgo Estatu genozidak, 'Haaretz'-en arabera. Gaur egun, 30.000 eskatzaile omen daude egoera horretan sionisten mendeko eremuetan.


Aysenur Ezgi Eygi-ri zuzenean egin zioten tiro burura Israelgo soldaduek, autopsiaren arabera

Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.


Israelek beste babesleku humanitario bat bonbardatu du, eta dozenaka palestinar hil

60 dendako eremua kolpatu dute sionistek, muturreraino beteta dagoen al-Mawasi errefuxiatu kanpalekuan. Bosgarren aldia da Israelek eraso egiten diona berak “zonalde seguru” izendatutakoari.


2024-09-11 | Karmelo Landa
Udako uzta

Esan ohi da uda sasoia parentesia dela politikan. Agian politikaren ikuspegi instituzional hutsa duenak pentsatuko du horrela, baina oraindik ere amaitzear den aurtengo udak eman digu zer aztertu.

Uda sasoia hasteko zela osatu zen Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako autonomia... [+]


2024-09-10 | Gedar
Palestinako azken erasoaldia hasi zenetik urtebetera, mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak

Plataformak urriaren 5erako antolatu du manifestazio bat, Bilbon, ondoko leloarekin: 'Palestinar erresistentzia babestu. Israel eta bere konplizeei aurre egin'.


2024-09-04 | Mikel Zurbano
Kataluniako finantzaketa bereizia

Salvador Illa Generalitateko president izendatzeko oinarrietako bat PSC-ERC arteko ituna izan da. Ez da itun subiranista inondik ere, baina hainbat alorretan ate berriak zabal litezke, ohikoa den PSC-PSOEren balaztaren estrategia politikoa berriz ere nagusitzen ez bada,... [+]


2024-09-03 | Jon Torner Zabala
FIFAk berriro atzeratu du Israel zigortzeko eskaerari buruzko erabakia

"Kanporatuko al du FIFAk Israel?", galdegin du hainbat mediok, futbol erakunde gorenak adierazi ostean Palestinako Federazioak egindako eskaera aztertuko duela. FIFAren izaera ezagututa, are gehiago eskaeraren bueltan zein epel jokatzen ari den, inplikatutako bi aldeak... [+]


2024-09-03 | Sustatu
Katalanaren bilakaera posible kezkagarria, zorrotz aztertuta

Joan M. Serra soziolinguistikak hizkuntza katalanaren etorkizun posibleei buruzko liburua kaleratu du: L'ús parlat del català: En un tombant decisiu (Katalanaren ahozko erabilera: bidegurutze erabakigarrian). Kike Amonarrizek irakurri du eta... [+]


Jeningo kaleen %70 suntsitu du Israelek, Zisjordaniaren aurkako azken oldarraldian

Ura, argindarra, janaria eta sendagaiak eskuraezin bihurtu dira Jenin hirian. Gutxienez 26 palestinar hil dituzte Zisjordanian, asteazkenetik.


Bahitutako sei israeldarren gorpuak atera ditu Gazatik armada sionistak

Hamasek adierazi du Israelek okupazioa aukeratu duela, bahituen gainetik. Hildakoen senideek uko egin diote Netanyahuren dolumin deiari, eta su-etena eskatu dute oraindik Gazan dauden 100 bahituak askatzeko.


Greba orokorra Israelen, bahituak askatzeko akordio eske

Sindikatuen gehiengoak gobernuari presio egiteko protestara deitu du. Igandean 500.000 israeldar inguru mobilizatu dira Netanyahuren aurka eta su-eten akordioa eskatu dute, sei bahituren gorpuak Gazatik atera ostean.


Eguneraketa berriak daude