"Garbi jokatzen bada, irabazi egingo dugu"

Xabier Letona Biteri

1991ko maiatzaren 16an

Inprimatu

Mohamed Salem, Frente Polisarioko ordezkaria Euskal Herrian:
"Garbi jokatzen bada, irabazi egingo dugu"
Mohamed Salem Dahak urtebete darama Euskal Herrian, eta aitortzen digunez berotasun eta elkartasun handia topatu du hemen, "estatu mailan dagoen elkartasunik biziena", dio berak. Irrifartsu ageri da bere herritik detozkion notiziekin eta haien berri ematen digu patxadaz. Erreferendumaren eta irabaziko duten itxaropen guztiaz, Polisariok eta orohar saharauiarrek egiten duten balorazioaz mintzo zalgu.
ARGIA. Zein balorazio egiten du Frente Polisariok erreferendumaren lorpenaz?
MOHAMED SALEM. Lehenbizi espainiarren aurka eta gero Marokko eta Mauritaniaren erasoaren aurka, 1973tik daramagun borrokaren emaitzatzat jotzen dugu erreferenduma. Gure etorkizuna modu librean erabakitzeko ahalmena ematen digu. Finean, Polisariok irabazitako guda diplomatikoa da.
A. Asko hitz egin da Marokkok erreferenduma onartu badu irabazteto ziurtasunazegin duala. Ez duzue beldurrik Hassan II.ak eskuartean gorde dezakeenari?
-M. S. Marokkok ez du onartu erreferenduma jakin badakielako irabazi egingo duela, nazioarte mailako exigentzia delako onartu du. Eta batik bat EEBBek eta Frantziak egin dizkioten presioengatik. Horrez gain Marokkok ezin zuen jarraitu Saharako gerrarekin: barne arazo sozial eta ekonomiko larriak ditu, 25.000 milioi dolarreko (bi bilioi terdi pezeta eta bilioi erdi libera gutxi gora bebera) kanpo zorra duen Hirugarten Munduko herrialdea da... Saharako gerrak bakarrik bi milioi dolar jaten dio egunero, 2.500 kilometroko harresia eta 185.000 soldaduko armada bertan mantentzen. Beraz, gerrari eustea ez zaio batere samurra ekonomia lur jota duen Marokkori.
Aspaldi konturatu ziren ezin zutela gerra irabazi, eta orduan beraientzat ere ohorezko irtenbidea bilakatzen da. Guk ere ezin genuen gerra irabazi, baina gure garaipena eurek gerra ez irabaztea eta erreferenduma lortzea da. Ez diogu beldurrik erreferendumari, nahiz eta badakigun ahalik eta azpijoku gehien egiten saiatuko dela. Konfidantza dugu NBErengan eta erreferendoma garbi burutuko dela, eta hori horrela izanik garaipena, ziur, gurea da.
A. Erreferendumaren oinarria 1974ean Espainiak burututako errolda da, baina hori ez da ezer egungo saharauiar populazioa kontutan hartuz gero.
M. S. Bai, hori izango da oinarria eta guzti horiek bozkatu ahal izango dute. Baina horrez gain, saharauiarrak nortzu diren aztertuko duen NBEren batzorde bat ere izango da, eta honek saharauiar moduan ezagutzen dituen guztiek ere bozkatu ahalko dute. Beraz, uste dut errolda hori dexente handi daitekeela; bai 1974ekoa txarto egin zelako eta bere baitan saharauiar guztiak ez dituelako hartzen eta haita hazkunde demografikoa handia izan delako. Munduko edozein lekutan dagoen saharauiarrak bozkatu ahal izango du batzorde honek horrela ezagutzen badu.
Saharauiarrak ondo ezagutzen dituzten pertsonak daude batzorde horretan (NBE, Afrikaren Batasunerako Erakundea espainiarrak...) eta ondo egingo delakoan gaude. Gure beldurrik handiena batzorde hau engainatzen saiatuko direlakoan sago. 200.000 kolonotik gora eraman dute Saharara eta saiatuko dira horiek saharauiar moduan pasa erazten. Baina –eta hori gure alde dago- horietatik inor ez dago 1974ko erroldan.
A. Agintariez gain, Marokkoko populazioak nola ikusten du Sahararen arazoa? Baduzue laguntzarik bertatik?
M. S. Marokkon ezin daiteke esan Hassan II.aren aurka egon litekeen ezertxo ere ez. Bera da jaun eta jabe han, bera da Jainkoaren ordezkaria lurrean eta aurkako zerbait esanez gero gartzelara zoaz. Serfaty marokkiar ospetsuak "Gora Errepublika Saharauiarra" oihukatu zuen behin epaiketa batean, gure alde agertu izan da beti, eta gartzelan dago. Marokkoko benetako oposizioa kanpoan dago eta horiekin badugu harremanik. Gurekin hitz egiten dutenean konturatzen dira herri bat garela eta gure nortasuna dugula.
Marokkoko herritarrei dagokienean guztiz engainatuta daude. Beti esan izan zaie Sahara Marokkoren lurraldea dela eta marokkiarrek bertan topatu ahal izango dutela lana, etxebizitza eta ez dakit zenbat gauza... finean, bertan ehortziko dituztela beren miseria guztiak.
Marokkiar askoren ametsa "Marokko Handia" da. Beraientzat Mauritania guztia, Algeriako zenbait lurralde, eta Senegal ibairaino dagoen guztia Marokko da. Istiqlal alderdi nazionalista eta beste marokkiar askoren ametsa da, inoiz beteko ez den ametsa noski, baina arazoz jositako herria elikatzeko balio duen ametsa.
Xabier Letona

Salemek, Polisariok Gasteizen duen bulegoan dihardu lanean.
18-19

GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulSahara
PertsonaiazSALEM1
EgileezLETONA1Politika

Mendebaldeko Sahara

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

4x16: Sarasua bueyeroa da

Beranduegi | ARGIA

Infiltratutako beste polizia bat atzeman dute Madrilgo hainbat kolektibotan

Gedar

Efemeridea: Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian

ARGIA

Garaipen gazi-gozoak

Arkaitz Zarraga Azumendi

Batzuen aberastasuna, gehiengoaren miseria, biodibertsitatearena barne

Nagore Zaldua | Eneko B. Otamendi

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Mendebaldeko Sahara

2024-03-24 | Reyes Ilintxeta

Kristina Berasain. Sahararekin kateatuta

"Palestinakoa ikusita, zer egingo du orain Marokok Sahararekin?"

Arnas luzeko kazetaritza maite du Kristina Berasainek. Kazetaritza pausatua. Haimaz haima ibili da sahararrekin hizketan, kontakizunak eta testigantzak bilduz, gero horiek guztiak liburu eder batean harilkatzeko. Pasioz eta pazientziaz, ia 50 urte erresistentzian daraman saharar... [+]

2023-12-22 | Euskal Irratiak

Saharari buruzko euskarazko lehen kazetaritza kronika idatzi du Kristina Berasainek

Sahara, herri bat erresistentzian liburua argitaratu du Kristina Berasainek. Urte luzez jarraitu du Mendebaldeko Saharako gatazka, 2005ean BERRIA egunkariko kazetari gisa lurralde okupatuetara lehen aldiz bidaia egin zuenetik.

2023-12-06 | Mattin Azpiroz Pagola

'Saharari kantari' diskoaren kontzertu solidarioa egingo dute Donostian

Mendebaldeko Sahararen alde egingo dute kontzertua hilaren 22an, Kursaalean. Bertan izango dira Oreka TX, Eñaut Elorrieta, Mikel Urdangarin, edo Minatu Embarek, Nayat Hosseinek eta Hayuh Ramsik artista sahararrak, besteak beste. Sahararrak gerran daudela ez dela ahaztu... [+]

2023-11-19 | Urko Apaolaza Avila

Palestinan bezala Mendebaldeko Saharan ere, okupatzailea beti espoliatzaile

Mendebaldeko Saharako Smara hirian urriaren 29an jaurtigaiekin izandako eraso ezezagun batek gorenean jarri du Fronte Polisarioaren eta Marokoko armadaren arteko gerra. Gaza bezala, harresi luze batez inguratuta dago herrialde osoa, eta Israelek palestinarrekin egin bezala,... [+]

2023-07-19 | Leire Artola Arin

Israelgo Gobernuak formalki onartu dio Marokori Mendebaldeko Sahara euren menpe dagoela

Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak gutun bat bidali dio Marokoko Mohamed VI.a erregeari, "harremanak sendotzeko" pausoa emateko. Astelehenean baieztatu du asmoa dutela okupatutako Mendebaldeko Saharako Dakhla hirian kontsulatua irekitzeko.

Eguneraketa berriak daude