ZAMUDIO: NOLA SORTZEN DA EUSKARA TALDE BAT?

  • eskualdean. Biztanleen erdia baino gehiago euskalduna den arren, euskararen erabilpena urria da. Hala, iragan astean herriari dei egin zioten euskara taldearen lehen biltzarrerako.

1999ko otsailaren 21an
Z

amudion euskararen egoeraz kezkaturik bazagoz, zer edo zer egin zeinkeala uste badozu, erdu: otsailaren 9an (martitzena) iluntzeko 8,30etan Zamudio dorretxean egingo dogun batzarrera».
Hitzokin dei zabala egiten zuten kartelak agertu ziren lehendabizi herrian. Komunikabideetara ere heldu zen deia. Zamudioko euskara taldearen lehen deia anonimoa bezain irekia izan zen. Sortzen ari den taldearen helburu zehatzak markatzeke daude oraindik, baina badago euskaraz bizitzearen aldeko lanerako gogoa, eta jende dexente prest, lehen bilerara hogeita bost gizaseme bildu baitziren: zahar eta gazte, politikoki kolore diferenteetako jendea.
Taldearen sortze lan zailetan euren esperientzien berriez lagundu asmoz Durangoko Berbaro elkarteko Gorka Barruetabeña eta euskara elkarteen Topaguneko Xabier Sarasua ere lehen biltzar honetara hurbildu ziren.
Bai Euskarari kanpainak bultzada handi samarra eman dio zenbait euskara talderi. Politika arloan banatuak diren pertsonak biltzen jakin izan zuen heinean, giro politiko orokor berriaz batera, aurrerapauso handia eman zen orduan euskara normalizatzeko ahaleginean.
Dagoeneko lau hilabete pasa dira urriaren 3an Bai Euskarari kanpainaren aurkezpen ofiziala Zamudio Parke Teknologikoan egin zenetik. Horren ostean, Euskal Herriko beste hainbat herritan legez, Zamudion ere batzorde bat sortu zen kanpaina hari bultzada emateko. Batzorde honen beharrak amaitu eta gero, herritarrek oso balorazio ona egin zuten kanpainaren gainean: batzarretan nahikoa talde handia biltzen zen, herrian egin zen azkeneko ekitaldira jenderik asko joan zen eta San Mameseko ekitaldira ere jendea erruz joan zen. Baina oroz gain egunero izaten diren ezberdintasunen gainetik herriko hainbat eta hainbat jende elkartu eta denen indarrak batu ziren euskararen alde. Herriko kultur eta kirol taldeak bertan egon ziren, baita alderdi politiko desberdinetako jendea ere.
Txorierri eskualdeak berezko euskara dauka. Baserriz inguratutako herria izaki, gaur egun Zamudioko populazioaren % 48 euskalduna da, eta beste %15 ia-euskalduna. Hala ere euskararen erabilpena urria da kalean, eta honek bertako euskaldunen kezka sortu du. Lezamako bizilagunek berriki sortu dute euskara taldea, eta orain Zamudiokoen txanda da.


EUSKARA TALDE HELDUEN IRAKASPENAK.

Zamudioko euskara taldearen lehen bilera honetan Berbaroko eta Topaguneko ordezkarien gomendioek pisu berezia izan zuten. Talde berri bat elkarrekin lanean hasteko asmotan biltzen denean, aurrean den arazoari forma eman behar zaio lehen-lehenik eta erantzuna prestatu jarraian, baina askotan ez da erraza nondik nora jo erabakitzea. Zamudiotarrek eskertzeko laguntza izan zuten euskara talde helduen gomendioetan.
Gorka Barruetabeñak euskara taldeen herri mugimendu izaera azpimarratu zuen bere gogoeten azalpenaren hasieran, herriz-herriko eredu berezitasunak beharrezko direla aipatuz. Jarraian euskara taldeen lan arloez jardun zuen: hizkuntzaren beharra sortzea, hizkeraren babesa eta inkontzienteko zenbait araurekin haustea (gaztelania edozertarako hobea dela dioten horiek, kasu) aipatu zituen.
Euskara talde baten xedeak laburbilduz honakoak lirateke: euskaldunak euskaldunago izatea eta dena euskaraz egitea; erdaldunak erakartzea; eta besteak, azkenik, behintzat kontra ez egotea. Horretarako funtsezko deritzo Barruetabeñak gune euskaldunak sortzeari, dela lekuen bidez (taberna, txoko, aldizkari, eta abar), dela ekintzen bidez (udalekuak eta abar). Zaharren euskara eta haur eta gazteenaren arteko transmisioa, edota bizitzako funtzioak (lan harremanak, etxekoak, kirola, poteoa...) berreskuratzea ere aipatu zituen.
Hizkuntz komunitatea batzea euskara taldeen zeregin nagusia da, inguruan erreferentzia bilakatuko den dinamika bat sortuz. Berbaroko kidearen ustez «

oso garrantzitsua da taldea sortzea, erreferentzia modura, nahiz eta gero gauza handirik egingo ez badu ere. Garrantzitsua da Zamudioko jendeak jakitea herriko batzuk batu egin direla euskara arloan inplikazioa beharrezkoa dela azpimarratzeko
». Bazkide kanpaina, aldizkaria, gazte taldea, motibazio kanpainak, dendarien edota elkarteen euskararen aldeko hitzarmena... Zaila da euskara taldeetan martxan jarri ohi diren ekintza guztiei batera ekitea, poliki egin beharreko lana da, baina taldea sortze berak, horrek bakarrik, jada merezi duela behin eta berriro azpimarratu zuten Barruetabeña eta Sarasuak.
Xabier Sarasuak, halaber, Topagunearen helburuetako bat euskara talde hasberriei laguntza eta babesa eskaintzea dela gogoratu zien Zamudio dorretxean zeuden 25 biltzarkideei.
Informazio guztia jaso ondoren, hausnarketak egiteko astebeteko epea hartu dute zamudiotarrek, eta asteartea 16an berriro batzartuko dira toki berean taldeari izena jarri eta zereginak definitzen hasteko. Ideia batzuk badaude: euskararen egoeraren azterketa bat egitea premia handienak non dauden jakiteko, Zamudioko toponimiari edo euskarari buruzko azterketak, denda edo tabernetan euskararen erabilera bultzatzeko bideak eta abar. Baina horiek geroko lanak dira. Zamudioko euskara taldea

Zer-Zertarako-Zelakua
galderak erabakitzeko fasean da, taldea martxan jartzeko une erabakigarrian


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude