ZAKURRARI HEZURRA ETA EMAKUMEARI GEZURRA
Baina Barañaingo gida bezala, gainerako tokietan egin diren azterketak ere, bat datoz zera esatean: hizkuntza bat berez ez da sexista, hizkuntza horren erabilera da sexista. «Topikoak eta rolak ekiditea da garrantzitsua, androzentrismoa saihestea», Barañaingo berdintasun eragilearen hitzetan. «Hori apurtzea zuzenketa gramatikal batzuk egitea baino garrantzitsuagoa da, eta zailagoa. Alkate andrea bilerara agertzen denean zein dotore agertu den aipatzea eta alkate jaunak bileran bota duen proposamena zein interesgarria den esatea da arazoa».
Beraz, generorik gabe ere, euskaraz esamolde sexistak ere badira. Hona hemen hizkuntzaren erabilera ez-sexista izan dadin saihestu beharreko adibide batzuk: «Olagarroa eta emakumea ‘astindu’ egin behar dira bigunagoak izan daitezen», «beti berriketan, emakumeak bezala», «txakurrari hezurra eta emazteari gezurra», «hura zen marimutila hura!», «Hango mina eta hemengo mina esaten aritzen da beti emakumea»... Beste adibide bat ‘gizonketa’ (gizon multzo handia) eta ‘andraketa’ (larrua jotzea) hitzena da.
Diez de Urek garbi du hizkuntz ohiturak aldatu behar direla eta «hau betidanik esaten da» eta horrelako aitzakiek ez dutela balio. «Norbaiti ‘alua’ esatea irain bat da, eta erabat sexista. Aldatu egin behar da hizkuntzak aldatuz doazelako». Aldaketa horretarako «Aipa ditzagun emakumeak!» gidak hainbat aholku ematen ditu:
- Gizon, «gizaseme», «gizonezko» hitzak gizonezkoentzat soilik erabili. Guztietaz aritzean «gizaki» eta «giza» osagaien eratorriak erabili.
- Hitz konposatuetan euskarak berez duen joerari jarraitu, «senar-emazteak», «aiton-amonak», «neska-mutilak» eta abar erabiliz.
- Gizon ala emakume batez ari garen ez badakigu, «jaun-andre» bokatiboa erabili.
- -sa» atzizkia zubereraz dago bizirik, baina batuan «alkate andrea» edo «emakumezko aktore onenari saria» motatako esaldiak gomendatzen dira.
- Hitanoa hartzailea gizonezkoa ala emakumezkoa denean soilik erabili. Bi sexuetako pertsonen aurrean erabiltzea gaitzesten da, inor ez baztertzearren.
- Erdarazko testuak euskaratzerakoan kontuz hizkera sexista saihesteko erabiltzen diren perifrasiekin, erdarakadak baitira. «El programa es para la población fumadora», «programa erretzaileentzat egingo da» esango da euskaraz eta ez «programa populazio erretzailearentzat egingo da».
- Sexu batekoa ala bestekoa izan, tratamendu berbera eman.
Barañainen 300 gida banatu dituzte eta hauteskundeak pasata, berrargitalpen bat banatzeko asmoa dute. Administrazioko hizkuntzaren diagnosia eginda, orain hezkuntza mundura jo nahi dute. «Rolak oraindik oso banatuak daude, estereotipoak errepikatu egiten dira eta hori aldatzea oso zaila da. Hezkuntza oinarria da eta hor egin behar dugu lan».
Orain arte egindakoaren emaitzetan baikor ageri da Ana Diez de Ure. Sentsibilizazio pixkat handiagoa nabari dela dio eta bertako alkatearen hitzaldi baten adibidea ipini du. Politikariengan emaitzak neurtzeko, hala ere, hauteskundeak pasa arte itxarotea hobe izango da. Hizkuntza ez-sexista erabiltzea politikoki zuzena baita
Manuel Casal Lodeiro (Barakaldo, 1970) informatikaria eta gai energetiko eta ekosozialen inguruko aktibista eta dibulgatzailea da. Besteak beste, 15/15/15 aldizkari eleanitza eta Galiziako Instituto Resiliencia koordinatzen ditu, eta Véspera de Nada por unha Galiza sen... [+]
Kanbon egin duten urteko biltzar nagusian ontzat jo dute lizeo berriaren garapenari buruzko txostena. Donapaleuko ikastolaren ondoan egongo da, eta hasiera batean 180 ikasle hartu ahal izango ditu, Seaskako arduradunen arabera. Lizeo berriaz gain, urteko biltzarrean azken... [+]
.jpg)
Laguntza humanitarioa banatzen duten puntuetan 50 palet inguru jartzen dituzte. Bertara elikagaien bila joaten direnek ahal dutena hartzen dute israeldar eta AEBko mertzenarioen erasoen artean.
LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]
Rosa Zarraren hilketaren 30. urteurrena da ekainaren 30ean. Ekainaren 29an, biolentzia polizialaren biktimaren omenaldian, hainbat eskakizun egin zituen Egiari Zor fundazioak. Zarraren familiak Juan Mari Atutxa Segurtasun sailburu ohiari barkamena eskatzea galdegin dio.
Bécquer no era idiota ni Machado un ganapán… Hogeita hamabost gradutan eta Gabinete Caligari-ren Camino Soria entzunez igaro dut bidaiaren gehiengoa, errepide ertzean noizbehinka agertzen diren zezen beltz erraldoiei agur eginez. Laugarren orduan sartzear,... [+]
Bere konpromiso politikoagatik eta unibertsitatean zuen militantziagatik, eskuin muturreko taldeen hainbat eraso pairatu zituen 1987 eta 1988 urteetan. Hemezortzi urterekin pairatu zuen lehen erasoa, Bilboko Santutxu auzoan bizi zen eraikineko igogailuan; geroztik, hiru eraso... [+]
Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]
Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.
Goizean goiz bildu dira ostiralean (ekainak 27) AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean... [+]
Ostiral arratsaldean (ekainak 27) egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du.