"Horrela jarraitzen badu, prozesua lehertu egingo da".

Xabier Letona Biteri

1995eko maiatzaren 07an

Inprimatu

Gerry O'Hara (SF)-ri elkarrizketa Irlandako bake prozesuaz
"Horrela jarraitzen badu, prozesua lehertu egingo da".
Gerry O'Hara, Sinn Fein alderdiko bozeramailea Ipar Irlandako sei konterrietan
Sinn Feinen bere auzoko bulegoan harrapatu dugu, Derryn. Lanpetuta dago -elkarrizketan zehar telefonoak zaunka jardun du-, baina hartu egin gaitu. 41 urte eta azken zazpiak zinegotzi lanetan Derryn. IRAren su-etenaren azalpenak emateaz arduratu zenetako bat izan zen
Bederatzi hilabete su-etenean eta Sinn Fein ez da bildu ministro britainiarrekin.
Ezin gara pozik egon prozesuarekin: su-etena eman aurreko urtean guk argi ikusten genuen ingelesak arazoaren sustraietara zuzenduko zirela. Goi mailako funtzionariek, tartean Ipar Irlandarako ministroak, egoerak guztiz aldatuko zuela iragarri ziguten. Gero ikusi dugu ingelesek benetan gura dutena su-etena luzatzea dela, baina ez dute bake izpiriturik. Su-etena aldarrikatzean, elkarrizketak hiru hilabetera hasiko zirela iragarri ziguten; funtzionario soilekin berba egitea lau hilabete kostatu zitzaigun. Pasatu dira bederatzi hilabete eta oraindik ez dugu ministroarekin biltzea lortu.
Utziko al zaio Sinn Feini iragartzen ari den alderdi guztien arteko elkarrizketetan parte hartzen?
Gobernu britainiarrak bere ministroekin berba egiteko zein prozesuan parte hartzeko IRAk armak eman ditzala eskatzen du; eta gu ez gaude horretarako prest. Guk erroko aldaketa eta eskubide zibilak eskatzen ditugu. Bestalde, desmilitarizazioa izugarri geldo doa: orain arte 19.000 soldatutik 800 besterik ez dituzte erretiratu. Guk elkarrizketa horietan parte hartzea baimentzen zaien beste indar batzuk baino boto ordezkaritza handiagoa dugu; beraz, demokratikoki jokatuz gero guk parte hartzeko eskubide berdina dugu. Boto guztiei balio berdina eman behar zaie.
Eta Erresuma Batuko Gobernuarekin izandako elkarrizketetan zertan jardun duzue?
Gobernu ingelesak ez du aurretik adostutako agenda ukitu gura, IRAk armak entrega ditzala errepikatzen du behin eta berriro, baina guri ez digu uzten desmilitarizazioaren gaia mahai gainean jar dezagun. Funtsean, su-etena luzatuz britainiarrek nazionalisten arteko banaketa bilatzen ari dira. Honen aurrean, protesta eginez, Sinn Feinek jarrera gogorragoa hartuko du eta ingelesei aurre egingo die.
Giro errepublikarretan britainiarrek astebetera Sinn Feinekiko elkarrizketak iragarriko dituztela entzuten da.
Baina ez gaituzte gure herriaren etorkizunaz berba egitera gonbidatu, IRAk armak eman ditzan eta jarrerak neurtzeko gonbitea da. Bitartean, Major gainerako alderdiekin bilduko da.
Kalean entzuten denez, errepublikar asko ez dago ados su-etenarekin, «britainiarrak jolasean» ari ei dira.
Etsipen eta deskontentu maila handia dago, egia da, denbora aurrera doa eta ez da aurrerapenik ikusten. Gu jendeari eusten saiatzen gara baina prozesuak denbora luzean horrela jarraitzen badu, egoera lehertu egingo da.
Dena den, gobernu britainiarra prozesua luzatzen saiatzen bada, hain zuzen da jakin badakielako denbora gehiago pasatu ahala IRAri gaitzagoa izango zaiola armak hartzea.
Nik uste dut IRAk hori aurrikusia duela eta horretarako prestatua dagoela. Oraintsu adierazi duenez, Bazko Egunean, IRAk su-etenarekin aurrera jarraitzeko prestutasuna agertu du. Sinn Feinek eta IRAk garbi zuten prozesua luzea izango zela.
Izan liteke hori, akaso, Sinn Feinek eta IRAk badakitelako zer gertatzen den eta kaleko jendeak ondoegi ez dakielako?
Ez, diferentzia bakarra da IRAk eta Sinn Feinek prozesuaren luzapenaz ikuspegi errealistagoa daukagula; baina ez da ezer gordetzen.
Hego Irlandako Gobernuak presionatzen al du nahikoa britainiarra?
Daukazunarekin egin behar duzu lan. John Bruton ez da Reynolds bezain abertzalea, baina bake prozesuarekin konpromezu sendoa du. Nazionalisten blokean guk aurretik joan behar dugu, baina alde berean guztiok egin behar dugu aurrera elkarrekin.
Mugitzen al dira zerbait unionistak?
Oso gutxi. Belfasteko Shankill auzoko protestante langile talde batzuk prozesuaren alde agertu dira, baina ez dute oihartzunik. Unionistak Londrestik agintzen dietenean bakarrik mugituko dira.
Unionisten betoa hor dago oraindik; zein estrategia du Sinn Feinek berori apurtzeko?
Unionismoa desberdintasunean oinarritzen da, orduan britainiarrek unionistak Sinn Feinekin berdintasun mailan jartzera behartzen badute unionismoa, suntsitua geratuko litzateke.
Mugimendu errepublikarraren helburu nagusia Irlanda osoaren batasuna da. Ba al da alternatibarik?
Ez, baina funtsezkoena da irlandar guztiek mahai baten inguruan biltzea eta autodeterminazio eskubidea indarrean jartzea. Hortik ateratakoak izango du balioa.
Nazionalisten aliantzak eutsi ahal izango dio prozesu honetan izan daitezkeen tentsio une gogorrei?
Nazionalistontzat, gatazkari aurre egiteko modua berorren sustraietara begiratzea da, eta britainiarrak mugitzen ez badira, guztiok pentsatzen dugu gatazkara berritzuliko garela. Ahalik eta gehiena egingo dugu: britainiarrek jarraitzen ez badigute bakerako aukera ezin hobea galduko da.
LETONA, Xabier
18-19

GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulIpar Irland
PertsonaiazO'HARA1
EgileezLETONA1Politika

Nazioartea Nazioartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

Zorroza Gestión de Residuos enpresak onartu egin du Bassirou Dioneren gorpua mugitu zutela, lan heriotza ezkutatzeko

Aimar Gutierrez Bidarte | Aiaraldea

“Maite dut Iparraldean antzerkia egitea, uste baitut hemen kodeak ulertzen direla”

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

Frantziako Estatuaren gobernantzaren mugak begi-bistan utzi ditu Mayotten koleraz hildakoaren kasuak

Jenofa Berhokoirigoin

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea

2024-05-12 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Islandiak izoztu zuen Konstantinopla

Teofanes Aitorlea kronikalariak jaso zuenez, 763-764ko negua inoizko hotzenetakoa izan zen Konstantinoplan. Elurrak eta izotza hartu omen zuten bizantziar hiriburua eta Bosforon iceberg bat ere ikusi omen zuten.

Orain arte klima hoztea, besteak beste, jarduera... [+]

2024-05-12 | Nicolas Goñi

Ekialdeko Afrikan, oztopoak oztopo, eurite aldaketei egokitzeko ekimenak martxan

Etiopia, Somalia eta Kenyako hainbat eskualdetan ia hiru urtez euririk gabe egon ondoren, azkenaldian urpetuak izan dira. Sasoi kontrasteak ohikoak izanik ere eskualde hartan, klima aldaketarekin larritzen dira, eta euriak hobeki baliatzeko hainbat tokiko ekimen garatzen ari... [+]

2024-05-12 | Leire Narbaiza Arizmendi

Protesta

Aste nekagarri bateko igandea da. Gauza gutxi egiteko, nahiz eta beti egon zeregina etxean, urgentziazkorik ez oraingoan. Dolce far niente-rako aproposa, eguraldia ere dudakoa delako. Etxean geratzeko egun egokia. Herrian, baina, eguerdirako manifestaziora deituta dago Gazaren... [+]

2024-05-12 | Asier Blas Mendoza

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Azkeneko hamarkadan Frantziak, Erresuma Batuak eta AEBek Siria inbaditu zuten nazioarteko legedia hautsita. 2024an oraindik Washingtonek Siria okupatzeko dozena bat base militar inguru ditu eta herrialdearen petrolioaren zati handia lapurtzen du. Israelek Siriako eta Palestinako... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

Eguneraketa berriak daude