“Eginahala saiatu gara, baina ezin”
Zer aukera zenuten pixka bat gehiago itxaron eta berri ez saiatzeko?
Egia esan bat ere ez. Hango puskak bildu eta jaistea beste irtenbiderik ez zegoen. Gertatzen da gainera han ekainaren hasieran uda denboraldia hasten dela Himalaian, eta baimenik ez duzu gelditzeko. Gainera indarrak zeharo hustuta geunden.
Berriz ere hara joateko hotz samar agertu zara deklarazioetan.
Beno bai, hala da. Izugarrizko lanak eta prestakuntzetan sartzen zara eta azkenean deus lortu ez duzun inpresioa hartzen duzu. Oso gogorra da handik tontorrera heldu gabe jaitsi beharra, kontutan harturik gainera bigarren saioa genuela oraingoa. Beharbada berriz saio bat egiteko gogorik ez dudala esango nizuke, ez dakit. Hor gainera inguruko jendearen arazoa duzu. Zu famelia batean sarturik zaude, eta hiru hilabetez etxetik kanpo edukiko zaituen erabaki bat hartu aurretik gauzak ongi pentsatzea komeni da. Dena den, eta hau lehen aldiz ARGIA aldizkariari kontatzen diodan gauza da heldu den urtean mendi erakargarri bateko aukera sortzen bazait nik uste joanen naizen.
Beldurrik izan al duzu?
Ez dizut Josemaren berri emanen, nahiko pertsona barnekoia da eta ez dakizu egiazki beldurra pasatzen duen edo ez. Nik esan dezaket pasa dudala. Nik beti pasatzen dut, baita joan aurretik ere. Beharrezkoa deritzot honi. Suediarrek adibidez, 36 bat laguneko taldea eta bitarteko onak zituzten, eta hala ere kalte handiak izan dituzte. Pentsa emazu han goien hanka hausten baduzu, talde gaitza behar duzula laguntzeko, eta gu bi besterik ez ginen. Zentzu horretan beldurra edo errespetua edo halako zerbait baduzu bai.
Zer ikasi duzue oraingoan?
Beti bezala asko ikasten da. Batetik, mendiaren aitzinean umiltzen. Eder da konturatzea teknologia eta guzti, noski itsasoan ere berdin gertatzen da, mendia ezin dela gainditu.
Bestetik konturatzen zara han goian gizakiak gizabidetasun handiagoz jokatzen duela, hau beti iruditu zaidan gauza da. Jaisten zara menditik, sartzen zara gizartean eta ikusten dituzu gizakien artean batere gustoko ez dituzun jokabideak, mendian desinteresatuagoa edo da. Gizarteak gizakia gaiztotzen duela dioen teoria ez dabil hain oker.
Zer egiten da egun guztian han goien. Irakurtzen al da?
Egia da bai alpinista askok kanpamendu nagusian irakurri egiten dutela eta asko, baina nik ez dut asko irakurtzen. Gehienetan prestakuntza lanak izaten ditut, eta gainera irakurtzea baino, idaztea nahiago. Hango kontu eta istorio, badakizu. Irakurtzen dudan bakarra gutunak dira. Prestaketa lanek ez dute astirik uzten bestetarako. Inoiz arratsalderen bat edo libre dudalarik nahiago izaten dut etzan eta begiak herstea gogoetan aritzeko, lo egin gaberik.
Ez zaizu iruditzen Everest mendiarekin erreko zarela ezintasun hori eraman beharrez?
Ez, ni bederen ez naiz erre. Erreko nintzateke bai, orain artean guri lagundu diguten horiek gutaz ahantziko balira, baina hori ez da gertatu. Bestalde guk lana ongi egin dugu, eguraldia izan da eragozpenak ezarri dituena. Gu ia lehertzeraino aritu gara han baina ezin izan da.
Nolakoa izaten da menditik karrikara jaitsi eta girotu beharra?
Arazo handia da bai. Lehen gehiago jasaten nuen horren pizua, badakizu, kazetariekin egon behar duzu, fantasietan sartu behar duzu. Ni saiatzen naiz bizimodu normala egiten. Lehengo egunean Iruñean barna paseatzen nindoala iruditzen zitzaidan munduko hiririk politena, badira hainbat edertasun eguneroko bizian bilatzen jakin behar direnak. Ni gainera mendira beti itzultzeko asmoz joaten naiz, esperantza horrekin.
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]