GASOLIOAREN GERRAREN ITZALA MIARRITZEKO GAILURREAN

  • Ezin uka garraiolari, nekazari eta arrantzaleen itzala ere gailurrak ez duela hain erraz ahaztuko. Gasolioa ezinbestekoa dute beren ustiapenekin aurrera jarraitu ahal izateko.
Euskal Herriko eta Espainiako Estatuko lurraldeetako baserritarrak, arrantzaleak eta garraiolariak borroka bizian aritu dira azken astean Espainiako Gobernuaren kontra, erregaien prezioak jaisteari uko egiten diolako eta hori ezinbesteko baldintza delako beren ustiapenekin, ontziekin eta kamioiekin jarraitu ahal izateko. Inolako zalantzarik gabe, "gasolioaren gerraren" oihartzunak, baldin eta aldizkari hau argitaratu aurretik erabateko konponketaren batera iristen ez badira, hil honetan bertan, 12, 13 eta 14an, Miarritzen egitekoa den Europako Gailurreraino hel daitezke. Horiek guztiak, eta beren sindikatuak, euskal lurretan izango den Europako Gailurrean bil daitezke. Iparraldeko sindikatuak ere bertan izango dira, nahiz eta han, aurreko asteetan izandako mobilizazio handien ondoren, erregaien arazoak bere konponbidea aurkitu duen, hil honetan bertan indarrean jarri den zerga jaitsierari esker. Espainiako Gobernuak ez du horrelako konponbiderik onartu. Langileen aldarrikapenekin batera, aldarrikapen politikoagoak ere beren presentzia izango dute Miarritzen, hala nola sektore abertzaleen eskutik egingo direnak.
Aldizkari honen edizioa itxi aurretik, Espainiako Estatuko nekazaritza, garraio eta arrantza sektoreko hainbat sindikatuk lortua zuten akordio bat Gobernu espainiarrarekin. Baina nekazaritzan estatuko ordezkaritza handiena duen COAG sindikatuak akordio honi uko egin zion eta mobilizazioekin jarraitu zuen. COAG plataformaren barruan dago euskal nekazari eta abeltzainen EHNE sindikatua, eta honek ere mobilizazioekin jarraitu zuen osteguna arte. Orduan, nahiz eta akordio horrekin ados ez egon, lanari ekin zion.
Arrantzaren arloan, euskal arrantzaleek eta Estatuko beste inguru batzuetakoek ez dute sinatu Gobernu espainiarrak sektorearen zati batekin lortutako akordioa, beren interesak baztertzen dituelakoan. Horregatik, joan den astean itsasora atera gabe eta mobilizazioak egiten izan ziren zenbait egun. Ostegunean greba eten eta berriro itsasora atera ziren, Espainiako Estatutako beste zonaldetako arrantzaleekin bilera egin bitartean.
Azkenik, garraioaren sektoreak ere, mobilizatu den azkenak, mobilizazio garrantzitsuak egin zituen, ondorio ekonomiko eta sozial larriak eraginez. Asteazkenean enpresetako garraio patronal nagusiak eta karga enpresak akordio batera iritsi ziren Espainiako Gobernuarekin. Garraiolari autonomoek, ordea, EAEn garraiolarien%85 dira, osteguna arte luzatu zuten greba. Autonomoak Eusko Jaurlaritzarekin gutxieneko zenbait puntu adostu zituzten.
Kontuan izan behar da nekazaritzarako B gasolioa gehiago igo dela gasolinak eta A gasolioa baino. Horrela, 1999ko maiatzetik 2000ko maiatzera bitartean, B gasolioak %50eko igoera izan du, hau da, A gasolioak (%21) eta gasolinek (%26 eta %29) baino askoz ehuneko handiagoa, horrelako aldea izateko inolako justifikazio objektiborik egon gabe.
Erregai honen prezio igoeragatik Espainiako Estatu osoan nekazaritza arloan metatutako galerak, 1999ko martxotik 2000ko abuztura bitartean, 182.622 milioi pezetakoak dira dagoeneko. Urte honetako lehen zortzi hilabeteetan izandako galerak 50.903 milioi pezetakoak izan dira, prezioak %47 gora egin ondoren joan den urtekoarekin alderatuz (48,4 pezetatik 71,3 pezetara batez besteko prezioan). Kopuru handi hauen barruan kokatu behar dira Hego Euskal Herrian izandako galerak. Euskal Herrian nekazaritzan ari den langile kopuruari buruzko datuak ez daude batere argi. Eustat-ek 40.000 ustiapen aipatzen ditu nekazaritzan EAEn eta 70.979 pertsona lanean bertan. Nafarroako zentsu ofizialean 19.600 langile ageri dira sektore honetako langile gisa. Nolanahi ere, EHNEk dionez, EAEn 8.400 langilek kotizatzen dute eta Nafarroan 8.000 langilek. Hala ere, egia da lanean ari diren guztiak ez dutela kotizatzen, eta, beraz, kotizatzen dutenak baino langile gehiago ari dira sektore horretan lanean.
Kopuru hauek azken eztenkada eman diete lehendik ere nahiko ahulak ziren nekazaritzako errentei; izan ere, Espainiako Estatuko batez besteko errentaren %55 dira. Nekazaritzako prezioek beheraka eta beheraka egin dute (-%8 1999an) eta, gainera, produktu askori, PAC-ek (Laborantza Politika Komuna) prezioak aurrez finkaturik dituelako, kostuen preziorik gehitu ezin zaionez, sektorearen egoera guztiz eraman ezinezkoa bihurtzen da.
Arrantzaleek ere galerak pilatzen jarraitzen dute. Eta, akordioa onartu ez zutenek diotenez, Gobernu espainiarrak emandako hobariak "iraingarriak eta iruzur hutsa" dira. Gizarte Segurantzako kuotari dagokion hobaria, 14 langile dituen itsasontzi batean, urtean milioi bat pezeta ingurukoa da, hau da, 16.000 litro erregaik balio duenaren pareko aurrezkia. Eta, horrelako itsasontzi batek urtean 300.000 litro kontsumi ditzake.
Garraiolarientzat, gasolioaren prezioa %40 inguru garestitu da. Batez beste urtean 130.000 km. egiten dituztela kontuan hartuz, urtean 49.400 litro gasolio inguru kontsumitzen dituzte. Hala, urtean zehar behar duten erregaiagatik 1.415.000 pezeta gehiago ordaindu beharko dute, hilean 128.000 pezeta gehiago 1999ko kilometro kopuru berbera egiteko. Eta hori gutxi balitz, aurten, Espainiako Gobernuak beste 15.000 garraio txartel berri eman ditu, lehendik nahiko lehia gogorra zuen sektore honetan.


BENETAKO ONURADUNAK.

Erregaien prezioaren gorakadaren benetako onuradunak petrolio enpresa handiak eta Espainiako Estatua dira, azken honek hidrokarburoen gaineko zerga bereziari esker irabazten dituen milaka milioi pezeta kontuan hartuz. Petrolio enpresek abiadura bizian igo dituzte beren mozkinak urte honen lehen seihilabetekoan, aurreko urteko epe berberarekin alderatuz. Horrela, Repsolek, Muskizeko Petronor enpresa talde horretan dagoelarik, aurtengo lehen seihilabetekoan 190.000 milioi inguruko irabaziak izan zituen, hau da, joan den urteko epe bereko etekinen %278. Nolanahi ere, onartu beharra dago Repsolen irabazien zati nagusia Argentinako YPF petrolio-enpresari erosi ondorengo petrolio gordina ateratzeko negozioaren ondorio dela, eta ez hainbeste haren banaketako negozioarengatik.
Espainiako Estatuak, berriz, Hidrokarburoen gaineko Zerga Bereziari esker (litro bakoitzeko 13,09 pezeta) urtean 48.200 milioi pezeta bilduko ditu, eta horri BEZari dagokion %16 gehitu behar zaio. BEZaren ehuneko hori aurrez aipatutako zerga horren gainean ere ezartzen da, eta horren zenbatekoa, guztira, asko handitu da. Hala, BEZarekin 2000. urtean bildutako diru kopurua, joan den urtekoa baino 10.500 milioi pezeta gehiagokoa izango dela uste da. Beraz, 1999an 25.616 milioi pezeta izan bazen, 2000. urtean 36.194 milioi pezeta izango dira. Bi zergen batuketa egiten baldin badugu, 84.480 milioi pezetatik gorako kopurua ateratzen da.

NEKAZARI, ARRANTZALE ETA GARRAIOLARIEN ESKAKIZUNAK
Nekazariek gasolioaren igoeraren inguruan dituzten eskakizunak honakoak dira:
- Hidrokarburoen zerga berezia ezabatzea (13,09 pta./litroko) nekazari eta abeltzainentzat. Europako Batasuneko beste herrialde batzuetan zerga hau ez da ezartzen, eta Espainiako Estatuan ez dute ordaintzen lehen sektoreko hainbat jarduerak, hala nola arrantza, nabigazioa, elektrizitatea sortzea, trenbideetako trakzioa, eta abarrek.
- Nekazaritzako gasolioaren kontrola, Lehiakortasunaren Epaitegiak berak ere esku hartuz, erregaien enpresa transnazional handiek jarduera espekulatzailerik burutu ez dezaten, lehiakortasun irekia baldintzatzen duten akordio erdi-estalien eta monopolisten bidez.
- Gehienezko prezio soziala nekazaritzarako gasolioarentzat, nekazal arloak, sektore estrategikoa den heinean, behar duen laguntza gisa, errenten beherakada saihesteko eta ustiapenen bideragarritasuna bultzatzeko. Gehienezko prezioak ez luke 40 pezetatik gorakoa izan behar, gutxienez titulu nagusiko profesionalentzat.
- Fiskalitatea murriztea, zehazki, PFEZko moduluak murriztea eragindako laboreetan, titulu nagusiko profesionalak direla egiaztatzen duten nekazarientzat.
Arrantzaleek honako eskakizunak dituzte:
- Konpentsazio formulak, erregaien prezioen igoeretarako, zuzeneko diru laguntzen bidez.
- Prezio egonkorra ezartzea gasolioari, 30-35 pezeta gehienez.
Garraiolariak honako neurriak eskatzen dituzte:
- Berehalakoan murriztea Hidrokarburoen gaineko Zerga Berezia, litroko 40 pezetaraino, eta "gasolio profesionala" jartzea.
- Berehalako kuota ezarpena garraio baimenetan, eta nahitaez bete beharreko tarifak argitaratzea.
- Sektorea arautzeko ikuskaritza ezartzea, eta erakunde profesionalak haren lankide izendatzea.


Azkenak
Olaia Beroiz: "Emakume errepresaliatuen kemena gogoratzea ezinbestekoa da"

Iruñeko Txantrea auzoko kale-izendegian frankismoan errepresaliatuak izan ziren hamar emakume gogoratuko dituzte. Ekitaldia egin zuten atzo eta auzoaren hegoaldean dagoen plaza bat oroimen gune ere izendatu zuten. "Garrantzitsua da historian gertatutakoa gogoratzea;... [+]


Eguneraketa berriak daude